Walter Hartjes Wehl Maart 1978 Juli 2005 Februari

Walter Hartjes, Wehl Maart 1978 Juli 2005 Februari 2009 Scheidsrechter Praktijkbegeleider/coach Rapporteur Scheidsrechter Landelijke Competitie AV 1 Walter Hartjes ©

Doel nieuwe rapportage • Beter aansluiten op visie arbitrage – Duidelijker en eenvoudiger – Minder en duidelijke competentieonderdelen • • Minder schrijfwerk, meer inhoud Vrijheid om meer te kunnen vertellen Gezocht naar aansluiting betaald voetbal Handleiding Rapporteur Veldvoetbal 2015/’ 16 Walter Hartjes © 2

Waar gaat het om • • Is de S. in staat een goede beslissing te maken Wordt de snelheid in het spel gehouden Consequent (strak) # consistent (duidelijke logische lijn) Is het handelen functioneel van de S. • Hoe wordt weerstand afgehandeld – – Uitstraling Gedecideerd handelen Arbitrage aanpassen Juiste spelers aanspreken en op welke manier Walter Hartjes © 3

Manier van beoordelen • Wat wordt beoordeeld? – Geen focus op fouten – Aandacht voor het ‘leiden’ en ‘managen’ wedstrijd • Hoe wordt beoordeeld? – Rapporteur maakt aantekeningen – Feitelijke waarneembaar gedrag Wat de scheidsrechter daadwerkelijk doet! Walter Hartjes © 4

Competenties 1. 2. 3. 4. Positie kiezen & volgen Toepassing spelregels Communicatie Managen van de wedstrijd Aandacht voor het ‘leiden’ van de wedstrijd Walter Hartjes © 5

1. Positie kiezen & volgen De mate waarin de scheidsrechter in staat is om het spel te volgen en positie te kiezen om de juiste beslissingen te kunnen maken en zijn beslissingen goed te verkopen. 1. 1 Positie kiezen & volgen tijdens het spel 1. 2 Positie kiezen bij spelhervattingen Walter Hartjes © 6

1. 1 Positie kiezen tijdens het spel • • Belangrijk onderdeel arbitrage Flexibel gebruik maken diagonale systeem Flexibel betekent afwijken waar jij nodig bent Dit betekent – – Goed overzicht houden Blijven kijken Niet te dicht op de situatie Bij contact duels van de zijkant inkijken; niet van achteren Walter Hartjes © 7

Goed volgen en positie kiezen • Tijdig op de plaats overtreding voorkom escalatie/protesten • Optimale waarnemingsafstand tot de actieve spelsituatie • Volg constant de aanvalsrichting – stoor het spel niet en hou de passlijn open • Maak gebruik van een flexibel diagonaal systeem – een wijd overzicht om de kleine overtredingen te zien – hou de bal en het spel zoveel mogelijk tussen jouzelf en Ass. SR • Kom zo nodig in het strafschopgebied • Lees het spel; anticipeer op eerder ontstane situaties • Bij niet goed of niet objectief functionerende club Ass. SR, hou hier rekening mee bij het kiezen van uw positie Walter Hartjes © 8

Het beslismoment • • • Waar staat de scheidsrechter? Wat doet ie vooraf? Is hij voldoende zichtbaar? Maakt de SR de juiste keuzes? Zit er een trend in? Walter Hartjes © 9

1. 2 Kiezen positie bij spelhervattingen • • • Heb optimaal overzicht over de spelhervatting Stel de juiste prioriteiten Kies de meest efficiënte positie Blijf niet te lang staan op de plaats van de overtreding Hou voldoende zicht op spelers en teamofficials tijdens een blessurebehandeling Walter Hartjes © 10

2 Toepassing spelregels De mate waarin de scheidsrechter in staat is om de spelregels consistent toe te passen en waar nodig snelheid in het spel te houden. 2. 1 Juistheid van beslissingen 2. 2 Disciplinair beleid 2. 3 Consistent handelen Walter Hartjes © 11

