VIRUSET E KOMPJUTERIT Punoi Bardha Oshlani IX 9
VIRUSET E KOMPJUTERIT Punoi: Bardha Oshlani IX 9 Arsimtar : Muhamer Ujkani Lenda : Teknologji
VIRUSET • Virusi është një program i vogël i cili është në gjendje të shumëzohet e të shpërndahet nëpër funksionet e caktuara të kompjuterit dhe ta bëje atë që të mos funksionoj normalisht apo ta shkatërroj gjithë sistemin e eksplorimit.
• Viruset nuk lindin • Por dëmet mund të jene të ndryshme ka vetvetiu por nga ata që sjellin pak programohen nga dëme si psh ata qe specialistët e sulmojnë mousin apo kompjuterëve për të tastierën disa të kryer funksione të tjerë pengojnë disa ndryshme. Viruset kanë programe të për qëllim dëmtimin e funksionojn normalisht por me të skedarëve, fshirjen e memories, përgjimin rrezikshmit sot janë në gjendje ta fshijnë dhe spiunimin, vjedhjen tërë hard diskun. e informacionit, ngadalësimin e rrjeteve kompjuterike, etj.
Shfaqja e viruseve per here te pare • Me shfaqjen e virueseve të kompjuterit për herë të parë si epidemi softuerike, interesi për ta ishte mjaftë i madh, sidomos viteve të fundit numëri i tyre sa vjen e shtohet dita– ditës në mjediset kompjuterike. Viruset janë shkruar në atë formë që të krijojnë probleme në siguri, të tilla, si: probleme sociale dhe probleme në mjediset në të cilat kryhen punë të dobishme
• Viruset e kompjuterit paraqesin rrezikë jo vetëm për siguri, por edhe në integritetin e të dhënave. Ata shkaktojnë humbjen e të dhënave, të cilat janë mjaftë të vlefshme, duplikimin e tyre e ndonjëherë edhe humbjen e tërësishme, që pastaj riparimi ose rikthimi i tyre do të ishte i zorëshëm.
• Dy pakistanez Basit dhe Amjad Alvi krijuan një program i cili sulmonte boot sektorin e disketës dhe të hard diskut. Qëllimi i tij nuk ishte që ti shkatërronte të dhënat por vetëm , të afishoj një reklame të tyre ! Vetëm pas dy vjetësh lajmërohet antivirusi i parë për ta ç'aktivuar brain dhe për tu mbrojtur prej tij. Ndërsa sot nevojiten vetëm disa orë për ta gjetur antivirusin. • Me shfaqjen e virusit Melissa merr fundë epoka ku viruset shpërndaheshin vetëm në mënyrë manuela, përmes disketave. Ky virus shpërndahet përmes internetit i fshehur një dokument Word dhe prej kompjuterit të infektuar ai shpërndahej në 50 adresat e para në blokun e adresave të Outlokut. Ky virus infektoi me shume se 300. 000 kompjuter. • Mjerishtë shumë njerëz të cilët kanë probleme ose rreziqe të shpeshta në kompjuterët e tyre nuk e kuptojnë se ata kanë viruse në kompjuterët e tyre, prandaj jetojnë të shqetësuar nga problemet e tilla.
• Në fillim të viteve te 60 ta kërkuesit e laboratorit Bell krijojnë një lojë ku dy programe kanë për mision ta shkatrojn njëri tjetrin. Këta dy programe kishin aftësi që të vetë shumëzoheshin dhe këtu pra u venë bazat e virusit Termin virus i pari e përdor profesori amerikan Fred Cohen për të përshkruar programet që kanë mundësi të riprodhohen dhe të shpërndahen përmes rrjetit informatikë.
• Viruset e kompjuterit janë quajtur viruse, sepse ata përmbajnë disa tipare të ngjashme me viruset biologjik. Një virus kompjuteri kalon prej njërit kompjuter në tjetërin sikurse virusi biologjik që kalon prej njërit person tek personi tjetër
• Sot, jo vetëm se shkaktojnë probleme në sistemet kompjuterike , por gjithashtu përdorën për të vjedhur informata të vlefshme të përdoruesve të kredit kartelave dhe numërave të sigurimeve shoqërore.
