VIA HET M DECREET NAAR INCLUSIE Els De

VIA HET M- DECREET NAAR INCLUSIE? Els De Jonghe Info- avond het Balanske 25 042017 1

Juridische grondslagen van het M- decreet VN- verdrag 13/12/2006 inzake rechten van personen met een handicap, artikel 24 Decreet 10/07/2008: kader voor Vlaamse gelijkekansen- en gelijkebehandelingsbeleid

In samenhang met… Protocol 19/07/2007 betreffende het begrip redelijke aanpassingen in België Decreet basisonderwijs Codex secundair onderwijs

MINDSHIFT Handicap als afstemmingsprobleem met de omgeving in plaats van een medisch/ persoonlijk deficit

Rechten vanuit IVRPH Recht op onderwijs Recht op redelijke aanpassingen en ondersteuning Inclusie in de maatschappij Belang van het kind

Maatschappelijke keuze voor inclusie

Verschillende visies op inclusie Letterlijk interpretatie Radicale variant inclusie Unia Juridische interpretatie Gematigde vorm inclusie Politieke wereld Onderwijswereld

Streefdoel M- decreet Een belangrijke eerste stap in de geleidelijke realisatie van meer inclusief onderwijs in Vlaanderen

HET ONDERWIJS

Gewoon onderwijs Vertrekpunt = Ontwikkelingsdoelen en eindtermen Zoveel mogelijk leerlingen helpen om de eindstreep te bereiken => certificering Gemeenschappelijk curriculum Individueel aangepast curriculum

Buitengewoon onderwijs Vertrekpunt = de leerling Onderwijs op maat via doelenselectie Individueel handelingsplan Groepswerkplan Inspanningsverplichting Certificering of attest verworven bekwaamheden

MINDSHIFT Eerst gewoon onderwijs, dan buitengewoon onderwijs Info- avond het Balanske 25 04 2017

• Opmaak verslag • IAC in gewoon onderwijs of IHP Buo • Verhoogde zorg verderzetten • Opstart HGD op CLB • Welke bijkomende hulp is nodig? • Extra zorg voor bepaalde lln. • Redicodis-maatregelen afgestemd op de SOB • Krachtige leeromgeving bieden • Leerlingen systematisch opvolgen • Actief werken aan verminderen risicofactoren

REDICODIS- maatregelen Dispenseren Doelen vervangen door gelijkwaardige doelen Vrijstellen van doelen Doelen toevoegen Compenseren Orthopedagogische of -didactische hulpmiddelen toevoegen waardoor de leerling de doelen kan bereiken Differentiëren Beperkte variatie in het onderwijsleerproces Remediëren Effectieve vormen van aangepaste leerhulp

Fase 2: uitbreiding van zorg HGD traject op CLB ICF

Onderzoeksfase Onderzoeksvraag: “Welke onderwijsbehoeften heeft deze leerling? ” Concreet: “Wat heeft x nodig om … op vlak van “X heeft klasgenoten nodig die …. ” “X heeft ouders nodig die…” “X heeft leerkrachten nodig die…” instructie opdrachten, materialen, werkbladen leeromgeving / werkplek feedback

Onderzoeksfase Mogelijke onderzoeksvraag: “Kan de leerling aansluiten bij het gemeenschappelijk curriculum? ” Concreet: “Wetende dat x … nodig heeft (= onderwijsbehoeften) om … (= doel bereiken), welk leerdoel / niveau is dan haalbaar binnen … (bepaalde tijd)? ” “Welke maatregelen zijn minimaal noodzakelijk – meest wenselijk om … (=volgend leerdoel) te bereiken? ” “Welke aanbevelingen kunnen we doen? ” “Denken we dat deze maatregelen proportioneel zijn en voldoende zijn om (op termijn) naar 1 A of 1 B te kunnen gaan (= finaliteit)? ”

Gemotiveerd verslag voorwaarden Na HGD- traject in fase 2 van het zorgcontinuum CLB bekijkt: • inzet van GON / ondersteuning in combinatie met compenserende of dispenserende maatregelen is nodig EN voldoende om het leerling het GC te laten volgen • leerling voldoet aan de criteria van één van de types (niet type 5) GV moet beschikbaar zijn tegen de opstart van de begeleiding

