VETERNER FAKLTES SU RNLER HASTALIKLARI ANABLM DALI VET

VETERİNER FAKÜLTESİ SU ÜRÜNLERİ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI VET 359 AKVARYUM BALIĞI YETİŞTİRİCİLİĞİ VE HASTALIKLARI

Akvaryum Bilgisi VET 359 AKVARYUM BALIĞI YETİŞTİRİCİLİĞİ VE HASTALIKLARI

Akvaryum Nedir? Akvaryum kelimesinin kökeni Latince su anlamına gelen aqua sözcüğü ile yer, bina anlamına gelen -rium son ekinin birleştirilmesiyle oluşan aquarium kelimesidir Akvaryum olarak bir cam kavanozu kullanabileceğimiz gibi çok büyük ve etrafı çerçeveli bir yapı içinde de balık ya da bir başka süs hayvanı yetiştirilebilir

Akvaryum Çeşitleri Akvaryumlar yapılış şekli ve yapı malzemelerine göre 5 grupta sınıflandırılabilir. 1. Tamamen cam akvaryumlar 2. Saydam malzeme akvaryumları 3. Eternit akvaryumlar 4. Metal çerçeveli akvaryumlar 5. Yapıştırma cam akvaryumlar

Tamamen Cam Akvaryumlar Bir bütün halinde cam fabrikalarında üretilen ve yapısını sadece camdan teşkil edilmiş akvaryumlardır Genellikle 40 x 30 cm ebatlarında üretilir.

Saydam Malzeme Akvaryumları Bunlar da küçük akvaryumlardır Cam akvaryumlar kadar saydam olmamakla birlikte kırılma tehlikesinin azlığı ve tamamen düzgün yüzeyli olmaları nedeniyle tercih edilirler Temizliğinde kimyasal madde kullanılmaz, alttan ısıtma uygulanmaz

Eternit Akvaryumlar Bu tip akvaryumlarda sadece bir yüzey görüntü verir Sadece ön tarafı camdır ve görüntü bu yüzeyden olur Boyutları ne olursa olsun tartışmasız sağlam akvaryumlardır. Bunlar özellikle bilimsel amaçlar için kullanılır

Metal Çerçeveli Akvaryumlar Paslanmaz çelikten çerçeveli olarak imal edilirler. Bu akvaryum yapılırken cam takılması aşamasında özel macun yapılması gerekir ki, bu da amatörler için zahmetlidir. Bunları kullanırken dikkat edilecek en önemli nokta, bir kez doldurulduktan sonra suyu boşaltıldığında uzun süre boş bırakılmamalarıdır. Çünkü macun gevşeme yapabilir ve yeniden doldurulduğunda su kaçırabilir.

Yapıştırma Cam Akvaryumlar İstenilen ölçülere kalınlık (mm) ve ebada (cm) uygun olarak kesilen cam levhaların saydam bir silikonla yapıştırılmasıyla yapılan akvaryumlardır Son yıllarda oldukça yaygınlaştı Camın kalınlığı akvaryumun boyutuna uygun olmalıdır. Örneğin 6 mm kalınlığındaki cam ile 100 x 30 x 45 cm boyutlarında bir akvaryum yapılabilir.

Dekoratif Akvaryumlar

Su Cinsine Göre Akvaryum Tipleri Akvaryumlar yapılış şekillerine ve yapı malzemelerine göre sınıflandırılabildiği gibi içindeki su cinsine göre tatlısu ya da deniz akvaryumları olarak da sınıflandırılabilir Bunlar da suyun sıcaklığına içine konulacak hayvan ve bitki türlerine ve kurulacakları yerin amaçlarına göre farklı tiplerde olur Soğuksu akvaryumları Sıcak su akvaryumları topluluk (populasyon) akvaryumları Peyzaj akvaryumları Biyotop akvaryumları Tür akvaryumları Üretim akvaryumları

Soğuksu Akvaryumları Daha çok eğitim, öğretim amacına yönelik kuruluşlarda, bölgenin su hayvanları (fauna) bitkileri (flora) ni bulundurmak, onları tanıtmak için kurulurlar. Burada suyun ısıtılması söz konusu değildir.

Sıcaksu Akvaryumları Ya bulundukları odanın devamlı olarak istenilen derecede ısıtılması ile ya da yapay olarak içeriden ısıtılan akvaryumlardır Bu tip akvaryumlarda sıcaklık genellikle 20 -30 °C arasında kalır Evlerde kullanılan ve birçok egzotik balığı barındıran akvaryumlar bu tiptir. En sık kullanılan 4 tipi vardır.

Topluluk (Populasyon) Akvaryumları Bu akvaryumlarda her şeyden önce estetik önemlidir Herhangi bir bölge hayvanlarını ya da balıklarını bir akvaryumda toplamak yerine, sadece hoşa giden balıkların bir arada bulundurulduğu akvaryumlardır. Bir araya getirilen balıkların birbirleriyle iyi geçinip geçinemeyecekleri göz önüne alınır.

