Werkatelier VNG 6 juli 2015 mr C L

Werkatelier VNG 6 juli 2015 mr. C. L. Strop rechter rechtbank Den Haag 6 juli 2015

Inleiding • waarom een stelselherziening • transitie: proces rond overheveling van verantwoordelijkheden • transformatie: zorginhoudelijke verbetering en vernieuwing 6 juli 2015

Inleiding • twee wetten • Jeugdwet (Jw): heeft de structuur van het jeugdstelsel aangepast • Wet Herziening kinderbeschermingsmaatregelen (Wet HKBM): heeft het (materiële) jeugdrecht gewijzigd 6 juli 2015

Inleiding • artikel 1. 1 Jw (begrippen) • kinderbeschermingsmaatregel: voogdij en voorlopige voogdij (…), ondertoezichtstelling (…) en voorlopige ondertoezichtstelling (…) 6 juli 2015

Wet HKBM • Wet HKBM herziet in (o. a. ) boek 1 BW de maatregelen van kinderbescherming • doel: komen tot een effectieve en efficiënte jeugdbescherming • belang van het kind steeds een eerste overweging: continuïteit in de opvoeding en het kind voor zover mogelijk betrekken 6 juli 2015

Wet HKBM – belangrijke wijzigingen • grond ots • de burgemeester kan de Rvd. K ‘dwingen’ de resultaten van het onderzoek voor te leggen aan de kr en de kr kan daarna ambtshalve de ots uitspreken • i. g. v. ots: geen uhp zonder machtiging • uhp: verleningsbeslissing 6 juli 2015

Wet HKBM – OTS (art. 1: 255, lid 1) • de kinderrechter kan een mj onder toezicht stellen van een GI indien een mj zodanig opgroeit dat hij in zijn ontwikkeling ernstig wordt bedreigd, en: a. de zorg die in verband met die bedreiging noodzakelijk is (…) door de ouder(s) of de mj niet of onvoldoende wordt geaccepteerd, en b. de verwachting gerechtvaardigd is dat de ouders binnen een gelet op de persoon en de ontwikkeling van de mj aanvaardbaar te achten termijn, de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding (. . . ) in staat zijn te dragen 6 juli 2015

Wet HKBM – OTS • meningsverschil over noodzaak ots (art. 1: 255, lid 3) • indien de Rvd. K geen verzoek tot ots indient, terwijl het college dat wel had gevraagd: de burgemeester kan de Rvd. K vragen het oordeel van de kr omtrent de noodzaak van een ots te vragen; de Rvd. K moet dit binnen twee weken doen; bij noodzaak ots spreekt de kr deze ambtshalve uit 6 juli 2015

Wet HKBM – UHP • i. g. v. ots geen uhp zonder machtiging (art. 1: 265 a) • plaatsing van de mj gedurende dag en nacht buiten het gezin geschiedt uitsluitend met een machtiging tot uithuisplaatsing • N. B. o. g. v. art. 6. 1. 2, lid 8 geldt de muhp gesloten jeugdhulp als machtiging in de zin van 1: 265 b 6 juli 2015

Wet HKBM – UHP • verleningsbeslissing (art. 1: 265 b) • hiërarchie verzoekers: GI of anders Rvd. K of OM • i. g. v. verzoek door Rvd. K of OM overleggen verleningsbeslissing / -besluit van college noodzakelijk (kr kan beslissen op verzoek muhp zonder verleningsbeslissing indien belang van het kind dit vergt) 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • gesloten jeugdzorg gesloten jeugdhulp • geen overheveling naar BW • grond voor gesloten muhp ongewijzigd • waarborgen (toevoeging advocaat, instemming gedragswetenschapper, strenge toets rechter, etc. ) vanwege art. 5 EVRM: niemand mag zijn vrijheid worden ontnomen, tenzij… (vergelijk: strafrecht, BOPZ) 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • • 6 juli 2015 van toepassing op 18 -minners én – onder voorwaarden 18 -plussers ten aanzien van wie op het tijdstip waarop zij 18 werden een machtiging gesloten jeugdhulp gold (art. 6. 1. 1, lid 1) gesloten jeugdhulp 18+ mogelijk indien: a. sprake is van een behandeling die al was begonnen voor de 18 e verjaardag b. voor de 18 e verjaardag een hulpverleningsplan is vastgesteld c. toegewerkt wordt naar een andere vorm van jeugdhulp dan gesloten jeugdhulp d. de gesloten jeugdhulp niet langer duurt dan 6 maanden na de 18 e verjaardag (art. 6. 1. 2, lid 4)