Gemotiveerd verslag wordt soms door 2 clb’s opgemaakt Geeft recht op onvoorwaardelijke inschrijving in het gewoon onderwijs Leerlinggerichte en leerkrachtgerichte ondersteuning Matig / ernstig onderscheid valt weg

Verslag voorwaarden Na HGD- traject in fase 2 van het zorgcontinuüm CLB bekijkt: • inzet van GON/ondersteuning bij IAC in het gewoon onderwijs of overstap naar buo (keuze van ouders) • leerling voldoet aan de criteria van één van de types V / voorlopig document moet beschikbaar zijn tegen de opstart van de begeleiding / inschrijving in buo

Verslag Wordt door 1 CLB opgemaakt Inschrijving onder ontbindende voorwaarde in het gewoon onderwijs Leerlinggerichte en leerkrachtgerichte ondersteuning

Inschrijving onder ontbindende voorwaarde school organiseert overleg met ouders, KR en CLB over de aanpassingen die nodig zijn om de leerling mee te nemen in het GC of om de leerling een IAC te laten volgen bij bevestiging disproportionaliteit • inschrijving ontbinden > niet-gerealiseerde inschrijving indien school disproportionaliteit niet bevestigt • inschrijving onder IAC (ook recht op GON/ ondersteuning) • ofwel omzetting verslag naar gemotiveerd verslag (=GC) • ofwel opheffing verslag (=GC)

Onthou dit Een leerling kan niet verwezen worden naar het buitengewoon onderwijs op basis van een stoornis of diagnose. Een school gewoon onderwijs moet redelijke aanpassingen doen Enkel het CLB mag het afstemmingsprobleem inschatten en een GV of V opmaken Keuze aan ouders: IAC in gewoon of overstap buo

MODERNISERING Nieuwe types in buitengewoon onderwijs Info- avond het Balanske 25 042017

Modernisering: Wijzigingen in types • • Type 1 en 8 BA 7 taal- spraak 9

Andere toelatingsvoorwaarden buo 1. Zorgcontinuüm werd doorlopen 2. Maatregelen blijken onvoldoende en / of disproportioneel om GC te volgen: afstemmingsprobleem tussen noden kind en omgeving 3. Medisch label behalve type BA 4. Verslag M door CLB behalve bij type 5

Eerst HGD, dan de criteria Eerst Doelen stellen => onderwijs- en opvoedingsbehoeften leerling => ondersteuningsbehoeften leerkracht, ouders Welke maatregelen zijn nodig om een GC te volgen? Is hierbij ondersteuning / GON nodig? Is een IAC aangewezen? Dan Voldoet de leerling aan de criteria van een type?

Nieuwe definitie van de types bij GV en V Type Basisaanbod voor kinderen en jongeren voor wie de onderwijsbehoeften dermate zijn en voor wie aantoonbaar blijkt dat de aanpassingen ofwel disproportioneel ofwel onvoldoende zijn om de leerling binnen het gemeenschappelijk curriculum te blijven meenemen. Inschrijving in buo- school T BA is beperkt geldig Verplichte evaluatie na 2 jaar

Nieuwe definitie van de types bij GV en V Type 2 voor kinderen met een verstandelijke beperking die voldoen aan alle onderstaande criteria: a) Ze hebben significante beperkingen in het intellectueel functioneren, wat op basis van een psychodiagnostisch onderzoek tot uiting komt in een totaal intelligentiequotiënt op een gestandaardiseerde en genormeerde intelligentietest kleiner of gelijk aan 60, rekening houdend met het betrouwbaarheidsinterval. b) Ze hebben significante beperkingen in het sociale aanpassingsgedrag, wat op basis van psychodiagnostisch onderzoek tot uiting komt in een uitslag op een gestandaardiseerde en genormeerde schaal voor sociaal aanpassingsgedrag, die minstens drie standaarddeviaties beneden het gemiddelde ligt ten opzichte van een normgroep van leeftijdgenoten, rekening houdend met het betrouwbaarheidsinterval. c) De functioneringsproblemen zijn ontstaan vóór de leeftijd van 18 jaar. d) Het besluit “verstandelijke beperking” wordt genomen na een periode van procesdiagnostiek.