2. 1 Juistheid van beslissingen • Onderscheid tackles op de bal of op tegenstander • Bescherm spelers bij ernstige overtredingen (fluit direct) • Bestraffen verborgen overtredingen – Waarnemen, correct en consistent – Duwen, trekken, vasthouden, ellebogen, hand(en) en/of arm(en) • Laat u niet misleiden als S. en treedt op – – Bemoeien met de leiding Tijd rekken De ‘swalbe’ Faken van een blessure Walter Hartjes © 12

2. 1 Juistheid van beslissingen Opzettelijk en onopzettelijk spelen van de bal met de hand De directe en indirecte vrije schop Muur op afstand rond strafschopgebied Toezien op het correct hervatten van het spel Procedures bij spelerswisselingen en het behandelen van geblesseerde spelers • Juiste toepassing voordeelregel • • • – Ontstaan van een veelbelovend teamvoordeel in plaats van een persoonlijk voordeel – Balbezit is geen voordeel – Gaat de scheidsrechter goed om met wait and see – Bij situatie rode kaart nooit voordeel – tenzij het een duidelijke scoringskans is • Snelheid in het spel houden; het spel niet onnodig ophouden of vertragen • De scheidsrechter dient alleen beoordeeld te worden op buitenspel indien het mogelijk voor hem is om deze situatie zelfstandig te beoordelen Walter Hartjes © 13

De praktijk nieuw 2. 1 • Overtreding waarbij geen echt voordeel ontstaat, moet er worden gefloten • Onderscheid moet gemaakt worden tussen balbezit en voordeel • Buitenspel gaat om de eigen waarneming van de S • Snelheid van het spel beïnvloeden – Enkele meters ‘terug fluiten’ van een inworp – Meenemen van de bal na fluitsignaal – Plaats van de spelhervatting van een overtreding eigen helft Walter Hartjes © 14

2. 2 Disciplinair beleid • Efficiënt gebruik van de mogelijke sancties – – Persoonlijke vermaning tussen scheidsrechter en speler Publieke vermaning: voor iedereen te zien (signaal naar anderen) Er is geen tussenvorm tussen persoonlijk en publiek Uiteindelijk het wegsturen • Juiste disciplinaire maatregelen nemen • Het disciplinair bestraffen (met een gele kaart) van o. a. onsportief gedrag – – Vertragen/verhinderen spelhervattingen Aanmerkingen maken op de arbitrage (bv. wegwerpgebaar) Vragen om een gele/rode kaart voor een tegenstander Protesteren doelverdediger Walter Hartjes © 15

2. 2 Disciplinair beleid • Het tonen van een rode kaart voor tackles die de gezondheid van een tegenstander in gevaar brengen • Juist beoordelen van – Ontnemen van een duidelijke scoringskans • Richting van de aanval • Plaats van de overtreding • Positie van de verdedigers – Op onreglementaire wijze onderbreken van een veelbelovende aanval • Moet de overtreding naar de aard niet met geel worden bestraft, maar wel vanwege het doel van de overtreding Walter Hartjes © 16

2. 3 Consistent handelen • Consistent bestraffen van overtredingen • Herkenbare lijn in zijn beoordeling van overtreding gedurende de hele wedstrijd • Volgt vanaf begin een duidelijke lijn • Deze lijn is herkenbaar en begrijpelijk voor spelers/trainers • Past consistentie en voorspelbaarheid van persoonlijke straffen toe • Hanteert een juiste opbouw van disciplinaire maatregelen – Bij de beoordeling van tackles is er een grijs gebied, dus niet altijd geel of rood – Hoe gaat de scheidsrechter hier mee om? – Op het juiste moment ingrijpen en duidelijk grens aangeven – Maakt een goede inschatting situatie voor eerste gele kaart Kantelmoment van de wedstrijd Walter Hartjes © 17