Llojet e viruseve • Llojet më të zakonshme të virusëve janë : • Virusët rezidente (të përherëshme) • Virusët me veprim të drejtëpërdrejtë • Virusët shkatërrues prishës • Virusët e operacioneve fillestare të sistemit kompjuterik • • Makro virusët Virusët e direktoriumit Virusët polimorfik Infektuesit e fajllave Virusët “shoqëruese” Krimbat virusal Trojanët ose kuajt Trojan Bombat logjike
Virusët rezidente (të përherëshme) • Ky lloj i virusit është virus i përherëshëm, i cili qëndron në RAM memorie. Nga aty pastaj ndërpren të gjitha operacionet e ekzekutuara nga sistemi: dëmton fajllat dhe programet, të cilat janë të hapura, të mbyllura, i kopjon ato, i riemron, etj. Lloje të këtyre viruseve janë: Randex, CMJ, Meve dhe Mr. Klunky
Virusët me veprim të drejtëpërdrejtë • Qëllimi i këtij virusi është të replikoj vetën dhe të veproj, atëherë kur ai është ekzekutuar. Kur plotësohet një kusht specifik, virusi i llojit në fjalë vepron dhe infekton fajllat të cilët gjenden në direktorium ose në folderin përkatës dhe kryen operacione të caktuara kur kompjuteri është i ndezur
Virusët shkatërrues - prishës • Virusi i këtij lloji është emruar me këtë epitet nga fakti se ai fshin informacionet e përfshira në dosje, duke i bërë ato pjesërishtë ose tërësishtë të padobishme, pasi t`i infektoj ato. E vetmja mënyrë për të pastruar një skedar të infektuar nga virusët është të fshini skedarin plotësishtë, duke humbur kështu përmbajtjen origjinale të tij
Virusët e operacioneve fillestare të sistemit kompjuterik • Ky lloj i virusit ndikon në sektorin e operacioneve fillestare të sistemit kompjuterik (boot), në një fllop disk (floppy disk) ose hard disk. Shembuj të virusëve të tillë janë: Polyboot. B, Anti. EXE
Makro virusët • Janë viruse të cilat infektojnë fajllat që janë krijuar nga aplikacione ose programe të caktuara të cilat përmbajnë makro. Këto miniprograme kanë aftësi të rradhitjes automatike të operacioneve, kështu që ato kryejn veprime të veçanta, prandaj i mënjanojnë përoruesit nga detyra e kryerjes së këtyre operacioneve një nga një. Shembuj të virusëve makro janë: Relax, Melissa. A, Bablas, a. O 97 M/Y 2 K
Virusët e direktoriumit • Virusët e tillë ndryshojnë shtigjet apo rrugët të cilat tregojnë vendndodhjen e një skedari (fajlli). Duke ekzekurtuar një program, i cili është infektuar nga një virus i tipit të tillë, ju nuk jeni në dijeni se aty është duke vepruar një virus, ndërsa virusi i cili ka vepruar ka lëvizur skedarin original dhe programin përkatës. Njëherazi infektimi i tij e bën të pamundur lokalizimin e fajllit original
Virusët polimorfik • Virusët polimorfik enkriptojnë ose kodojnë vetën në mënyra të ndryshme (duke përorur algoritme të ndryshme dhe çelësa enkriptues) në çdo kohë që ata infektojnë sistemin. Kjo e bën të pamundur detektimin e tyre nga antivirusët, për t`i gjetur ata duke përorur stringje për kërkimin e nënshkrime. Shembuj të këtyre viruseve janë paraqitur si në vazhdim: Elkern, Marburg, Satan Bug dhe Tuareg
Infektuesit e fajllave • Ky lloj virusi infekton programet ose fajllat e ekzekutuar. Shumica e virusëve ekzistuese i përket kësaj kategorie dhe klasifikohen në bazë të efekteve të tyre
Virusët “shoqëruese” • Konsiderohen të gjithë fajllat e infektuar me viruse rezidente ose viruse me veprim të drejtëpërdrejtë. Këto viruse janë quajtur viruse “shoqëruese” nga fakti se sapo të arrijnë në sistem ato “shoqërojnë” fajllat tjerë që tanimë janë ekzistent.
Krimbat virusal • Krimbi virusal është program kompjuterik, i cili ka aftësi për të kopjuar vetën nga njëra makinë në makinën tjetër. Shpesh krijojnë payload –e të cilat bëjnë dëme të konsiderueshme. Shembuj të krimbave virusal janë: PSWBugbear. B, Lovgate. F, Trile. C, Sobig. D, Mapson dhe Code Red
Trojanët ose kuajt Trojan • Një tjetër lloj i virusëve shkatërruese dhe të dëmshme janë Trojanët ose kuajt Trojanë, të cilët ndryshojnë nga virusët tjerë dhe nuk e replikojnë vetën. Ngjajnë pothuajse tërësishtë me krimbat virusal
Bombat logjike • Këto nuk konsiderohen si viruse, sepse nuk e replikojnë vetveten. Këto nuk janë as programe, nëse e themi realisht, por më shumë kryejn rolin e levizjës së më tepër segmenteve të programeve. Objektivi i tyre është të shkatërrojë të dhënat në kompjuter në kushte të caktuara. Bombat logjike aktivizohen pa u vënë re nga shfrytëzuesi dhe rezultatet e tyre janë shkatërruese
Antivirusi dhe masat tjera parandaluese • Shumica e përdoruesve instalojnë antivirusin që të detektojnë dhe eleminojnë virusët. • Disa antiviruse janë në gjendje të skanojnë fajllat e hapur, po ashtu edhe fajllat dhe e-mailat të cilët i dërgojmë përmes Internetit.
Te gjitha te dhenat mund ti gjeni te : http: //sq. wikipedia. org/wiki/Virusi_i_kompjuterit JU FALEMINDERIT
- Slides: 24