Jw – gesloten jeugdhulp • hoofdstuk 6 Jw: § 6. 1. – machtiging § 6. 2. – tenuitvoerlegging van de machtiging § 6. 3. – vrijheidsbeperkende maatregelen § 6. 4. – verlof § 6. 5. – klachtrecht bij vrijheidsbeperkende maatregelen 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • art. 6. 1. 1, lid 2 • minderjarige van 12 jaar en ouder (en 12 jaar en jonger indien in staat tot een redelijke waardering van zijn belangen) is bekwaam in en buiten rechte op te treden = uitzondering op hoofdregel dat minderjarigen (proces)onbekwaam zijn • minderjarige daarom zelf procespartij! 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • soorten machtigingen • ‘gewone’ machtiging (art. 6. 1. 2) • spoedmachtiging (art. 6. 1. 3) • voorwaardelijke machtiging (art. 6. 1. 4) 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • ‘gewone’ machtiging: grond gesloten jeugdhulp (art. 6. 1. 2, lid 2) “Een machtiging kan slechts worden verleend indien naar het oordeel van de kinderrechter: - a. jeugdhulp noodzakelijk is in verband met ernstige opgroei- of opvoedingsproblemen die de ontwikkeling van de jeugdige naar volwassenheid ernstig belemmeren, en - b. de opneming en het verblijf noodzakelijk zijn om te voorkomen dat de jeugdige zich aan deze jeugdhulp onttrekt of daaraan door anderen wordt onttrokken. ” 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • ‘gewone’ machtiging: gesloten jeugdhulp alleen indien… (art. 6. 1. 2, lid 3) “Een machtiging voor een jeugdige die de leeftijd van achttien jaar nog niet heeft bereikt, kan bovendien slechts worden verleend indien: - a. de jeugdige onder toezicht is gesteld; - b. de voogdij over de jeugdige berust bij een gecertificeerde instelling, of - c. degene die, anders dan bedoeld onder b, de wettelijke vertegenwoordiger is, met de opneming en het verblijf instemt. ” 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • ‘gewone’ machtiging: andere vereisten • • • 6 juli 2015 het college of de GI moet hebben bepaald dat een voorziening op het gebied van jeugdhulp en verblijf niet zijnde verblijf bij een pleegouder nodig is [= verleningsbeslissing] (art. 6. 1. 2, lid 5) dit geldt voor alle machtigingen gesloten jeugdhulp m. u. v. spoedmachtiging instemming gekwalificeerde gedragswetenschapper (art. 6. 1. 2, lid 6) bij ontbreken verleningsbeslissing: kr kan slechts een machtiging verlenen indien de Rvd. K heeft verklaard dat aan de gronden is voldaan (art. 6. 1. 2, lid 7)

Jw – gesloten jeugdhulp • ‘gewone’ machtiging: instemming ouder(s) / gezagsdrager(s) • 6. 1. 2, lid 9: “Indien de wettelijke vertegenwoordiger zijn instemming intrekt, kan de jeugdige gedurende ten hoogste veertien dagen in de gesloten accommodatie verblijven. ” • 6 juli 2015 belangrijk om ouder(s) hiervan op de hoogte te stellen, want de machtiging is afhankelijk van de instemming van de ouder(s)!!

