VVOB CC NH GIO V CBQL C S

VVOB CỤC NHÀ GIÁO VÀ CBQL CƠ SỞ GIÁO DỤC MODUN 3: KĨ NĂNG GIAO TIẾP ỨNG XỬ TRONG QUẢN LÍ TRƯỜNG HỌC 1

MỤC TIÊU MÔ ĐUN 3 Sau khi kết thúc khóa học, học viên có thể: - Trình bày được một số khái niệm cơ bản: Giao tiếp, ứng xử, tình huống trong q/lí g/dục, . . . - Phân tích được tình huống quản lí GD trong đó vận dụng các kĩ năng g/tiếp hiệu quả. - Vận dụng được một số yêu cầu, n/tắc g/tiếp và ứng xử vào tình huống thường gặp trong quản lí trường học để đạt được thành công. / 2

NỘI DUNG KHÁI QUÁT CỦA MÔĐUN 3 1. Một số khái niệm: giao tiếp, ứng xử, tình huống và tình huống QLGD. 2. Một số vấn đề lí luận về giao tiếp, ứng xử trong QLGD 3. Vận dụng ứng xử các tình huống QLGD 3

1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM a) Giao tiếp: - là tiếp xúc, trao đổi thông tin với nhau. - Trong TLH: GT là mối q/hệ, sự tiếp xúc giữa người với người, qua đó con người trao đổi với nhau thông tin và cảm xúc, tri giác lẫn nhau, ảnh hưởng tác động qua lại với nhau. Trong giao tiếp, ba mặt biện chứng với nhau, là: nhận thức, thái độ cảm xúc và tương tác đ/điểm: mang tính cá nhân, tính XH. 4

• Các loại giao tiếp: - Giao tiếp chính thức và không chính thức - Giao tiếp trực tiếp và giao tiếp gián tiếp - Giao tiếp qua nói, viết, ngôn ngữ cơ thể và vật chất. - Giao tiếp cá nhân – cá nhân, cá nhân – nhóm, nhóm - nhóm 5

b) Ứng xử: Là khả năng ứng phó, xử thế (hành vi, cử chỉ, ngôn ngữ cụ thể) của con người trước sự tác động (tiếp xúc) của người khác trong một tình huống cụ thể. đ/điểm: Mang tính cụ thể, xác định gắn với tình huống và con người cụ thể. 6

c) Tình huống: là sự kiện, vụ việc, hoàn cảnh có chứa mâu thuẫn nảy sinh trong HĐ, trong mối q/hệ giữa con người với tự nhiên, với XH, giữa con người với nhau, mà ta phải giải quyết, ứng xử kịp thời nhằm hướng bất lợi thành có lợi, làm cho hệ thống ổn định và phát triển bền vững hơn. d) Tình huống trong QLGD: TH trong q/lí GD là sự kiện, vụ việc, hoàn cảnh có chứa mâu thuẫn nảy sinh trong quá trình q/lí GD và trong mối q/hệ buộc người q/lí phải g/quyết, ứng xử kịp thời nhằm quản lí nhà trường ổn định, phát triển và bền vững. / 7

e) Ứng xử tình huống trong quản lý giáo dục: Trong c/tác q/lí n/trường, CBQL phải có h/vi, cử chỉ, ngôn ngữ phù hợp nhằm giải quyết những tình huống nảy sinh trong công tác QL nhà trường để hướng tới mục tiêu đã định. 8

2. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÍ LUẬN VỀ GIAO TIẾP, ỨNG XỬ CỦA HIỆU TRƯỞNG TRONG TÌNH HUỐNG SƯ PHẠM 9

THẢO LUẬN • Theo thày/cô, các yêu cầu đ/v hiệu trưởng để giao tiếp hiệu quả là gì? 10

Yêu cầu khi giao tiếp • Tôn trọng đối tượng giao tiếp và nhu cầu giao tiếp của đối tượng • Biết đặt mình vào địa vị của đối tượng để hiểu và thông cảm với họ. • Lắng nghe tích cực khi đối thoại. • Lựa chọn cách nói sao cho phù hợp với đối tượng giao tiếp, hoàn cảnh giao tiếp và văn hóa (phong tục, tập quán, tôn giáo, tín ngưỡng, . . . ) 11

• Kết hợp giữa lời nói với ngôn ngữ cơ thể (và phương tiện vật chất hỗ trợ, trong 1 số trường hợp) để tạo ra sự hấp dẫn, dễ hiểu đối với người nghe. • Luôn tìm ra những điểm tốt, điểm tích cực của đối tượng để động viên, khen ngợi, tránh tập trung vào những điểm tiêu cực để phê phán, chỉ trích. • Luôn bình tĩnh, hoà nhã khi giao tiếp, biết kiềm chế những cảm xúc tiêu cực. 12

NHIỆM VỤ • Hãy thuật lại một tình huống quản lí giáo dục trong quá khứ mà thày /cô đã ứng xử thành công hoặc chưa thành công. • Phân tích nguyên nhân thành công hoặc chưa thành công 13

