Welkom Jachthaven Andijk Elektra aan Boord Gert Thon

Welkom Jachthaven Andijk

Elektra aan Boord Gert & Thon

Progamma • • • Een spannend verhaal Het specifieke risico van 12 volt Stukje theorie Hoofdleidingen Dikte bekabeling Afwerken bekabeling » Pauze

Na de pauze • • Groepindeling en afzekeren Het juiste gereedschap Noodstroom voorziening kritische apparatuur Accu’s Laadstroominrichting Walstroom installatie (beperkt) Tips en truc’s Vragen / Discussie

Vragen mag !? Echter discussie graag aan het einde van de workshop.

12 volt is brandgevaarlijk • Wie heeft er ervaring ? • Hoe heeft het plaats kunnen vinden ?

Oeps…………. probleempje Niet meer wat het wezen moet !

De wet van Ohm • • Spanning Stroomsterkte Belasting Vermogen Ø (U) (I) (R) (P) Volt Ampère Weerstand Watt ( V) (A) ( W) Alle componenten in een circuit zijn een bedoelde of onbedoelde belasting (lees weerstand)! Dus ook leidingen en (slechte) contacten

De wet van Ohm Om te onthouden: Vermogen / spanning = stroom ( P / U = I ) 3 lampjes van 20 Watt geven een totaal belasting van 3 x 20 = 60 Watt De stroom (I)= 60 / 12 = 5 Ampère

Stroomsterkte versus verbruik of sluiting ! • Een heel lage weerstand is veel stroom • Een héél, héél lage weerstand is héél, héél veel stroom. • Heel veel stroom door een te dun kabeltje of een slecht contact geeft warmteontwikkeling en dus…………? ?

Zekeren van apparatuur • Apparaten hebben vaak een inschakelstroom. Deze stroom is een kort moment hoger dan de berekende en of aangegeven “verbruiksstroom”. • Bij gloeilampen en motoren is dit soms het tweevoudige, houd hier dus rekening mee!

Hoofdzekeringen Startaccu • Afzekeren ? - Voorbeeld: Startmotor is +/- 736 Watt (is 1 pk) 736 / 12= 61 Amp rekening houdend met aanvangstroom (x 2) met 140 Amp Serviceaccu • Afzekeren met 40 Amp Niet omdat het gebruik zo hoog is, maar de laadstroom kan wel 30 Amp bedragen. - De laatstroom is afhankelijk type Dynamo

Soorten zekeringen • Traag & snel • Smeltzekeringen • “automatische” zekeringen (lees te herstellen) • Glaszekeringen, steenzekeringen, steekzekeringen en meszekeringen

Keuze bekabeling • Gebruik geen kabels met massieve kern • Meest gebruikte kabels Oppervlakte - kern diameter 1, 5 mm 2 ---- 1, 4 mm 2, 5 mm 2 ---- 1, 8 mm 4 mm 2 ---- 2, 3 mm 6 mm 2 ---- 2, 8 mm 10 mm 2 ---- 3, 5 mm

Dikte van de bekabeling • Een kabel kan nooit te dik zijn, wel te dun. • Toelaatbaar spanningsverlies max 0, 6 volt (dat is 5% verlies op het vermogen van het apparaat) • Houd rekening met de stroom die heen en terug moet. (de min leiding)

Berekening kabeldikte Voorbeeld voor een 3 kleur nav-licht. Afstand van belasting tot de verdeelunit (zekering) is 9 m, het vermogen (P) van het navigatielicht is 25 Watt De formule voor kabel oppervlakte is lengte x stroom x soortelijke weerstand toelaatbaar spanningsverlies

Berekening kabeldikte • De stroom is 25/12 = 2, 09 Amp • Kabeldikte lengte x stroom x soortelijke weerstand toelaatbaar spanningsverlies (2 x 9)x 2, 09 x 0, 0175 = 0, 66 = 1, 1 mm 2 0, 6 • Vaak is de “min” leiding voor een aantal apparaten gezamenlijk m. a. w de diameter van de “min” leiding is afhankelijk van de som van de totalen. (Beter te dik dan te dun !!)

Afwerken van bekabeling • Gebruik de kabels die geschikt zijn voor het doel. • Dikke kabels niet strak haaks omzetten • 12 volt en 220 volt gescheiden houden • Voorkom schavielen (motorblok, uitlaat etc !!) • Maak eventueel meerdere kabelbomen. • Leg kabels bij voorkeur in goten of buis. • Label de kabels.

Het juiste gereedschap • Een aardappelschilmesje is geen striptang. • Een zijkniptang is ook geen striptang. • Met een kniptang monteer je geen kabelschoentjes.

Het juiste gereedschap • Met deze multi-tool kan alles netjes worden gedaan ?

Het juiste gereedschap Verander 6 mm 2 niet in 1, 5 mm 2 !

Verbruiksgroepen • Motor • Navigatie- en communicatieapparatuur van levensbelang ! • Accessoires

Groepindeling • Navigatieapparatuur 1 * GPS 2 * Dieptemeter / Log 3 * Plotter 4 * Radar • Communicatieapparatuur 5 * Marifoon 6 * Radio

Groepindeling • Navigatieverlichting 7 * 3 kleur toplicht 8 * boordlichten 9 * toplicht (stoomlicht) • Binnenverlichting 10 * bakboord 11 * stuurboord 12 * kaartentafel

Zekeringen • Gebruik steekzekeringen. • Houd rekening met inschakelstroom. • Bij de zekering aangeven waarvoor deze is. • Reserve zekeringen niet in de gereedschapkist, maar direct in de nabijheid van de het “zekeringpaneel”.

Noodstroomvoorziening GPS & Marifoon omschakelbaar van serviceaccu naar startaccu ? ! Of !?

Onafhankelijk van het “boordnet” Handheld-GPS & Marifoon !

Hoe veel “stroom” heb ik nodig • Amp x tijd = amp/h (amperé/uur) • Een accu kan je nooit 100% ontladen

Accu’s • • Natte accu Semi tractie accu Gel accu AGM accu Ø Beter een royale accu capaciteit, dan op een kritisch moment zonder stroom zitten en opzoek gaan naar de vuurpijlen als laatste redmiddel !

Laadstroominrichting Koop een acculader met voldoende capaciteit, die ook een “druppellading” kan verzorgen. (onderhoud) Handig als deze vast geïnstalleerd is, m. a. w. aankomen varen, de 220 v walstroom kabel inpluggen en dus geen gegoochel met snoertjes.

Walstroominstallatie • Combi aardlek-zekering gebruiken. • Walaarding gebruiken ? niet meer gebruiken !! Ø Advies : Installatie door een vakman laten doen !

Probleem 12 volt op de “accutester – meter” en ook bij het gebruiksapparaat en toch niet goed werken ?

Tips en truc’s • De koude-kant en warme-kant • Bij sluiting de zekering vervangen door een lampje van laag vermogen • De multimeter die piept • De lange leidingen met twee krokodillebekjes ( gezekerd) • Korte leiding met zekering en lampje • Radiogeheugenzekering verwijderen • Haal tussentijds de accu uit de winterslaap

Tips en truc’s • • Gebruik goede connectoren Gebruik goede doorlus-strips Niet solderen Niet tweemaal afzekeren (met uitzondering van ingebouwde zekering in apparatuur i. v. m. aansprakelijkheid) • Maak een leesbaar schema en overzicht • Een horloge metalen band kan sluiting veroorzaken

Jachthaven Andijk

Tot ziens