Waarderen van duurzaamheid Afstudeerpresentatie Naam Jerry Neimann P

Waarderen van duurzaamheid Afstudeerpresentatie Naam: Jerry Neimann P 5 Presentatie Opleiding: Master Real Estate and Housing Mentoren TU-Delft: Datum: Alijd van Doorn, Michiel Haas 28 juni 2012

Aanleiding • Eigen interesse • Dutch Green Building Council • Opdrachtgevers willen duidelijkheid Inleiding Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Inhoudopgave • • • Inleiding duurzaamheid Gebruik van instrumenten Vergelijking instrumenten Kieswijzer Vragen Inleiding Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Waarom duurzaamheid? Wat is duurzaamheid eigenlijk? Waaruit bestaat het? Wat kan je ermee? Inleiding Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Waarom duurzaamheid?

Waarom duurzaamheid?

Waarom duurzaamheid?

Waarom duurzaamheid?

Waarom Duurzaamheid?

Waarom Duurzaamheid? Nieuwbouw utiliteitsbouw?

Waarom duurzaamheid waarderen? • • • Meten Verbeteren Vergelijken Sturen Bewijzen Inleiding vs Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Waarderen van duurzaam vastgoed Drie instrumenten Duurzaamheid Onderzoeks opzet Instrumenten vergelijking Gebruik van instrumenten Kieswijzer

Onderzoek Hoofdvraag: Wat zijn de overeenkomsten en verschillen in het gebruik tussen de duurzaamheidinstrumenten BREEAM-NL, GPR-Gebouw en Greencalc+ voor nieuwbouw utiliteitsgebouwen? Hoe kan het gebruik worden geoptimaliseerd? Duurzaamheid Onderzoeks opzet Instrumenten vergelijking Gebruik van instrumenten Kieswijzer

Onderzoek • Interviews • Adviseurs • Opdrachtgevers • Literatuur • Zelfstandig waarderen Duurzaamheid Onderzoeks opzet Instrumenten vergelijking Gebruik van instrumenten Kieswijzer

Vergelijking Gebruik BREEAM-NL: Zeer uitgebreid Internationaal herkenbaar Certificaat (tijdsintensief) GPR-gebouw: Snel en praktisch Soms subjectief Greencalc: Milieukosten Wiskundige bepaling Beperkt aantal thema’s Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vergelijking Gebruik Wie is de gebruiker van het instrument? • Wie zorgt voor de input? • Wie draait aan de knoppen? Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vergelijking Gebruik Centraal staat de adviseur/duurzaamheidexpert • Adviseert opdrachtgever • De gebruiker van het instrument • Invloed op de waardering Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vergelijking Gebruik Doelstellingen opdrachtgever? • • Onduidelijk of vaag Niet concreet Weinig kennis Minimum waardering Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vergelijking Gebruik Doelstellingen opdrachtgever in relatie tot gebruik instrument Duurzaamheid Geen duurzaamheid • • • Energieprestatie Hergebruik materialen Waterrecycling Flexibiliteit Gezond binnenklimaat Duurzaamheid Onderzoeks opzet Meest duurzame gebouw van NL Bewijs Publiciteit/marketing Herkenbaarheid Voorbeeldfunctie Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vergelijking Gebruik Duurzaamheid niet belangrijk!? • Geen kennis • Alleen de waardering is belangrijk • Hoge waarderingen Meer over voor duurzaamheid!? Duurzaamheid Onderzoeks opzet Punten shoppen!? Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vergelijking instrumenten Wat zijn de verschillen? Wat is de overlap? Is er een relatie tussen de waarderingen? Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vergelijking instrumenten BREEAM-NL: 9 Thema’s Sterren rating (1 -5) GPR-Gebouw: 5 Thema’s 5 cijfers (1 -10) Greencalc : 3 Thema’s Indexscore (1990) Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vergelijking instrumenten (Eind)waardering: Niet vergelijkbaar! Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vergelijking instrumenten Tussen thema’s: Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vergelijking instrumenten Tussen onderwerpen: BREEAM GPR Greencalc 69% GPR 36 % BREEAM 21 % BREEAM 100 % Greencalc Duurzaamheid 100 % Greencalc GPR 36% GPR Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Greencalc Instrumenten vergelijking BREEAM Kieswijzer