Peyzaj Akvaryumları Balık ve bitkilerin doğal yaşam alanlarının bozulmamasına özen gösterilir. Böylece akvaryum içindeki balık ve bitkilerin doğal yaşam alanı da gözler önüne serilmiş olur Örneğin, Amazon kökenli balıkların bulunduğu bir akvaryuma yine Amazon kökenli bitkilerin de konulması gibi Suyun niteliği, sıcaklık ve ışık durumu da doğal ortama uydurulmaya çalışılır. Zorlukları var. Örneğin, Afrika'nın belli bir bölgesinden böyle bir kesiti sergilemek için o bölge hakkında yeterli literatür bilgiye gerek vardır. Ayrıca istenen balığın temini de önemli bir sorun olmaktadır.

Biyotop Akvaryumları Bir araya getirilecek balıkların ve bitkilerin anavatanları önemli değildir Benzer suları tercih etmeleri ve buralarda yaşamış olmaları önemlidir Böylece benzer ya da aynı karakterli balık ve bitki türleri bir akvaryumda toplanmış olur

Tür Akvaryumları Sadece bir tür balığın bulundurulduğu akvaryumlardır Bir tür balık olabileceği gibi, bir türün yalnız bir çiftini de barındıran tipleri vardır Discus, Cichlasoma gibi yavru bakımı yapan balıklar için çok uygundur.

Akvaryum Malzemeleri

Balık Taşıma Torbası

Ağ kepçe

Süngerli Cam Sileceği

Mıknatıslı Cam Sileceği

Akvaryum Sifonu (Dip Süpürge)

Isı ölçer

Bitki Maşası

Yavru Tankı

Yemleme Makinaları

Hava Motorları

Isıtıcılar

Aydınlatma Sistemleri

Filtreler İç Filtre Dış Filtre

UV Filtre

Ölçüler (Boyutlar) Nasıl İfade Edilmeli? Bir akvaryumun boy, en ve yükseklik olmak üzere üç boyutu vardır. 65 x 30 x 35 cm şeklinde boyutlar verildiğinde Boy En Yükseklik

Nano Akvaryumlar 15 L

Akvaryumun Aydınlatılması Işıklandırmanın, özellikle büyümeleri için ışığa kesinlikle gereksinim duyan su bitkileri ve balıkların üzerinde çok önemli etkileri vardır. Doğrudan doğruya ışık almayan fakat dolaylı olarak iyi aydınlanan bir yere yerleştirilmiş akvaryum, güneşli günlerde günlük ışık gereksinimini doğal ışıktan karşılayabilir.

Çoğu tatlı ve tuzlu su akvaryumu sakininin orijini 8 – 10 saatlik gün uzunluğu olan yerlerdendir. Doğal bir gün döngüsünün değişen ışık koşulları ile taklit edilmesi stresin önlenmesi için önerilir.

Akvaryumun Aydınlatılması Su bitkileri ışık, özellikle güneş ışığı etkisi ile fotosentez yapabilirler ve böylelikle büyürler. Ancak fazla ışıklandırma bitkilerin akvaryumda çok fazla çoğalmasına neden olacaktır.

Bunun yanında algler de çok fazla üreyecek bu da oksijen tüketimini % 300 oranında arttıracaktır. Bol havalandırma ile bu sorun ortadan kaldırılabilir.

Akvaryumun Aydınlatılması Fazla ışıklandırmanın bir başka tehlikesi ise bol fotosentez, bol karbonik asit meydana gelişi ve bunun sonucunda da tehlikeli boyutta p. H yükselmesidir Çünkü oksijen azlığı zaten çalışan havalandırma ile ortadan kalkar, ya da havalandırma az ise balıklar adeta boğuluyorum işaretini verirler Oysa p. H yükselmesini sadece ani ve topyekun ölümlerle anlayabilirsiniz. Bu ise bir anlam ifade etmez. Zaten balıklar ölmüştür.

Akvaryumun Aydınlatılması Bol ışıklı mevsimlerde, güneşli bir yerde ışığın 100. 000 lux, gölgede 10. 000 lux ve pencere yakınında 3. 000 lux seviyesindedir. Yapay ışıklandırmada genellikle şu 3 ana kurala uyulur: 1. Işık kaynağı iyi bir bitki büyümesini sağlamalıdır. Bu da ışığın cins ve miktarına bağlıdır. Yapılan araştırmalara göre bitkiler için bütün ışık spektrumları gereklidir. Özellikle kırmızı ışık, bitkiye yeşil rengi veren klorofil oluşumuna, bitki büyümesine, bitki hücrelerinin mavi, yeşil kısımlarının dolayısı ile bitkinin kalınlaşmasına ve çiçek açmasına yaradığından en fazla tercih edilen ışıktır. Bunun yanında mavi ve yeşil ışıklarda bitki büyümesi durur.