Nieuwe definitie van de types bij GV en V Type 3 voor kinderen met een emotionele of gedragsstoornis die niet voldoen aan de criteria van type 2. a) een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit b) een oppositioneel-opstandige gedragsstoornis c) de gedragsstoornis in enge zin, ‘conduct disorder’ d) een angststoornis e) een stemmingsstoornis f) een hechtingsstoornis

Nieuwe definitie van de types bij GV en V Type 4 voor kinderen met een motorische beperking, d. w. z. een uitval in a) de functies van gewrichten en beenderen; b) de spierfuncties, meer bepaald de spierkracht, de tonus en het uithoudingsvermogen, met gedeeltelijke of volledige uitval van: een van de of beide bovenste of onderste ledematen; de linkerzijde, de rechterzijde of beide zijden; de romp; overige; c) de bewegingsfuncties; d) een door medische diagnostiek geobjectiveerde problematiek met weerslag op het beweginggerelateerd functioneren die niet terug te brengen is tot criterium a) tot en met c) maar met een duidelijke impact op schoolse activiteiten.

Nieuwe definitie van de types bij GV en V Type 5 voor kinderen die opgenomen zijn in een ziekenhuis, een residentiële setting of verblijven in een preventorium. Kinderen in type 5 beantwoorden aan alle onderstaande voorwaarden: a) De medische, psychiatrische of residentiële opvang of begeleiding laat niet toe dat de kinderen voltijds in een school aanwezig zijn. b) De kinderen hebben behoefte aan een individueel of geïndividualiseerd aanbod dat in de residentiële omgeving verstrekt wordt.

Nieuwe definitie van de types bij GV en V Type 6 voor kinderen met visuele beperkingen. De gezichtsstoornis beantwoordt aan minstens een van de volgende criteria: a) een optimaal gecorrigeerde gezichtsscherpte die kleiner dan of gelijk is aan 3/10 voor het beste oog; b) een of meer gezichtsvelddefecten die meer dan 50% van de centrale zone van 30° beslaan of die het gezichtsveld concentrisch tot minder dan 20° verkleinen; c) een volledige altitudinale hemianopsie, een oftalmoplegie, een oculomotorische apraxie of een oscillopsie; d) een ernstige gezichtsstoornis die uit een geobjectiveerde cerebrale pathologie voortvloeit, zoals cerebrale visuele inperking; e) een door een oogarts geobjectiveerde visuele problematiek die niet tot criterium a) tot en met d) terug te brengen is, maar met een duidelijke impact op schoolse activiteiten.

Nieuwe definitie van de types bij GV en V Type 7 Auditief Criteria voor auditieve beperking: a) Volgens de Fletcherindex een gemiddeld gehoorverlies hebben voor de frequenties 500, 1000 en 2000 Hz van 40 d. B of meer voor het beste oor zonder correctie. b) Als de Fletcherindex minder dan 40 d. B bedraagt: een foneemscore van 80% of minder hebben bij de spraakaudiometrie met woorden met een medeklinker–medeklinkersamenstelling bij 70 d. B geluidsterkte. c) Een door een neus-, keel- en oorarts geobjectiveerde auditieve problematiek hebben die niet terug te brengen is tot criterium a) of b), maar met een duidelijke impact op schoolse activiteiten.

Nieuwe definitie van de types bij GV en V Type 7 Taal- spraak Kinderen met een spraak- en taalstoornis die ook voldoen aan de criteria van type 2 kunnen niet naar type 7 worden verwezen. Criteria spraak- of taalstoornis a) Voor leerlingen jonger dan 6 jaar: kinderafasie met een terugval in de taalontwikkeling of een vermoeden van ontwikkelingsdysfasie, gebaseerd op de vaststelling van een zeer moeizame spraak- en taalontwikkeling en met een duidelijke impact op schoolse activiteiten. b) Voor leerlingen vanaf 6 jaar: diagnose ontwikkelingsdysfasie of kinderafasie.

