WARTO ENERGETYCZNA POYWIENIA WARTO ENERGETYCZNA POZYWIENIA l l

WARTOŚĆ ENERGETYCZNA POŻYWIENIA

WARTOŚĆ ENERGETYCZNA POZYWIENIA l l l Wartość energetyczna (wartość kaloryczna lub kaloryczność) pożywienia to energia cieplna powstająca w czasie spalania (utleniania) składników organicznych zawartych w produktach spożywczych, potrawach lub posiłkach. Wyraża się w kcal/100 g produktu lub w k. J Energii dostarczają przede wszystkim tłuszcze, białka, węglowodany.

RÓWNOWAŻNIKI ENERGETYCZNE ATTWATERA l l Równoważniki energetyczne określają ilość energii powstającej w organizmie ze spożytych składników odżywczych. Ich wartość jest następująca: l l l 1 g białka – 4 kcal 1 g tłuszczu – 9 kcal 1 g węglowodanów przyswajalnych - 4 kcal 1 g błonnika – 2 kcal 1 g etanolu – 7 kcal

OBLICZANIE WARTOŚCI ENERGETYCZNEJ POŻYWIENIA l W = B x 4 + T x 9 + W x 4 + Bł x 2 l W – wartość energetyczna kcal/100 g B – zawartość białka g/100 g T – zawartość tłuszczu g/100 g W – zawartość węglowodanów przyswajalnych g/100 g Bł – zawartość błonnika g/100 g l l

PODZIAŁ PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH W ZALEŻNOŚCI OD ICH WARTOŚCI ENERGETYCZNEJ KATEGORIA KCAL/100 G PRODUKTU PRODUKTY SPOŻYWCZE Produkty o bardzo wysokiej 700 – 900 wartości energetycznej Oleje, smalec, margaryna, masło Produkty o wysokiej wartości energetycznej 450 – 700 Ciasta, niektóre ciastka, chipsy, chałwa, czekolada, orzechy, salami, wieprzowina, boczek Produkty o średniej wartości energetycznej 250 – 450 Przetwory zbożowe, sery żółte i topione, suche nasiona roślin strączkowych, śmietana, ryby, wędliny Produkty o niskiej wartości energetycznej 100 – 250 Cielęcina, drób, jaja, pieczywo, przetwory owocowe, sery twarogowe, wędliny drobiowe, wołowina Produkty o bardzo niskiej wartości energetycznej › 100 Chude ryby, grzyby, mleko i napoje mleczne, owoce, warzywa, ziemniaki

CZYNNIKI DECYDUJĄCE O WARTOŚCI ENERGETYCZNEJ ŻYWNOŚCI l l Zawartość tłuszczu l śmietana 30% - 287 kcal/100 g l śmietana 9% - 107 kcal/100 g Zawartość wody l mleko płynne – 60 kcal/100 g l mleko w proszku – 480 kcal/100 g Zawartość cukrów l dżem niskosłodzony - 150 kcal/100 g l dżem wysokosłodzony – 250 kcal/100 g Sposób przyrządzania potraw l ziemniaki z tłuszczem – 106 kcal/100 g l ziemniaki z wody – 70 kcal/100 g

ŻYWNOŚĆ O OBNIŻONEJ WARTOŚCI ENERGETYCZNEJ KATEGORIE PRODUKTY SPOŻYWCZE KCAL/100 g Mleko i przetwory mleczne Mleko spożywcze 1, 5% Jogurt truskawkowy 0, 5% Ser twarogowy chudy 47 43 99 Mięso i wędliny Wołowina, polędwica Mięso z piersi kurczaka Szynka z indyka 113 84 84 Tłuszcze Margaryna 442 Pieczywo Chleb żytni razowy Chleb wiejski Bułki graham 227 251 256 Dżemy Dżem niskosłodzony 155