3. Communicatie De mate waarin de scheidsrechter in staat is om op adequate wijze bij beslismomenten op de voorgrond te treden en zo nodig met herkenbare gebaren een beslissing te ondersteunen. 3. 1 Functioneel fluitsignaal. 3. 2 Duidelijke en functionele non-verbale signalen en verbale communicatie 3. 3 Gaat op een correcte manier om met spelers, trainers en assistent-scheidsrechters. Walter Hartjes © 18

3. 1 Functioneel fluitsignaal • Fluitsignaal moet altijd duidelijk hoorbaar zijn – Het fluitsignaal maakt de aard van de overtreding duidelijk – Er sprake is van een ‘normale’ overtreding of een ‘ernstige’ – Oftewel is er intonatie in het fluitsignaal • Het fluitsignaal mag niet irritant zijn – Bijvoorbeeld onnodig lang op zijn fluit blazen – Door te fluiten voor elke spelhervatting Walter Hartjes © 19

3. 2 Non-verbale signalen en verbale communicatie duidelijk en functioneel • Duidelijk gebaar bij doelschop, hoekschop, strafschop of inworp • Indirecte vrije schop aangeven door arm recht omhoog te steken totdat de bal door een andere speler is geraakt of uit het spel is • Een moeilijk zichtbare overtreding met een armgebaar aangeven – Door wie de vrije schop moet worden genomen – Of er sprake is van een directe- of indirecte vrije schop – Met een ondersteunend, functioneel gebaar aangeven welke vertreding is geconstateerd. Dit kan hij bijvoorbeeld doen door een gebaar te maken van ‘duwen’ of ‘vasthouden’ • Voordeel aangeven – Verbaal (roepen) is belangrijk voor de spelers die in duel zijn – Non-verbaal (gebaar; met 2 horizontaal gestrekte armen in de speelrichting) is van belang om voor alle overige spelers en toeschouwers Walter Hartjes © 20

3. 2 Non-verbale signalen en verbale communicatie duidelijk en functioneel • Kaarten duidelijk en rustig laten zien; recht omhoog houden – Als speler ligt; wachten tot hij staat – Voor iedereen moet duidelijk zijn wie de kaart krijgt (speler isoleren in plaats van wijzen) – Bij rood niet naar de uitgang wijzen – Niet met de fluit in de mond gaan staan bij het tonen van een kaart • Maak gebruik van duidelijke en rustige (non-)verbale communicatie, waarmee bijgedragen wordt aan het deescaleren van de situatie. • De zichtbare wijze van samenwerking tussen de scheidsrechter en de assistenten/4 e official Walter Hartjes © 21

3. 3 Gaat op een correcte manier om met spelers, trainers en assistent-scheidsrechters – De scheidsrechter is in zijn manier van optreden correct richting spelers, teamofficials en assistent-scheidsrechters – De scheidsrechter is een waardig representant van de KNVB in al zijn uitingen en handelingen Walter Hartjes © 22

4. Managen van de wedstrijd De mate waarin de scheidsrechter in staat is om acceptatie van zijn beslissingen te verkrijgen door het aanpassen van zijn arbitrage en zijn uitstraling. 4. 1 4. 2 4. 3 Komt overtuigend, zelfverzekerd en resoluut over bij een beslissing en/of weerstand Straalt rust uit bij een beslissing en/of weerstand Voelt de wedstrijd aan en is voldoende flexibel om arbitrage aan te passen Walter Hartjes © 23

4. Managen van de wedstrijd kernbegrippen • • Managen van de wedstrijd Juiste keuzes en oplossingen vinden Door juiste aanpak controle Proactief reageren op veranderend wedstrijdbeeld Reageren op spelers, teamofficials, ASR Accepteren en respecteren door spelers Optreden overtuigend en gedecideerd Beïnvloedbaar Walter Hartjes © 24

4. 1 Komt overtuigend, zelfverzekerd en resoluut over bij een beslissing en/of weerstand • • • Beteugeld stressvolle situaties Assertief & consistent Resoluut, moedig & besluitvaardig Reactie op weerstand & moeilijke beslismomenten Controle op situaties Omgang teamofficials Walter Hartjes © 25