Vergelijking instrumenten Vergelijking in de praktijk • Acht projecten • Aanvulling waarderingen Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vergelijking instrumenten Vergelijking in de praktijk • Acht projecten • Aanvulling waarderingen Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vergelijking instrumenten BREEAM-NL score GPR-Gebouw score Greencalc score Provinciekantoor Noord Holland Pass * (34%) 9 488 Gemeentehuis Leiderdorp Pass * (33%) 8, 8 217 Rijkswaterstaat Terneuzen Pass * (39%) 8, 6 323 Excellent **** 8, 3 225 Watertoren Bussum Good ** 8, 2 1028 Thermo Staete Bodegraven Good ** 8, 4 254 Transport Gebouw Schiphol RE Very Good *** 8, 5 292 UPC Leeuwaarden Excellent **** 8, 2 245 Stadsdeelkantoor Rotterdam Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten UP C Le ard en ol iph ch wa eu . S ort sp an Tr en rav eg m rda ssu m Bu . B od o. S Th erm rto ren ott e . R n uz e rp H N- rdo rne lei de w. Te ds k ate W Sta jks Ri Ge m ieh uis ov inc Pr Aangepaste duurzaamheid schaal Vergelijking instrumenten 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 BREEAM GPR Greencalc Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten UP C Le ard en ol iph ch wa eu . S ort sp an Tr en rav eg m rda ssu m Bu . B od o. S Th erm rto ren ott e . R n uz e rp H N- rdo rne lei de w. Te ds k ate W Sta jks Ri Ge m ieh uis ov inc Pr Aangepaste duurzaamheid schaal Vergelijking instrumenten 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 BREEAM GPR Greencalc Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten UP C Le ard en ol iph ch wa eu . S ort sp an Tr en rav eg m rda ssu m Bu . B od o. S Th erm rto ren ott e . R n uz e rp H N- rdo rne lei de w. Te ds k ate W Sta jks Ri Ge m ieh uis ov inc Pr Aangepaste duurzaamheid schaal Vergelijking instrumenten 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 BREEAM GPR Greencalc Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vergelijking instrumenten Bevindingen • Geen relatie tussen de waarderingen • Hoge score leidt niet tot een andere hoge score. Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Duurzaamheid Lo Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten C Ex uw eb o tra v org de s Ce ntr e tri c lec De loi on ati lvi u Fa ça r. E eid e ov Inn La 7 7 l 1 av e Sy h nti es e. A sd rk uw eb o hn Sc org too ng ka va de k arc on M r. Y erd tt Ka e De e nto n. H or Le aag eu wa rde W DP n W ij W chen Sta D ds PT ka ilb n t oo Ni urg r. R eu wb ott ou erd w am pa nd Im tec h Tr an Pr s ov inc Port ieh uis G Ri NH jks em. Le wa i d ter erd st Th erm aat T orp e os tae rneu ze te n Bo de gra ve n UP ne nto Ka no Da X FO De ht e us titi t ich Ut rec too or orp en lo str aa rv an J an ftk an ft k nto sv loc. la Lo too ofd Ho M nto ka Sta ds Ka nt. Ka fr. est W or ale i nto ka an uw isk ex eb o k. P oc ex is IJD En org En nto Ka BREEAM-NL percentage (%) Vergelijking waarderingen Variatie BREEAM-NL 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Instrumenten vergelijking Kieswijzer

TG ide Le rd ree orp n. O Ra R bo ba ijks ffice w nk Be ater stu sta urs at ce ntr um Ch ris Tro NIO mp O tia an Hu Med ic yg en al sco Tr lleg Tr ams e an sp remi ort s Sc e hip Ge Tw h b. ee ol X, de Ho S Hui ge sch chaa s p oo l w skoo ind i va es n. H T elv her heim m oir t. G o. S roe taet e np r Ge oject en m Br een te an h dw ee uis rka ze W rne ate rto ren U Vi PC l la Ge Flo me ra en D teh et e uis mp Br on el ck ho W rst ate rsc ha p, r DH V ivi ere nla Sta n De d ds bo Ge erd st@e m. rt eri ka nto Citav j we or erd izig Pr Utre er C t ov c. ka htse olleg nto He e or uv elr N Sta o ug o ds r d ka nto Hol la or Ro nd tte rda m TN m Ge gem. GPR-Gebouw score (1 -10) Vergelijking waarderingen GPR-Gebouw variaties 10 9. 5 9 8. 5 8 7. 5 7 6. 5 6 Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