Yếu tố và yêu cầu định hướng để giao tiếp q/lí có h/quả a) Yếu tố ảnh hưởng đến ứng xử TH q/lí ở n/trường: - phong cách của chủ thể, của đối tượng trong tình huống - tính chất phức tạp của vấn đề trong tình huống. b) Yêu cầu mang tính định hướng khi ứng xử TH: - Dựa vào đ/điểm của chủ thể, đ/tượng, tính chất tình huống. - Đảm bảo tính kh/quan, công bằng, khích lệ y/tố tích cực. - Khuyến khích đối tượng lựa chọn q/định, h/vi trên cơ sở thay đổi nhận thức, niềm tin… - Tôn trọng, đặt mìnhvào vị trí của đối tượng và lắng nghe họ. - Đặt lợi ích, sự p/triển, tiến bộ của GV/HS lên trên tất cả 14 - ứng xử phải vừa có lí vừa có tình, kịp thời…. . /

ỨNG XỬ THEO N/TẮC: 3 lí Chân lí lí Tâ m lí m Tâ Pháp lí Tâm lí Đạo lí 15 1. Nguyªn t¾c “ 3 lÝ” ; 2. Theo nhu cÇu; 3. “øng bÊt biÕn, dÜ v¹n biÕn” ; 4. TÝch hîp lôc chi

ỨNG XỬ THEO N/ TẮC: Nhu cầu (MASLOW) 16 1. Nguyªn t¾c “ 3 lÝ” ; 2. Theo nhu cÇu; 3. “øng bÊt biÕn, dÜ v¹n biÕn” ; 4. TÝch hîp lôc chi

ỨNG XỬ THEO NGUYÊN TẮC: "Dĩ bất biến, ứng vạn biến” 17

ỨNG XỬ THEO N/TẮC: Sù tÝch hîp “Lôc tri” (1) “Tri kỉ” : Biết mình (2) “Tri bỉ” : Biết người (3) “Tri chỉ” : Biết dừng (4) “Tri túc” : Biết đủ (5) “Tri thời” : Biết thời thế (6) “Tri ứng” : Biết ứng xử 18 1. Nguyªn t¾c “ 3 lÝ” ; 2. Theo nhu cÇu; 3. “øng bÊt biÕn, dÜ v¹n biÕn” ; 4. TÝch hîp lôc chi

5. Ứng xử theo phương châm “Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”: Tìm ra điều người ta làm “đúng” thay vì tập trung vào điều người ta làm “sai”. 19

6. Ứng xử theo nghệ thuật chuyển hướng cần tìm cách tạo ra môi trường mới, cơ hội mới để lấp dần hố ngăn cách. 20

5. Các bước ứng xử tình huống 21

* B 1: Huy động kĩ năng nhận thức tình huống có vấn đề * B 2: Phát triển kĩ năng xác định và biểu đạt vấn đề. * B 3: Vận dụng kĩ năng đề xuất ý tưởng, * B 4: Vận dụng kĩ năng lựa chọn phương án tối ưu, * B 5: Vận dụng kĩ năng thực hiện phương án đã lựa chọn * B 6: Vận dụng kĩ năng kiểm tra - đánh giá. / 22

1. Tình huống trong công tác kế hoạch TH 1: Đã khai giảng được 2 tuần, hôm nay thầy giáo Nguyễn Thành Trung mới nhận được QĐ bổ nhiệm về làm HT n/trường. Ngày thầy nhậm chức cũng là ngày trường có lịch họp CBQL để xây dựng KH năm học. Hãy dự đoán cách ứng xử của thầy HT mới trong cuộc họp xây dựng Kế hoạch năm học đó. TH 2: Thầy HT mới về Trường c/tác được 2 tuần đã phát hiện thấy KH năm học của Trường có nhiều v/đề bất cập. Hỏi ra được biết KH đó do PHT phụ trách Trường viết và nộp về PGD huyện theo đúng hạn từ mấy hôm trước. Thầy HT mới băn khoăn quá, ko biết nên ứng xử thế nào. Bạn hãy giúp thầy HT cùng xử lý tình huống này. 23

6. ỨNG DỤNG ỨNG XỬ HIỆU QUẢ TÌNH HUỐNG TRONG QUẢN LÍ GIÁO DỤC 1. Đối tượng quản lý 2. Mâu thuẫn trong quản lý: - mâu thuẫn giữa người với người, - mâu thuẫn giữa người với việc. 3. Vận dụng các KN theo các bước lô gíc để GT có hiệu quả 24

B 1. KĨ NĂNG NHẬN THỨC TÌNH HUỐNG . KN nhận dạng tình huống QLGD. KN xác định mục tiêu cần đạt khi g/quyết TH B 2. KN XÁC ĐỊNH RÕ V/ĐỀ VÀ BIỂU ĐẠT V/ĐỀ . KN xác định nguồn thông tin cần thu thập. KN phân tích mâu thuẫn chứa đựng trong TH. KN phân tích nguyên nhân dẫn đến TH. Kĩ năng biểu đạt vấn đề cần giải quyết TH B 3. KN ĐỀ RA CÁC PHƯƠNG ÁN ỨNG XỬ TÌNH HUỐNG . KN tìm kiếm các phương án ứng xử TH B 4. KN LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN ỨNG XỬ TÌNH HUỐNG . KN lựa chọn phương án tối ưu để ứng xử TH 25

BƯỚC 5 – KĨ NĂNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN BƯỚC 6 – KĨ NĂNG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ 26