Wat gebeurt er in de hersenen als we
Wat gebeurt er in de hersenen als we lezen of schrijven?
• • • vlak pardoes struigom stoekan mousserend cantate hate speech private banking billijken minimummummificatie
Eenkanaalsmodel (single route model) • Letter voor letter naar klanken omzetten. Wat verwacht je? - Bekende en onbekende woorden lees je even snel. (-) - Woorden met digrafen (ui, oe, th) lees je langzamer dan woorden zonder digrafen. (-) - Niet-klankzuivere woorden (mousserend, privacy) lees je langzamer dan klankzuivere woorden. (-) - Optisch lastige woorden (minimummummie) lees je langzamer dan optisch makkelijke woorden. (+) - Klankzuiver gespelde talen hebben minder sprekers met lees- en schrijfproblemen. (+)
Tweekanaalsmodel (dual route model) • Letter voor letter naar klank omzetten, en: • Bekende woorden/woordgroepen meteen herkennen. Wat verwacht je? - Bekende woorden herken je sneller dan onbekende. (+) - Bekende woorden met digrafen lees je even snel als woorden zonder digrafen. (+) - Niet-klankzuivere woorden lees je even snel als klankzuivere woorden. (+) - Optisch lastige woorden lees je even snel als optisch makkelijke woorden. (-) - Klankzuivere talen geven niet per se minder lees/schrijfproblemen dan onregelmatig gespelde talen. (-)
Dyslexie • Eenkanaalsmodel: ontcijferprobleem. Ja, dat kan. Als letters op elkaar lijken, hebben we een probleem. Onregelmatig gespelde woorden zijn lastig. • Tweekanaalsmodel: woordbeeldvormingsprobleem, woordbeeld blijft niet hangen (hij hout, ze bleift, waagon)
Dyslexie • Soms bij volwassenen: dyslexie met behoud van woordbeeldherkenning: – Geen probleem met ‘mousserend’, ‘privacy’, ‘minimum’. – Wel een probleem met ‘digitenne’, ‘slimmetje’, ‘Jochanita’.
- Slides: 6