Werkdruk in het HBO Jac Christis 8 oktober
Werkdruk in het HBO Jac Christis, 8 oktober 2014
Risicogroepen: PW De Gids • • De ‘dwangmatige perfectionisten’ De ‘conservatieven’ De harde werkers met spanningen thuis De ‘uitstellers’ De ‘veiligheidszoekers’ De ‘over-verantwoordelijken’ De ‘gedrevenen’ Vrouwen met dubbele taak Welke belangrijke risicogroep missen we?
Zijn er stressbanen? “Dezelfde baan is voor de ene persoon een stressbaan en voor de andere persoon een uitdagende baan. Dus: van de baan zelf (onafhankelijk van de persoon die hem uitvoert) kunnen we niet zeggen of het een stressbaan is. ” Als juist, dan geen advertentie met: “voor deze baan vragen we een stressbestendig persoon. ” Wie heeft gelijk of wat gaat hier fout (vervang baan door pianosonate of rekensom)? 3
De vergissing Het verschil tussen twee vragen: 1. Wat maakt de ene pianosonate/rekensom moeilijk en de andere makkelijk? Je vergelijkt dan verschillende pianosonates of rekensommen met elkaar. 2. Wat maakt deze pianosonate/rekensom moeilijk voor de een en makkelijk voor de ander? Je vergelijkt dan verschillende personen en hun vaardigheden met elkaar. Dus: een makkelijke sonate wordt niet moeilijk omdat die door een beginneling gespeeld wordt, alhoewel die makkelijke sonate voor een beginneling heel moeilijk is (en omgekeerd) 4
Contrastruimtes ‘Waarom worden zoveel mensen overspannen van hun werk? ’ vervangen door: 1. Waarom wel van dit en niet van dat soort werk: werkgebonden oorzaken/risico’s 2. Waarom dit soort mensen wel en dat soort niet: persoonsgebonden oorzaken/risico’s Twee soorten oorzaken dus twee soorten beleid: de samenhang tussen causale vragen en schuldvragen 5
Twee opleidingen: de blokken Twee vakken plus IP Vak A (5) Vak B (5) Integratie Project (5) Zes vakken plus IP IP 3 OK 3 SCM 3 JM 2 FEM 2 BVE 1 BVS 1 Waar is werkdruk hoger en kwaliteit onderwijs lager?
Voorlopige conclusies 1. Ja, er zijn stressbanen: hoe identificeer je die (criteria)? * werkdruk instrument 2. Ja, dat heeft met de inhoud en organisatie van het werk te maken: hoe verbeter je dat (slim organiseren)? Onderwijskundig beleid Onderwijs Kwaliteit Arbeid organisatorisch beleid
Werkstress: reductie complexiteit Werkstress Werk-gebonden oorzaken Beroep Inh. +org. Personeels- werk beleid Persoonsgebonden oorzaken Collega’s Werkdruk: balans tussen 1. Regelproblemen 2. Regelmogelijkheden (Dus niet: balans/fit tussen werk en persoon) 8 Combinatie
Het basis idee Primaire proces is netwerk van onderlinge afhankelijkheden met werkplekken of functies als knooppunten privé Verstoringen: absorberen op werkplek (regelmogelijkheden vereist) of doorgeven 9
Netwerk 6 Lectoren Office manager Privé Planner MT Docenten Teamleider P&O O&O Werkveld Marketing Dean LLLeren 10
De twee analyse niveaus 1. Functieniveau: kwaliteit arbeid. – – 2. Taken en regelproblemen Regelmogelijkheden Organisatieniveau: kwaliteit organisatie. – – Kans op verstoringen: complexiteit productiestructuur Kans op absorberen: (de)centralisatie besturingsstructuur Slim organiseren: vereenvoudigen van productiestructuur als voorwaarde voor het vereenvoudigen en decentraliseren besturingsstructuur 11
De vicieuze bureaucratiseringcirkel Toename storingskansen Afnemende flexibiliteit Storing opgelost Versterkte centrale controle Meer arbeidsdeling Systeem verlies succesvol Materieel Immaterieel Te ruime buffers en capaciteiten Te ruime normtijden 12 ja ja ja Zelf oplossen? nee Samen met anderen? nee Periodiek overleg? nee Onopgelost probleem Streven naar ‘onzichtbare’ speelruimte Niet succesvol gedrag: houding: verzuim vervreemding gevoel: stress
Onderwijs, organisatie, personeel Onderwijsbeleid: je profiel • • Beroepsprofiel Mate van integreren in thema’s en projecten Mate van individualiseren/flexibiliseren Aard competenties (kennis-, toepassings- en reflectiecompetenties) curriculum Arbeidsorganisatie: mobiliseren menselijke bronnen • Verdelen: functionele versus crossfunctionele groepen • Coördineren: gecentraliseerde versus gedecentraliseerde besturing Personeel: managen van menselijke bronnen (Bron: schoolontwikkelingsmodellen van Marx, Caluwé en Petri) 13
Bachelor bedrijfskunde Examen commissie Leerstoelgroepen Decaan Faculteit Bachelor coördinator Onderwijs commissie Onderwijsbureau Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 14
Functionele structuur 15
Team-based onderwijs Vereenvoudigen productiestructuur als voorwaarde voor decentraliseren besturingsstructuur Productiestructuur: cross-functionele groepen (blokteams), die verantwoordelijk zijn voor de integrale regeling van het blokonderwijs op operationeel niveau Besturingsstructuur: ingebed in gedecentraliseerde besturing op structureel en strategisch niveau
Besturingsstructuur: de lerende organisatie Strategisch problemen doelen/kaders oplossingen Structureel problemen doelen/kaders oplossingen Crossfunctionele teams: problemen en oplossingen 17
Besturingsstructuur 1. De command-control as: doelen en kaders zo globaal mogelijk (beperkt aantal KPI’s) 2. De leer-as: problemen en oplossingen zo gedetailleerd mogelijk 3. De experimenteer-as: afwijkingen als experiment Zonder deze structuur heb je geen lerende organisatie en geen conditioneel autonome teams 18
Bedankt voor uw aandacht! www. hanze. nl
- Slides: 19