Wat nou pensioencrisis Harrie Verbon Universiteit van Tilburg

Wat nou, pensioencrisis? Harrie Verbon Universiteit van Tilburg Brabants. Dagblad 3 juni 1

Is er een probleem met de AOW? • Vergrijzing; verdubbeling van het aantal gepensioneerden – was 30 jaar geleden ook al bekend – toen kon er wat gedaan worden – maar er gebeurde niets • Niets? – Stelselmatige, maar “stiekeme” ondermijning van de AOW: – de AOW indien welvaartsvast: • Voor alleenstaande: 14. 000 € ipv 10. 000 € • Voor paren: 21. 000 € ipv 15. 000 € Brabants. Dagblad 3 juni 2

Is er een probleem met de AOW? – De “stiekeme” bezuiniging op de AOW betekent voor 2030 • = hoogtepunt van de vergrijzing, 4 mlj gepensioneerden ipv 2 mlj • bezuiniging van 4 mlj x 3. 500 € = 14 mrd € !!! • daar hoor je niemand over • wel over de opbrengst van 4 mrd € van AOW-leeftijd naar 67 jaar – Als de “stiekeme” bezuiniging op de AOW doorgaat, komende 20 jaar, is de bezuiniging op de AOW nog veel hoger (ongeveer 14+9=23 mrd € !!!) • Alleen per definitie zal geen politicus dat willen toegeven Brabants. Dagblad 3 juni 3

Is er een probleem met de AOW? – Nee dus: • Als %BBP zullen de uitgaven nauwelijks toenemen – Waarom dan toch AOW-leeftijd omhoog? • Omdat er een crisis is • Crises geeft politici daadkracht (25 jaar geleden was een hogere AOW-leeftijd beter geweest) • Kabinet denkt dat ouderen dan langer blijven werken • veel ouderen doen dat al • voor werkgevers worden ouderen echter minder aantrekkelijk door hogere AOW-leefitjd! Brabants. Dagblad 3 juni 4

Probleem met aanvullend pensioen – Financiering (premies en vermogen)? – Verplichtingen (opbouw pensioen en uitkeringen) Brabants. Dagblad 3 juni 5

Is er probleem met de financiering aanvullende pensioenen? – Pensioenfondsen verliezen een groot deel van hun vermogen tijdens de kredietcrisis: – maar wie wint op de beurs (jaren 90) kan ook verliezen (2001, 2008/2009): • Als dekkingsgraad 140% kan zijn (bij booming beurzen) • [Dekkingsgraad=% verplichtingen dat met het pensioenvermogen kan worden betaald] • Moet dekkingsgraad ook 60% kunnen zijn [want ‘gemiddeld’ moet aan alle verplichtingen voldaan kunnen worden [↔dekkingsgraad =100%] • maar dat mag niet van de toezichthouder Brabants. Dagblad 3 juni 6

Is er probleem met de financiering aanvullende pensioenen? – Ja: het financiële toezichtkader eist “te hoge” pensioenvermogens – Te verhelpen via grotere risicodeling tussen overheid en pensioenfondsen: • overheid leent pf geld als het “slecht” gaat • pf vullen vermogen aan • schuld van pf wordt afgelost als het de pf goed gaat – Nationalisering pensioenstelsel: • één regeling, vastgesteld door parlement • Overheid: kapitaaldekking / omslagstelsel Brabants. Dagblad 3 juni 7

Probleem met de verplichtingen aanvullende pensioenen? – Het “oude” eindloonsysteem: • Onconditionele pensioenuitkering gelijk aan het inkomen aan eind van de carrière • Dekking van risico werd overgelaten aan latere actieve deelnemers • Veel van de huidige gepensioneerden profiteren nog van dit systeem • maar de opbouw is vaak niet volledig & het ingegane pensioen was weer wel conditioneel op het wel en wee van het pensioenfonds Brabants. Dagblad 3 juni 8

Probleem met de verplichtingen aanvullende pensioenen? – Het “nieuw” middelloonsysteem: • De hoogte van de pensioenuitkering is altijd conditioneel op voorspoed en tegenspoed tijdens de pensioenopbouw • Risico komt terecht bij actieve deelnemers zelf (omdat de opbouw niet automatisch geïndexeerd wordt) • Toekomstige gepensioneerden zijn in dit systeem niet zeker van de verhouding van hun pensioen tot hun inkomen • En ook niet van de waarde- of welvaartsvastheid van hun ingegane pensioen Brabants. Dagblad 3 juni 9

Probleem met de verplichtingen aanvullende pensioenen? – Het “oude” eindloonsysteem versus het “nieuwe” middelloonsysteem: • In het oude systeem liep de actieve deelnemer geen risico, maar de gepensioneerde wel • In het nieuwe systeem loopt de actieve deelnemer risico, maar de gepensioneerde ook – Een “ideaal” systeem zou zijn: • een actieve deelnemer loopt risico (want aanpassingen nog mogelijk) • de gepensioneerde deelnemer niet (want aanpassingen niet meer mogelijk) Brabants. Dagblad 3 juni 10

Conclusie aanvullende pensioenen – Er moet een nationale pensioenregeling komen waarin minder star met dekkingsgraad wordt omgegaan – Er moet een pensioenregeling komen waarin gepensioneerden niet, maar actieven wel risico lopen – Pensioenfondsen (en toezichthouder) moeten minder en de overheid (parlement) moet meer inspraak krijgen Brabants. Dagblad 3 juni 11