4. 2 Straalt rust uit bij een beslissing en of weerstand • Beheerst, kalm, voorspelbaar, discreet en onopvallend • Niet onnodig op de voorgrond • Gespannen of ontspannen omgang • Gepaste afstand bij kritiek op zijn beslissingen Walter Hartjes © 26

Moeilijke beslissing • • • Blijf staan Arm uitsteken Creëer comfortzone Communiceer Staan blijven Straal overtuiging uit Walter Hartjes © 27

4. 3 Voelt de wedstrijd aan en is flexibel genoeg om arbitrage aan te passen • Arbitreren in de geest van de wedstrijd • Voldoende inlevingsvermogen • Herkennen van spelers die herhaaldelijk de fout in gaan en gedrag ombuigen door arbitrage aan te passen • Korter erop als de wedstrijd dat vraagt • Touwtjes strakker en laten vieren naar gelang • Aanpassen arbitrage naar weersomstandigheden • Verbaal coachen van spelers door for-checking zodat beoogde actie achterwege blijft Walter Hartjes © 28

Schriftelijke gestelde vragen 1. Kan een 1 moment tweemaal een aftrek geven? 2. Wat rapporteert men als er sprake is van matchfixing? 3. Hoe gaat een rapporteur om met agressie in en om het veld? Handboek Rapporteur blz. 8. Overige bijzonderheden, zoals het (tijdelijk) staken van een wedstrijd, een scheidsrechter die geblesseerd is uitgevallen etc. , dient u apart te rapporteren door een e-mail te sturen naar de afdeling arbitrage van uw district. Walter Hartjes © 29

Competentie 1&2 3&4 1. 2. 3. 4. Positie kiezen & volgen Toepassing spelregels Communicatie Managen van de wedstrijd Walter Hartjes © 30

Laat een wedstrijd ‘n wedstrijd worden • • • Houd tempo in de wedstrijd Niet te pietluttig plaats vrije schop eigen helft Wel op helft tegenstander; plaats & stil liggen Niet te snel de verzorger in het veld Hanteer veelvuldig voordeelregel Maak randgebeuren niet belangrijk Haal de angel uit de wedstrijd Eerste emotie moet kunnen Less = more Walter Hartjes © 31

Meewegen • Aandacht voor het ‘leiden’ van de wedstrijd • Ontwikkelmogelijkheden en sociale en mentale vaardigheden • Goede keuzes maken en invloed hebben op de spelers en het verloop van het spel • Zit er een trend in • Hoe concreter, hoe beter • Bepaalde competenties worden pas zichtbaar bij specifieke incidenten zoals weerstand tegen beslissingen Walter Hartjes © 32

Weerstand • • • Consequent fluiten Overtuiging uitstralen Logische beslissingen nemen Communicatief vaardig zijn Spelers belangrijk maken en bespelen Aanvoerder gebruiken bij probleemspeler Tactisch kunnen handelen Respect De-escalerend Walter Hartjes © 33

Verbetertips • • • Oog op de ass. S. en de bal Hou de spelsituatie rechts (10 -20 m. van de situatie) Zijkanten goed belopen vanuit de midden zone van het veld Hou het spel voor jou Bij aanval in de lengteas start op tijd, blijf niet te lang hangen Na fluitsignaal: helder & verduidelijken Aangeven van de richting en plaats van spelhervatting Het managen van de spelhervatting Muur zet je met voorwaartse stappen op afstand Geef pas toestemming als je in positie bent De STARR-methode voor zelfreflectie Walter Hartjes © 34

STARR & zelfreflectie Walter Hartjes © 35

Dilemma’s • • Technisch rapporteren of in de geest van de wedstrijd? Wat heeft de arbiter er aan? Wat schiet hij op met jouw commentaar? Waarom gaat de S. daar staan? De best gekozen positie innemen om de beslissing te maken. Herken jouw eigen prestatie in de wedstrijd zelfreflectie. Eén vink (1 x niet) kan geen A score meer opleveren. Weging van de competenties. Walter Hartjes © 36