WELKOM 10 e EMDR congres Utrecht 1 april

WELKOM 10 e EMDR congres, Utrecht 1 april 2017 Workshop: Toen ik een baby’tje was…

Jacqueline Janssen - Psychotherapiepraktijk Malden - Klinisch psycholoog/psychotherapeut - supervisor

Toen ik een baby’tje was… EMDR bij preverbaal trauma en emotionele verwaarlozing Jacqueline Janssen Psychotherapie Praktijk Malden

Veilige hechting MOVIE

De baarmoeder, niet voor elke baby een veilige plek…

Gewenst?

Veilige hechting Ouder zelf veilig gehecht Nonverbale afstemming Reguleren and coreguleren van stress Eigenwaarde en gezonde relaties

Veilige hechting & basisbehoeften � Verbinden ◦ In contact staan met je lichaam en je emoties ◦ In staat zijn om je te verbinden met anderen � Afstemmen ◦ Op je behoeften en je emoties ◦ Herkennen en voeden van je behoeften � Vertrouwen ◦ Gezonde afhankelijkheid en onderlinge afhankelijkheid � Autonomie ◦ Passende grenzen ◦ ‘Nee’ zeggen en een limiet kunnen stellen ◦ Kunnen zeggen wat je denkt, zonder angst of schuldgevoel � Liefde-seksualiteit ◦ Je open kunnen stellen voor de liefde ◦ Een liefdevolle relatie kunnen aangaan met vitale seksualiteit Heller, L & La. Pierre, A. (2012): Healing developmental trauma

Ontwikkeling van de hersenen tot aan de geboorte

Ontwikkeling van de hersenen: op basis van ervaringen v. Zoogdierenbrein Co-reguleren van hormonen: opiaten/endorfines/cortisol (Schore , Siegel e. a. (2005, 2011)

Liefde ! Gewenst zijn Vastgehouden worden Leren loslaten knuffelen Samen plezier hebben Regels leren

Reguleren van stress

Emotionele verwaarlozing

Structuur van het brein

Wat gebeurt er bij trauma? Prefrontale cortex uitgeschakeld Bessel van der Kolk: alle trauma is preverbaal!

‘Dit zal nooit overgaan…’ Tijdwaarnemer stort ineen Thalamus ‘kok’ schakelt uit Rookmelder slaat op tilt

Mogelijke indicaties voor preverbaal trauma en emotionele verwaarlozing v Traumatische zwangerschap v Ouder heeft psychiatrische ziekte v Moeder is bedroefd, angstig v Huiselijk geweld of depressief tijdens de zwangerschap, geboorte v Traumatische ervaringen of erna v Misbruik en verwaarlozing v Vroegtijdige geboorte v Vroege medische aandoeningen v Adoptie, veel verhuizingen v Medische ingrepen of ziekenhuisopnames v Foetus alcohol syndroom

Mogelijke indicaties voor preverbaal trauma en emotionele verwaarlozing v. Depressie v. Somatische symptomen v. Angst (flight) v. Dissociatieve symptomen v. Woede (fight) v. Emotionele problemen v. ADHD-gedrag v. Hechtingsproblemen v. Eetproblemen v. Slaapproblemen v. Standaard EMDR werkt niet v. Cliënt benoemt zelf vroeg trauma of met affectbrug

Diagnose Complexe PTSS 1. Diepgaand en alomtegenwoordig patroon van ontregeling 2. Problemen met aandacht en concentratie 3. Moeite met het omgaan met zichzelf en anderen. - Snelle stemmingswisselingen, van ene uiterste naar andere (van woede/drift naar paniek). Niet in staat zichzelf te kalmeren - Lichamelijke problemen: slaapproblemen, hoofdpijn, onverklaarbare pijn, overgevoelig voor aanraking en geluid - Copinggedrag: dwang, automutilatie, verslavingsgedrag, etc. - Concentratieproblemen, hoge afleidbaarheid - Beschouwen zichzelf als waardeloos. Helaas niet opgenomen in de DSM-5…. .

Onveilige hechting • Selina, 29 • Geboren in India • Geaopteerd op 2 jarige leeftijd • Angststoornis NAO • Ze is erg gespannen, heeft rugklachten • Wil heel erg de regie houden • Kan zich niet verbinden met andere mensen • Kan geen veilige liefdesrelatie aangaan • Boosheid • Erg onzeker, laag zelfbeeld

Hechtings trauma Videofragment

Hechtings trauma en EMDR � Impliciet vs expliciet geheugen � Rechter en linker hersenhelft � Behandeling: ◦ van rechter- naar rechterhersenhelft ◦ Focusen op het impliciet geheugen – de lichamelijke gewaarwordingen

De behandeling, wanneer er geen woorden zijn Vroegkinderlijk trauma en de therapeutische relatie � ‘Limited � Begrip reparenting’ en afstemming � Samenwerken en actieve rol stimuleren � Therapeutisch evenwicht, flexibiliteit � Zelfvertrouwen, therapeut authenticiteit en vertrouwen van de

De behandeling, wanneer er geen woorden zijn Vroegkinderlijk trauma protocol van Sandra Paulsen en Kate O’Shea � Stap 1: de opbergmethode � Stap 2: aanleren / versterken van ‘safe state’ � Stap 3: ‘opschonen’ van emotionele circuits � Stap 4: behandelen van vroeg trauma middels EMDR

Stap 1 en 2: Zelfregulatie 45 40 Zoogdierenbrein -Fight -Flicht -Freeze hyperarousal 35 Mensenbrein -Geïntegreerd -Cogn functies o. a. denken, taal, redeneren. . . arousal 30 optimaal 25 20 15 Reptielenbrein -Passive freeze -Submissie -Totale onderwerping 10 hypoarousal 5 0 0 2 4 6 tijd 8 10 12 Ogden & Minton 14

Stap 1: opberg methode

Stap 2: creëren van een veilig gevoel

Behandeling: stap 2. veilig gevoel en zelfregulatie Videofragment

Stap 3: opschonen van de emotionele circuits

Behandeling stap 4. EMDR, wanneer er geen woorden zijn � Het goede nieuws: het brein is plastisch en veranderbaar! In tegenstelling tot de Standaard EMDR richten we onze aandacht op: Het impliciete geheugen � De lichaamsgewaarwordingen � Tijdsperioden (in plaats van targets) � Conceptie, trimesters in de baarmoeder, geboorte, 0 -3 maanden, 4 -6 maanden, 6 -12 maanden, 1 -2 e verjaardag, 2 -3 e verjaardag

Behandeling stap 4. Lichamelijke gewaarwordingen krijgen woorden Informatie Top-Down NEOCORTEX Betekenis | Opvattingen | Oordelen | Identificaties | Zelfspraak LIMBISCH SYSTEEM Affect | Emotion HERSENSTAM Sensaties | Felt Sense | Lichamelijke gewaarwordingen Informatie Bottum Up

Behandeling Stap 4. EMDR en lichamelijke sensaties Videofragment

De ‘attachment interweave’ en installeren van PC Videofragment

Wat heeft Selina bereikt?

Resultaten van de behandeling Videofragment

Take home message

Toen ik een baby’tje was… Vragen? Kent, P. There is no such thing as a DRAGON! Literatuur: Ø Janssen, J. M. E. P. Een bijzondere casus (serie): EMDR behandeling van vroegkinderlijke trauma’s bij een cliënte met een eetstoornis. Tijdschrift voor psychotherapie (38), januari 2012, 22 -37. Overleg en/of supervisie: Ø jjanssen@psychotherapiemalden. nl