VISOKA POSLOVNA KOLA SS Novi Sad Izrada investicionog

VISOKA POSLOVNA ŠKOLA SS Novi Sad Izrada investicionog programa Prof. dr Jovica Lazić Drinka Peković, asistent Željko Račić, asistent 1

Definisanje investicionog programa n n Složen elaborat koji obrađuje sve aspekte investicionog projekta i obuhvata značajan broj istraživanja i analiza, posebnih studija i idejnih projekata Feasibility study Izrada investicionog programa se uređuje posebnim zakonom Investicioni program predstavlja elaborat kojim se vrši ocjena društvene i ekonomske opravdanosti realizacije neke investicije Izrada investicionog programa 2

Definisanje investicionog programa n Elaborat kojim se analiziraju i razrađuju q q q q Tehnički i tehnološki, Ekonomski Energetski Urbanistički i geološki, Hidrološki Saobraćajni Ekološki i Drugi uslovi od uticaja na ocjenu društvene i ekonomske opravdanosti ulaganja u investiciju. Izrada investicionog programa 3

Izrada investicionog programa n Analiza tržišta; n Analiza tehnologije; n Analiza lokacije; n Analiza ekologije; n Analiza organizacije i kadrova; n Finansijska analiza. Izrada investicionog programa 4

Analiza tržišta n n Tržište predstavlja osnovni i najznačajniji faktor koji opredjeljuje realizaciju svakog investicionog poduhvata Istraživanje i analiza tržišta treba, da pruži uvid u mogućnosti plasmana proizvoda ili usluga koji se dobijaju realizacijom posmatranog investicionog poduhvata Tržište predstavlja jedan od najznačajnijih faktora od koga zavisi efikasnost poslovanja svakog preduzeća Danas se insistira na tome da preduzeća obrate veliku pažnju istraživanju tržišta, odnosno uvođenju marketing koncepta, bez koga je danas teško racionalno poslovati Izrada investicionog programa 5

Analiza tržišta n n n Istraživanje tržišta treba da obuhvati i istraživanje o mogućnosti snabdjevanja svim potrebnim sirovinama, materijalima, poluproizvodima, itd Osnovni cilj istraživanja i analize tržišta je da procijeni i prezentira podatke o tome kolike su realne mogućnosti plasmana odnosnog proizvoda ili usluge Realne mogućnosti snabdjevanja inputima za organizovanje buduće proizvodnje Izrada investicionog programa 6

Analiza tržišta Postupak istraživanja i analize tržišta prodaje obuhvata: n Istraživanje i procjenu tražnje; n Istraživanje i procjenu ponude; n Istraživanje i procjenu plasmana. Izrada investicionog programa 7

Analiza tržišta n Istraživanje i procjena tražnje; q q Istraživanje i ocjenjivanje ukupnih potreba, na domaćem i inostranom tržištu Analiza ukupnog izvoza i procjena mogućeg učešća planirane proizvodnje u ukupnom izvozu q kupovna moć potrošača q Dinamička procjena – po godinama q Analiza kretanja cijena odnosnog proizvoda ili usluge na domaćem ili inostranom tržištu Izrada investicionog programa 8

Analiza tržišta n Istraživanje i procjena ponude q q q istraživanje i procjena ukupne ponude odnosnog proizvoda ili usluga od domaćih proizvođača na domaćem tržištu, Istraživanje i procjena i ponude koja dolazi iz uvoza, zatim ukupnu ponudu na inostranim tržišnim segmentima za koje smo procjenjivali tražnju, ukupnu ponudu supstitivnih proizvoda koji mogu da smanje potencijalnu tražnju, odnosno povećaju ponudu. upoređivanje odnosnog proizvoda sa konkurentskim i supstitutivnim konačna procjena ukupne ponude na domaćem i inostranom tržištu Izrada investicionog programa 9

Analiza tržišta n Istraživanje i procjena plasmana q q q procjena moguće prodaje odnosnog proizvoda ili usluga na domaćem i inostranom tržištu, pregled po godinama u toku cjelokupnog vijeka eksploatacije investicije. Procjena plasmana predstavlja jedan od osnovnih i najznačajnijih podataka za ocjenu da li se može ići dalje u realizaciju investicije Izrada investicionog programa 10