Nieuwe definitie van de types bij GV en V Type 9 voor kinderen met een autismespectrumstoornis die niet voldoen aan de criteria voor type 2. Kinderen met een autismespectrumstoornis zijn kinderen bij wie op basis van gespecialiseerde, door een multidisciplinair team aangeleverde diagnostiek, met inbegrip van psychiatrisch onderzoek, één van de volgende problematieken wordt vastgesteld : a) de autistische stoornis b) een pervasieve ontwikkelingsstoornis nietanders-omschreven

Weetjes Wijzigingen tijdens het schooljaar Diagnoses bij jonge kinderen

MEDEZEGGENSCHAP Samenwerking met ouders Info- avond het Balanske 25 042017

Ouders zijn partners Belangrijke betrokken partij bij het HGD proces Visie van ouders Belang van het kind primeert Bij Verslag: • keuze aan ouders voor IAC in het gewoon of buitengewoon onderwijs • ouders betrokken bij gesprek bij inschrijving onder ontbindende voorwaarde

Ouders zijn partners 67 % akkoord ‘inspraak in de ondersteuning’ 58 % akkoord ‘school ziet ons als partner en expert ten aanzien van ons kind’ 4 op 5 ouders (ll gewoon) is tevreden over het zorgtraject Maar ook Gevoel om keuze voor inclusief onderwijs te moeten verantwoorden School heeft geen oren naar eigen voorstellen Onzeker gevoel over de continuïteit van de redelijke aanpassingen op school Schooltrajecten worden veelvuldig in vraag gesteld

Ouders zijn partners 67 - 73 % van de ouders zegt zelf de vraag naar extra zorg te stellen = andere perceptie bij zorgverantwoordelijken en CLB Grote verschillen tussen ouders volgens sociaal economische status Succesvolle toeleiding tot zorg door • Open communicatie met alle betrokken partijen • Een grondige probleemanalyse • Duidelijke afspraken en doelen • Constructieve samenwerking tussen alle betrokkenen

MEER INCLUSIE Recht op inschrijven in een school voor gewoon onderwijs Info- avond het Balanske 25 042017

Recht op inschrijving in een gewone school Gemeenschappelijk Curriculum (ook met redelijke aanpassingen en/of GON via GV): Recht op inschrijving is onvoorwaardelijk Individueel Aangepast Curriculum (Verslag): Inschrijving onder ontbindende voorwaarde • overleg school – ouders – clb in functie van afweging • binnen redelijke termijn: ofwel inschrijving realiseren of motiveren waarom inschrijving ontbonden wordt

Cijfers Tendenzen 2014 - 2017 GON ION basis secundair hulpmiddelen tolkondersteuning 13. 382 – 12. 564 – 13. 570 113 - 141 - 182 71 – 85 – 122 42 – 56 - 60 355 – 352 - 298 79 – 111 - 110

Cijfers tabellen meta- evaluatie Tendenzen 2014 - 2017 % % buo buo in in kleuter lager basis SO 0, 74 6, 27 4, 16 4, 72 % % - 0, 74 5, 70 3, 84 4, 64 % % - 0, 76 5, 39 3, 67 4, 55 % %

MEESTERSCHAP Recht op redelijke aanpassingen Info- avond het Balanske 25 042017

Wat heeft de LEERLING nodig?