Jw – gesloten jeugdhulp • spoedmachtiging (art. 6. 1. 3): • grotendeels gelijk aan ‘gewone’ machtiging • verschillen: • “onmiddellijke” verlening gesloten jeugdhulp is noodzakelijk • verklaring gedragswetenschapper kan ook ‘ongezien’ • verleningsbeslissing/-besluit niet nodig • duur = maximaal 4 weken • bij intrekken instemming ouder(s): machtiging blijft gehele duur (dus max. 4 weken) geldig 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • voorwaardelijke machtiging (art. 6. 1. 4): • voorziet in een in de praktijk gevoelde behoefte • voorwaarden ter voorkoming van daadwerkelijke opneming • qua vereisten grotendeels gelijk aan ‘gewone’ machtiging, verschil = hulpverleningsplan vereist • in hulpverleningsplan staan voorwaarden die de jeugdige moet naleven en hulp die hij moet accepteren • alleen indien de jeugdige de vwen accepteert of aannemelijk is dat hij ze zal naleven 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • voorwaardelijke machtiging (art. 6. 1. 4): • een jeugdhulpaanbieder (lees: gesloten accommodatie) ziet toe op de naleving • bij niet naleving: directe opneming in de accommodatie (N. B. bezwaar bij de kr mogelijk!) • denk aan deze machtiging bij de ‘grensgevallen’! 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • duur van de machtiging (art. 6. 1. 12) • geldigheidsduur ‘gewone’ machtiging ten hoogste één jaar, eerste vwe machtiging ten hoogste zes maanden, verlenging vwe machtiging ten hoogste een jaar • spoedmachtiging geldt tot het tijdstip van de beslissing op de ‘gewone’ machtiging, maar voor ten hoogste vier weken • beschikking uitvoerbaar bij voorraad (hoger beroep schorst niet) • machtiging vervalt als deze gedurende drie maanden niet ten uitvoer is gelegd 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • schorsing (art. 6. 1. 12) • door de jeugdhulpaanbieder; schorsing alleen na instemming door een gedragswetenschapper; de schorsing kan worden ingetrokken indien blijkt dat de tenuitvoerlegging (weer) nodig is; op de intrekking van de schorsing is de bezwaarprocedure door de kr van overeenkomstige toepassing [N. B. voor de intrekking van de schorsing is geen instemmingsverklaring noodzakelijk] 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • schorsing machtiging vs. vwe machtiging • voorwaarde voor vwe machtiging (i. t. t. schorsing machtiging): opstellen hulpverleningsplan met voorwaarden • in beide gevallen beslissing tot opneming door jeugdhulpaanbieder • in beide gevallen bezwaar bij kr mogelijk 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • formele vereisten verzoek: • art. 6. 1. 9 • N. B. zie procesreglement Civiel Jeugdrecht te vinden op www. rechtspraak. nl overzicht “spelregels” in kinderbeschermingsprocedures diverse wijzigingen: o. a. belanghebbende begrip gewijzigd n. a. v. jurisprudentie Hoge Raad N. B. art. 1. 2 (afschrift correspondentie aan betrokkenen) en art. 5. 3 (oproeping tolk) 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • praktische gang van zaken: • na binnenkomst verzoek: toevoegen advocaat en plannen zitting, tenzij ‘bloedspoed’ (beslissen zonder horen, artt. 800/809 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering) dan direct een beslissing • art. 6. 1. 10: wie moet worden gehoord verzoeker, jeugdige, belanghebbenden: hoofdregel = er moet sprake zijn van (ouderlijk) gezag of een (bestendige) verzorgingsrelatie (N. B. denk aan ‘informanten’!) 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • praktische gang van zaken: • op zitting komt iedereen aan het woord, maar jeugdige staat centraal • meestal begint de kr bij de verzoeker toelichting of aanvulling op het verzoekschrift • vooral feitelijke vragen • indien verweer zal de kr vragen een standpunt in te nemen ten aanzien van het verweer; wees dus voorbereid op mogelijke discussie! • indien mogelijk: direct (mondeling) uitspraak 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • aandachtspunten verzoekschrift: • wie verzoekt college B&W van de gemeente woonplaats jeugdige • i. g. v. mandaat/volmacht/machtiging bevoegdheid feitelijke verzoeker moet duidelijk zijn! • verleningsbeslissing / -besluit / bepaling jeugdhulp bij gesloten jeugdhulp altijd noodzakelijk (m. u. v. bij spoedmachtiging) N. B. sluit voor inhoud besluit aan bij wettekst! 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • aandachtspunten verzoekschrift: • verzoek (spoed)machtiging – primair/subsidiair; • benoemen concrete zorgpunten (waarom is deze vorm van jeugdhulp noodzakelijk? ), met – waar mogelijk – onderbouwing met stukken (eerdere hulpverleningsplannen, zorgen hulpverleners, etc. ); • wijze van indienen verzoeken: per post of fax (informeer bij betrokken rechtbank) • belangrijk: noem contactpersoon en contactgegevens! 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • aandachtspunten verzoekschrift: • denk eraan eerder betrokken advocaat (ouders of jeugdige) te betrekken! 6 juli 2015

Jw – gesloten jeugdhulp • knelpunten: • toename aantal verzoeken gesloten jeugdhulp, met name met instemming van ouders • doorstroom na afloop behandeling in geslotenheid blijkt lastig • (gebrek aan) professionaliteit verzoeker • daadwerkelijke instemming ouder(s)? soms is een ots beter! 6 juli 2015

vragen? 6 juli 2015