Analiza tržišta nabavke n n n Istraživanje mogućnosti nabavke svih potrebnih sirovina, materijala i djelova za odvijanje normalne proizvodnje Analizirati da li postoje prizvođači potrebnih sirovina materijala i djelova Analiza i procijena, po kojim cijenama je moguće obezbijediti pojedine vrste sirovina, materijala Izrada investicionog programa 11

Analiza tehnologije n n n Pod tehnologijom ovdje se podrazumijeva tehnološki proces i sva potrebna tehnika za realizaciju odnosne proizvodnje Istraživanje i izbor odgovarajuće tehnologije koja će se primijeniti u eksploataciji određene investicije Da bi se izabrala najbolja tehnologija, za posmatrani investicioni poduhvat, potrebno je analizirati više alternativnih tehnologija Izrada investicionog programa 12

Analiza tehnologije n Analiza tehnologije takođe obuhvata analizu i definisanje osnovnih karakteristika izabrane tehnologije definisanje: q q q q potrebnih mašina, uređaja i alata; određivanje obima i asortimana proizvodnje; prikaz tehnološkog procesa organizovanja proizvodnog procesa; potrebnih sirovina, materijala, energije i fluida; potrebnih proizvodnih radnika Izrada investicionog programa 13

Analiza lokacije n n Istraživanje, analiza i izbor optimalne lokacije između više rasploživih, Analiza makrolokacije obavlja se kvantitativnom analizom određenog broja lokacionih faktora q q q q q Privredna razvijenost šireg regiona; Udaljenost tržišta prodaje; Udaljenost tržišta nabavke; Transportni putevi i saobraćajnice; Raspoloživost energetskih izvora; Raspoloživost vode; Raspoloživost radne snage; Ekološki uslovi; Klimatski uslovi; Vojnostrateški značaj, i dr Izrada investicionog programa 14

Analiza mikrolokacije n Analiza mikrolokacije obuhvata istraživanje i definisanje smještaja i rasporeda na užem području da bi se dobili nabolji proizvodni rezultati q q q Opšta pogodnost i opremljenost lokacije; Blizina saobraćajnica; Komunalna opremljenost lokacije; Udaljenost energetskih izvora; Ekološki zahtevi, i dr. Izrada investicionog programa 15

Analiza ekologije n n Analizu problematike zagađivanja i zaštite čovekove okoline, postoje određene vrste investicija Utvrđivanja vrste, načina i intenziteta štetnog uticaja investicije na čovjekovu okolinu Detaljno utvrditi i analizirati sve moguće zagađivače, zatim na koji način i gde štetno utiču na čovjekovu okolinu (voda, vazduh i zemlja) i eventualno procijeniti intenzitet eventualnog štetnog uticaja Definisati određene vrste uređaja i postrojenja koje je neophodno ugraditi u investicioni objekat, da bi se mogući štetni uticaji na čovjekovu okolinu eliminisali ili sveli na dozvoljeni minimum. Izrada investicionog programa 16

Analiza organizacije i kadrova n n n Mogućnosti organizovanja proizvodnje i poslovanja u cjelini razmatrane investicije Utvrđivanje organizacionog statusa budućeg investicionog objekta Razmatranje različitih varijanti za projektovanje organizacione strukture, i definisanje načina organizovanja proizvodnje i funkcionisanja ostalih vitalnih funkcija kao što su istraživanje i razvoj, marketing, finansije i dr. Analiza obuhvata utvrđivanje potrebnih kadrova, po zanimanjima i kvalifikacijama, koji su neophodni u eksploataciji investicije Analiza treba da razmotri i nađe rješenja za radnike koji npr. rekonstrukcijom ostaju bez posla jer ne odgovaraju budućem investicionom objektu Izrada investicionog programa 17

Finansijska analiza n n Radi se proračun i utvrđivanje ukupnih potrebnih investicionih sredstava Utvrđivanje izvora finansiranja i obaveza prema izvorima Obračun rezultata poslovanja investicionog projekta u eksploataciji, a to znači utvrđivanje ukupnog prihoda, obračun materijalnih troškova i amortizacije, obračun ličnih dohodaka, obračun raznih doprinosa i obaveza. Finansijska analiza se završava izradom bilansa stanja i bilansa uspjeha investiconog projekta u periodu eksploatacije. Izrada investicionog programa 18

HVALA NA PAŽNJI Izrada investicionog programa 19