Redelijkheid van maatregelen 1. Doeltreffendheid (concrete verbetering) 2. Evenwaardigheid 3. Zelfstandigheid 4. Veiligheid

Indicatoren van redelijkheid van maatregelen 1. De financiële impact van de aanpassing 2. De organisatorische impact van de aanpassing 3. Frequentie en duur van het gebruik van de aanpassing 4. De impact van de aanpassing op de omgeving en op andere gebruikers 5. Het al dan niet ontbreken van gelijkwaardige alternatieven 6. Kwalitatieve impact op het leven van de betrokkenen

Wat heeft de LEERKRACHT nodig? Andere werkvormen Managementsvaardigheden Andere klas / schoolorganisatie Specifieke navorming Tendens van leerlinggerichte ondersteuning naar systeemgerichte klasen schoolondersteuning bij GON / ondersteuning

MIDDELEN VOOR MEESTERSCHAP Ondersteuning voor gewoon onderwijs Info- avond het Balanske 25 042017

Tot 08/2017 • • • De gewone werkingsmiddelen Middelen voor GOK en SES GON ION (pre)Waarborgregeling Competentiebegeleiders DPB fase 0 en 1

CLB maakt verslag op Ondersteuning in gewoon onderwijs IAC of buitengewoon CLB start HGD- traject CLB en PBD ondersteunen de school

TOT 08/2017 Vanaf 09/2017 De gewone werkingsmiddelen Idem (fase 0 en 1) Middelen voor GOK en SES Idem (fase 0 en 1) GON ION (pre)Waarborgregeling Competentiebegeleiders DPB expertisebreed ondersteuningsnetwerk fase 2 en 3

Regionale samenwerkingsverbanden • • • Tegen 30/06/2017 overzicht samenstelling ondersteuningsnetwerken Maximaal netoverstijgend Vlaanderen dekkend Multidisciplinair Vanuit inclusieve visie Ofwel expertise BA, 1, 8 (lager), 2, 3, 7 (taal- spraak) Ofwel expertise 4, 6, 7 (auditief) Ofwel beide Co- creatie tussen alle partners

Invoering ondersteuningsmodel vanaf 09/2017 • Versterken van gewone scholen • Minder kinderen naar buo • Buo blijft bestaan • Eerste stap in uitrol ondersteuningsnetwerk • Middelen op de klasvloer in het gewoon onderwijs • Evenwicht tussen leerlinggerichte en leerkrachtgerichte ondersteuning • Laagdrempelig aanspreekpunt voor ouders

Invoering ondersteuningsmodel vanaf 09/2017 • Prioriteiten overheid • (G)V 4, 6, 7 • 2 ook kleuters • GV 3 • Aanvraag voor 5, 063 mio extra op budget 2017: 15, 2 mio op schooljaarbasis Budget fluctueert mee met aantal rechthebbende leerlingen (4, 6, 7)

VRAAG EN ANTWOORD

Vraag en antwoord Mijn kind ervaart problemen op school. Hoe kan het extra zorg en ondersteuning krijgen? Wie spreek ik aan en welke hulp kan het krijgen? Mijn kind krijgt extra zorg op school. Ik ben niet akkoord met de aanpak. Wat kan ik doen? De school geeft aan dat mijn zoon het gemeenschappelijk curriculum niet aankan ondanks de genomen maatregelen. Ze willen hem aan andere doelen laten werken. Hoe zit het met zijn getuigschrift lager onderwijs?

Vraag en antwoord Ons kindje zal starten in het kleuteronderwijs. Ze heeft een mentale en motorische achterstand. Wij zien haar eigenlijk niet naar een gewone kleuterklas gaan. Kunnen we haar rechtstreeks naar een school voor buitengewoon onderwijs laten gaan? Hoe pakken we dit aan? Onze zoon heeft een verslag. Hij volgde buitengewoon onderwijs. Wij willen hem voor september in een school gewoon onderwijs inschrijven. Kan dit? Hoe kiezen we een geschikte school die hem voldoende kan ondersteunen?

Vraag en antwoord Het CLB wil een verslag uitschrijven voor mijn kind, maar ik ben er niet mee akkoord. Wat kan ik doen? Mijn dochter Marie heeft volgend schooljaar recht op ondersteuning. Kunnen we zelf kiezen vanuit welke school deze ondersteuning komt? De school SO eist een attest dyslexie om recht te kunnen hebben op maatregelen. Mogen zij dit eisen? De school weigert mijn kind in te schrijven. Wat kunnen we doen?

Vraag en antwoord