Wet zorg en dwang en wet Bopz Actuele

Wet zorg en dwang en wet Bopz Actuele ontwikkelingen Roy Knuiman Regio NHN Dalfsen 6 oktober 2016

Inhoud • 1. Opzet en inhoud WZD • 2. Rechtspositie cliënt en termijnen voor evaluatie van vrijheidsbeperking • 3. Verantwoordelijkheidsverdeling • 4. Wilsbekwaamheid • 5. Bopz-arts • 6. Conclusies en aanbevelingen

Wet Zorg en Dwang-Tweede Kamer 19 september 2013 • Aangenomen en voor behandeling naar Eerste Kamer • Commissie Thematische wetsevaluatie Gedwongen zorg: 2014 • Deze zomer 2016 advies Raad van State • EK beoordeelt onder meer samenhang met WVGGZ.

Wet zorg en dwang: Criterium opname en/of toepassen vrijheidsbeperking Voorkomen van ernstig nadeel voor de cliënt of anderen q Noodzakelijk q Geschikt q Geen minder ingrijpend alternatief

Rechtspositie patiënt WZD

Zorgplan centraal • Onvrijwillige zorg als laatste redmiddel • Onvrijwillige zorg moet vooraf i/h zorgplan zijn opgenomen • Opneming in zorgplan na multidisciplinair overleg vormt legitimatie voor het toepassen van onvrijwillige zorg/ vrijheidsbeperking. Uitzondering: Noodsituaties waarbij nog geen zorgplan is vastgesteld.

Termijnen evaluatie onvrijwillige zorg Zorgplan: Binnen 6 weken na opname • 1. 6 weken, vervolgens bij voortzetting • 2. 3 maanden, vervolgens • 3. Verlenging mogelijk (na advies extern deskundige) met nogmaals max. 3 maanden

Termijnen (vervolg) • 4. Nieuw zorgplan (na advies extern deskundige): verlenging mogelijk voor max. 6 maanden • 5. Evaluatie daarna telkens na max. 6 maanden.

Verantwoordelijkheidsverdeling • Zorgverlener: bevoegd tot het toepassen van vrijheidsbeperkingen • Zorgverantwoordelijke: stelt het zorgplan op en is in algemene zin verantwoordelijk voor de zorg • Arts of gedragsdeskundige • Zorgaanbieder: bepaalt wie zorgverantwoordelijke is en wie als zorgverlener kunnen optreden.

Vormen van onvrijwillige zorg 1. Onvrijwillig toedienen voeding, vocht of medicatie voor somatische aandoening 2. Toedienen medicatie die v invloed is op gedrag of bewegingsvrijheid indien niet toegediend voor de behandeling v/e psychische stoornis 3. Beperking bewegingsvrijheid 4. Insluiten 5. Toezicht (domotica) 6. Beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten

Verzet nu wel bepalend: in tegenstelling tot eerdere versie van het wetsvoorstel Zorg en Dwang Overleg met en toestemming door de arts i. e. g. bij - Voeding en vocht - Medicatie - Fysieke beperkingen in de bewegingsvrijheid.

Taken verantwoordelijken • Zorgaanbieder verdeelt verantwoordelijkheden • Zorgaanbieder verplicht tot aanwijzen mentor bij onvrijwillige zorg • Zorgaanbieder verplicht tot opstellen overzicht van toegepaste onvrijwillige zorg voor IGZ (1 x per 6 mnd) • Overleg en instemming vrijheidsbeperking (vormen 1 t/m 3) door arts b. v. de SO • Verschuiving verantwoordelijkheid voor het dossier/zorgplan van geneesheer-directeur naar de zorgverantwoordelijke • IGZ hoeft niet bij elke onvrijwilligheid te worden ingelicht.

Artikel 2 lid 2 a WZD

Niet langer als onvrijwillige zorg aangemerkt: • Medicatie ter behandeling v/e psychische stoornis • Mits voorgeschreven volgens professionele richtlijnen

Beoordeling wilsbekwaamheid in WZD Artikel 3 lid 2 Wie? ‘Een deskundige, niet zijnde de bij de zorg betrokken arts’ Hoe? In overleg met vertegenwoordiger Uiteindelijk neemt de bij de zorg betrokken arts de beslissing

Aanleiding voor beoordeling Wanneer de beslissing of gedrag van client ernstige gevolgen heeft • Ernstig gevolg: Wanneer client ernstig nadeel ondervindt van een beslissing die hij zelf neemt of niet neemt • Voorbeeld: Het niet behandelen van een pneumonie, dat tot overlijden kan leiden. De beslissing heeft –vanuit de client gezien- meerdere/ vergaande consequenties

Andere aanleidingen in ouderenzorg Ø Bij dwangbehandeling in kader van de wet Bopz Ø Aanvraag en opstellen van een medische verklaring voor b. v. mentorschap of onderbewindstelling: Niet standaard, maar bij twijfel Ø Bij inschatting geldigheid van een schriftelijke wilsverklaring (b. v. reanimatieverklaring, euthanasieverklaring e. a. )

Tot slot: Actuele ontwikkeling in wet Bopz 3 februari 2014: Toevoeging lid 6 aan artikel 1: SO en AVG gelijkgesteld aan psychiater in kader van de wet Bopz Staatsblad 2014, 62

Onvrijwillige zorg thuis • Onvrijwillige zorg mag alleen binnen een accomodatie plaatsvinden. • Accomodatie: Bouwkundige voorziening of een deel van een bouwkundige voorziening met daarbij behorende terrein van een zorgaanbieder waar zorg wordt verleend.

• Art. 20 WZD: eis om je als accomodatie aan te melden bij het ministerie van VWS: naar verwachting een openbaar register. • Eisen voor aanmelding nog niet bekend, maar waarschijnlijk minder streng dan bij de aanvraag van een BOPZ-erkenning.

Conclusie thuissituatie • De WZD biedt vooralsnog nauwelijks tot geen mogelijkheden om dwang thuis te mogen toepassen. • Toelichting WZD suggereert iets anders maar volgens de wettekst mag het thuis niet. • Dwang mag alleen in een accomodatie • Vooralsnog dus weinig verandering in vergelijking tot de huidige Bopz.

Bopz-arts • Wie? • Tegelijkertijd 1 e geneeskundige of anders? • Voor hoeveel clienten heb je Bopz-taken?

Is je functie vastgelegd in een taakomschrijving? • Ja • Nee • Ik ben op de hoogte van de model taakomschrijving van Verenso

Aanbeveling Verenso • Aan de WZD moet, zoveel mogelijk in lijn met de Wvggz, een functie worden toegevoegd vergelijkbaar met die van de geneesheerdirecteur • Raad van State heeft deze aanbeveling overgenomen

• Deze moet verantwoordelijk zijn voor het toezien op de inzet van de minst ingrijpende vorm van onvrijwillige zorg en de mogelijke afbouw hiervan. Deze zou belast moeten zijn met de voorafgaande externe toets bij de zwaardere vormen van onvrijwillige zorg.