Zapotrzebowanie na energię ustalone przez Instytut Żywności i Żywienia. Zadania Grupa ludności. . . . . Norma w kcal Dzieci w wieku 1 -3 lat. . . . . 1300 4 -6 lat. . . . . 1700 7 -9 lat. . . . . 2100 10 -12 lat. . . . 2600 1. Na podstawie zamieszczonego obok zestawienia, wymień trzy czynniki, wpływające na zapotrzebowanie energetyczne człowieka. 2. Odczytaj i podaj swoje zapotrzebowanie energetyczne. Dziewczęta 13 -15 lat. . . . 2800 16 -20 lat. . . . 2700 Chłopcy 13 -15 lat. . . . 3300 16 -20 lat. . . . 3700 Mężczyźni Zajęcie siedzące. . . . 2600 Umiarkowana praca. . . 3200 Ciężka praca. . . 4000 Bardzo ciężka praca …. . . . 4500 Kobiety Zajęcie siedzące. . . . 2300 Umiarkowana praca. . . 2800 Ciężka praca. . . 3200 Osoba w wieku ponad 65 lat. . 2300

Wartości kaloryczne niektórych pokarmów w kilokaloriach (kcal) Produkt. . . . Ilość. . . kcal Ziemniaki. . . . średnia porcja. . 100 Makaron gotowany. . . 1 porcja. . . . . 300 Kasza jęczmienna gotowana. . 1 porcja. . . . . 48 Ryż gotowany. . . 1 porcja. . . 56 Kotlet panierowany. . . . 1 szt. mały. . . . 218 Kotlet mielony. . . 1 szt. . . 240 Bitki w sosie. . . 1 szt. . . . 175 gulasz. . . . średnia porcja. . . 215 gołąbki. . . . 1 szt. . . . 108 Pierogi z mięsem. . . . 1 szt. . . . 92 Udko kurczaka pieczone. . . 1 szt. . . . 155 Ryba smażona. . . . . 1 porcja. . . 78 Risotto z mięsem i jarzynami. . . 2 duże łyżki. . . . 196 Zapiekanka z makaronu, mięsa i jarzyn. . . . . 2 duże łyżki. . . . . 241 Zupa kalafiorowa. . . . 1 talerz. . . 98 Zupa grochowa. . . . . 1 talerz. . . 192 Kapuśniak. . . 1 talerz. . . 96 Pomidorowa z ryżem. . 1 talerz. . . . . 137 Rosół z makaronem. . . 1 talerz. . . 149 Ogórkowa ze śmietaną. . . . 1 talerz. . . 132 Jajko w majonezie. . . 1 szt. . . . 150 Płatki kukurydziane. . . 1 łyżka. . . 38 Parówka. . . . 1 szt. . . . 122 Wędzona makrela. . . Mała porcja. . . . 230 Jogurt. . . . 1 opak. . . 120 Budyń. . . . 1 szklanka. . . . . 404 Kisiel. . . . 1 szklanka. . . . . 100 Miód. . . . 1 łyżeczka. . . . . 23 Bułka drożdżówka z serem. 1 szt. . . . 280 Placek z jabłkami. . . . 1 kawałek 5 cm x 5 cm. . 224 Herbatnik. . . . 1 szt. . . . 44 Sernik. . . . 1 kawałek 5 cm x 5 cm. . 248 Wafelek. . . . 1 szt. . . . 81 Baton „Mars”. . . 1 mały. . . . 88 Baton „Twix”. . . 1 szt. . . . 240 Landrynki. . . . 1 szt. . . . 15 Czekolada. . . . 1 kostka. . . 23 Mandarynka. . . 1 owoc. . . . 23 Kiwi. . . . . 1 owoc. . . . 23 Banan średniej wielkości. . . . 1 owoc. . . 120 Jabłko średniej wielkości. . . . 1 owoc. . . 75 Pomarańcza. . . 1 owoc. . . 40 Sok pomarańcz. . . . . 1 szkl. . . . 112 Sok jabłkowy. . . 1 szkl. . . . 89 Sok z owoców egzotycznych. . 1 szkl. . . 142 Ogórek średniej wielkości. . . . 1 szt. . . . 20 Papryka surowa(strąk). . . 1 szt. . . . 23 Pomidor. . . . 1 szt. . . . 34 Rzodkiewka. . . . 1 szt. . . . 1 Kalafior gotowany. . . . . Cała sztuka. . . 210 Kapusta kiszona. . . . . 1 szkl. . . . 40 Marchew surowa. . . . . 1 porcja. . . 28 Buraki gotowane. . . . . 1 porcja. . . 27 Ogórek konserwowy. . . . 1 szt. . . . 30 Zadanie 3 Ułóż dla siebie jadłospis dzienny, złożony z trzech posiłków, pokrywający Twoje zapotrzebowanie energetyczne. (3 punkty)