d. Ne ren Ri jks TN Bu Ins wat T H ssum t. v ers oo ec taat fddo olo Te rp gie rne W Wa uzen Ri NF gen jks K in wa ant gen o Ce terst or Z ntr aat ei s al Po Ijmu t st i D R den Be WA otter d ar Ar Bode am ch gr t a W Alte ecte ven est rr n G erl a W ou a Ra anto agen da bo ren in g ba nk Rot en Al terd Ox ba fam sse am ge rwaa b r La V ouw d an N Z Ge op oe nt Zu ter id m AS Ra Rot eer b IC ob ter S E an dam uro k D pe e L Ho ier Ce ofdd Ri ntr or jks ic p ge G bo uw E oud en xac a Na dien t De tuu st H lft rhu aa rl i C s M em Po JIB ech Be litie Lee elen las ka uw tin nto ar gk or den an to Leu Ka or R sde nto oe n org rmo De Bela Pr erec nd Ho stin ojec ht T ep gk t X iel inf ant X D o o Ar. cen or E elft be tru nsc ids m he bu Ca de rea st u ric Pr Ams um o Ge vinc terda m Sta ee iehu m ds nte is N Ka Le nto ide H o r Tr r Ro dorp an sp tterd o UP rt Sc am h C Le ipho eu wa l rde n rto ate W Milieu index gebouw Vergelijking waarderingen 1140 940 740 540 340 140 Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Oplossing

d. Ne Ri jk TN Bu Ins swat T H ssum t. v ers oof ec taat ddo olo Te rp gie rne W Wa uzen Ri NF gen jks K in wa ant gen o Ce terst or Z ntr aat eis al Po Ijmu t s i DW t Ro den t Be A ter ar B d Ar ode am ch gr t a W Alte ecten ven est rr G erl a W ou a Ra anto agen da bo ren in g ba nk Rot en Al terd Ox ba fam sse am ge rwaa b r La V ouw d N an G op Zoe ent Zu ter id m AS Ra Rot eer IC bob terd S E an am uro k D pe e L Ho ier Ce ofdd Ri ntr or jks ic p ge G bo uw E oud en xac a Na dien t De tuu st H lft rhu aa rl i CJ s Me em P IB ch Be olitie Lee elen las ka uw tin nto ar gk or den an to Leu Ka or R sden nto oe org rmo n B De ela Pro erech d Ho stin jec t T ep gk t X iel inf ant X D o o Ar. cen or En elft be tru sc ids m he bu Ca de rea st u ric Pr Ams um o Ge vinc terda m Sta een iehu m ds te is N Ka Le H nto ide or rdo Tr Ro rp an sp tterd o UP rt Sc am h C Le ipho eu wa l rde n ren rto ate W Milieu index gebouw Vergelijking waarderingen 340 320 300 280 260 240 220 200 180 160 140 Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vergelijking waarderingen BREEAM-NL Duidelijke variatie waarderingen GPR-Gebouw Glazen plafond Zelfde scores Greencalc Variatie, Wordt overschuwt door hoge waardering Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Optimalisatie • • Aanpassingen niet noodzakelijk Instrumenten gebruikers tevreden Onduidelijk voor opdrachtgevers Adviseurs niet all round Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Optimalisatie Kieswijzer voor duurzaamheidinstrumenten Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Optimalisatie • • Onduidelijkheid wordt verholpen Gratis advies Consequenties worden duidelijk Gesprek tussen opdrachtgever en expert Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Oplossing Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Oplossing Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Vragen? Duurzaamheid Onderzoeks opzet Gebruik van instrumenten Instrumenten vergelijking Kieswijzer

Bijlagen BREEAM gewichten per thema Management: 12% Gezondheid: 15% Energie: 19% Transport: 8% Water: 6% Materialen: 12. 5% Afval: 7. 5% Landgebruik & Ecologie: 10% Vervuiling: 10% > 30% procent Pass * > 45% procent Good ** > 55% procent Very Good *** > 70% procent Excellent **** > 85% procent Outstanding *****

1. 2 Wat zijn de typerende kenmerken per instrument? BREEAM-NL Nieuwbouw • • Breed georiënteerd Specifiek en prestatiegericht Certificaat Tijdsintensief

1. 2 Wat zijn de typerende kenmerken per instrument? GPR-Gebouw • • Snel praktisch Weinig kennis nodig Subjectieve onderdelen

1. 2 Wat zijn de typerende kenmerken per instrument? Greencalc • Gedetailleerd • Wiskundige bepaling • Goed voor het maken van afwegingen