VII Savetovanje metalurga Srbije Naziv rada Magnetitna zatita

VII Savetovanje metalurga Srbije Naziv rada Magnetitna zaštita ozida konvertora Mr Petkovic Bogdan dipl. ing. Gajić Borislav dipl. ing. Todorovic Boban dipl. ing. Septembar 2008.

SADRŽAJ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Uvod Definicija problema Izvori nastajanja hladnih bakronosnih materijala Pojam magnetita Efikasnost postupka Ekonomska analiza Zaključak Literatura

1. UVOD Prvi period konvertorovanja Drugi period konvertorovanja Nanošenje magnetitne prevlake

2. DEFINICIJA PROBLEMA 2. 1 Uzroci habanja vatrostalne opeke konvertora • • • Nagle temp. promene ozida konvertora Abrazivno dejstvo rastopa Hemijski sastav bakrenca i temp. režim q 2. 2 Nedostatak hl. bakra tokom rada konvertora na bakar

Nedostatak hladnog bakara za pretapanje u drugom periodu konvertorovanja Tabela 1. Pretopljene količine hladnog bakra u konvertorskim operacijama

Slika 1. Dijagram pretopljenih količina hladnog bakra u drugom periodu

3. IZVORI NASTAJANAJ HLADNIH BAKRONOSNIH MATERIJALA Tabela 2. Količine stvorenih hladnih materijala na relaciji topljenje - kovertori

4. Pojam magnetita Slika 2. Izgled standardnog Pirs-Smit konvertora 4. 1. Osnovi izrade magnetitne obloge ozida konvertora

Slika 3. Šematski prikaz procesa stvaranja konvertorske šljake i hem. reakcije u kupki

4. 2 Uticaj magnetitne obloge na dužinu kampanje konvertora Tabela 3 - Broj uradjenih kalaja na odeljenju konvertora za period 1999 -2004 godina

Tabela 4 – Broj uradjenih kalaja sa pretopljenim količinama hladnog materijala

5. EFIKASNOST POSTUPKA 5. 1. Vodjenje eksperimenta • konvertori 3 i 4 • sadržaj bakra u bakrencu 39, 2% – 41, 40% • uzorci rastopa uzimani na svakih 60 min. • radjena hemijska analiza a za uzorke VI/1 do XIII/4 i minerološka analiza • hladni materijali poznatog hemijskog sastava

Tabela 5. Izveštaj o ispitivanju uzoraka konvertorske šljake. ( uzorci su uzimani na svakih 60 min)

Tabela 6. Izveštaj o ispitivanju uzoraka konvertorske šljake. ( uzorci su uzimani na svakih 60 min) Legenda: EG- elektrogravimetrija PO- polarografija S - gasna volumetrija G - gravimetrija AAS-atomska apsorpciona spektrofotometrija VT - volumetrijska titracija A-Fe 3 O 4 - analizator magnetita

6. EKONOMSKA ANALIZA Tabela 7. Proizvedene količine bakra topljenjem hl. materijala za vreme rada konvertora na kalaj i ekonomski efekti za cenu bakra od 7. 500, 00 $/t

7. ZAKLJUČAK 1. Odluku o izradi magnetitne prevlake ozida konvertora donosi se uglavnom zbog nepopunjenosti kapaciteta odeljenja, a redje zbog stanja vatrostalne opeke. Na taj način se izbegavaju velika pothladjenja ozida koja mogu biti izazvana usled dugih zastoja. 2. Prilikom nanošenja magnetitne prevlake (kalaja) pretapa se odredjena količina selektiranog bakronosnog materijala oko 20 t čime se doprinosi zaokruživanju ciklusa hladnih materijala. 3. Nanošenjem magnetitne prevlake na ozid konvertora produžava se vek vatrostalnog ozida za oko 28% računajući na količinu proizvedenog bakrenca. 4. Na osnovu hemijskih analiza uzetih uzoraka rastopa kao i mera ozida konvertora nakon završenog postupka nanošenja magnetitne prevlake utvrdjena je efikasnost postupka oko 40% 5. Najbolji način za zaštitu ozida konvertora je sprečavanje visokotemperaturnog režima rada konvertora tokom drugog perioda. 6. Optimalna temperatura u toku procesa izrade prevlake je 1150 – 1200 o. C

8. LITERATURA 1. 2. 3. Petković B. , Vodjenje procesa konvertorovanja bakarnih kamenaca u cilju korišćenja maksimalnih energetskih mogućnosti, Magistarski rad 2001. Tehnički fakultet Bor Savović V. , Termodinamički i tehničko-ekonomski aspekti konvertorovanja bakrenca bez magnetitne zaštite konvertora u Topionici bakra u Boru Bazično oblaganje peći u metalurgiji bakra, drugi deo, Institut za vatrostalne materijale, Kraljevo oktobar 1970.