Akvaryumun Aydınlatılması 2. Alg büyümesi durdurulmalıdır. Bu ise, ışık dozuna ve ışığın akvaryuma iyi dağılmasına bağlıdır 3. Balıkların daha güzel görülmelerini sağlamalıdır. Bunun için çeşitli renkli lambalar kullanılır

Akvaryumun Aydınlatılması Güneş ışığı birçok renkli ışığın birleşimidir (ışık tayfı). Yapay ışıklar ise sadece bir renge aittirler. Hem ısıtıcı hem de ışık verici lambalar son zamanlarda sık kullanılmaya başlanmıştır.

Akvaryumun Aydınlatılması Boru tipi lambaların boyu ile kuvveti arasında bir ilgi vardır. Esas sorun, lambanın boyunun ve adedinin tespitidir. Burada en önemli etkenlerden birisi derinlik arttıkça ışık şiddetinin de azalmasıdır. Berrak ve temiz bir su 30 cm. derinlikte verilen ışığın takriben %50'sini absorbe eder. İyi filtrasyon !

Akvaryumun Aydınlatılması Pratik olarak ışık miktarını şöyle ayarlayabiliriz: dm 2 başına normal elektrik lambasında 2 watt, floresansta 2/3 watt, 30 cm. den daha derin ve suları sararmış akvaryumlarda bu miktar arttırılabilir. Işık fazla ise suda algler çoğalacaktır. Bu durumda ışığı azaltmak gerekir. Akvaryum derinleştikçe üzerine konulacak boru lambanın boyu da arttırılmalıdır. Akvaryum genişliğinin her 20 cm. si için bir boru lamba konulursa çok iyi sonuç verir. Bu boru lambalar bir kaset içinde akvaryumun üst kenarından 1 -2 cm. yüksekte ve akvaryumu örten bir örtü şeklinde konulur. Su damlacıkları boruya değerse burada alglerin toplanmasına ve lambanın o kısmının kararmasına neden olur.

Akvaryumun Isıtılması Isıtma düzeninde meydana gelecek ve fark edilmeyecek hatalar sonucu balıklar büyük zarar görebilir Genel olarak tropikal balıklar için eğer elinizde bulunan balıklara göre özel bir su sıcaklığı bilgisi yok ise yapacağınız en iyi iş akvaryum sıcaklığını 23 -25° arası bir düzeye ayarlamak olacaktır. Çünkü bu sıcaklık sınırları tropikal akvaryum balıklarının % 90'ı için ideal sayılabilecek bir sıcaklık ortamı oluşturur. Pek çok tropikal akvaryum balığı bazen 7 °C’ye kadar düşük sıcaklıklara bile kısa bir süre için dayanabilirler. En yüksek sıcaklık olarak ise 35 °C’ye kadar da yaşayabilirler.

Akvaryumun Isıtılması Su sıcaklığı arttıkça su içerisindeki erimiş oksijen miktarı düşer. Bu nedenle su sıcaklığı arttıkça havalandırma önem kazanır Çok kalabalık olmayan akvaryumlarda elektrik kesilmesi nedeni ile 4 -5 saat hava verilememesi balıklara çok büyük zarar vermez (Kesintisiz güç kaynağı!) Isıtmada önemli konulardan biri de akvaryumun her yanının eşit şekilde ısıtılmasını sağlamaktır. Bunun için ısıtıcı akvaryumun dip kısmına yerleştirilir. Böylece ısınan suyun üste yükselmesi ayrıca hava ve balıkların hareketi ile sıcaklık her yere dağılmış olacaktır

Akvaryumun Isıtılması Bir akvaryumun başarılı şekilde ısıtılabilmesi için akvaryumun su kapasitesine göre kullanılabilecek ısıtıcı güçlerinin aşağıdaki şekilde olması önerilir 0 -30 Litre 50 watt 40 - 50 litre 75 watt 60 -75 Litre 75 -100 watt 75 -100 Litre 100 -150 watt

Akvaryumun Isıtılması Büyük akvaryumlarda büyük güçlü 1 tek ısıtıcı yerine küçük güçlü 2 adet ısıtıcı kullanılması daha yararlıdır. Bu ısı dağılımı bakımından daha iyi sonuç verir ve daha az elektrik enerjisi sarfına neden olur.

Akvaryumun Isıtılması Özetle Özel bir durum yok ise akvaryumun sıcaklığının 23 -25 °C arası olması ideal Isı eşit dağılmalı Isıtıcı akvaryumun dip kısmına yerleştirilmeli Büyük akvaryumlarda tek başına 200 watt ısıtıcı yerine 2 adet 100 wattlık ısıtıcı kullanmak daha yararlıdır Sıcaklığı ayarlamak amacıyla akvaryuma kesinlikle sıcak su koyulmaz!

Akvaryumun Havalandırılması Bitkili bir akvaryumda balık sayısı çok fazla değilse akvaryumun dışarıdan havalandırılmasına çok gerek kalmayabilir. Çünkü akvaryum içindeki bitkiler ve balıklar arasında oksijen ve karbondioksit alışverişi açısından bir denge vardır.

Gündüz bitkiler sudaki karbondioksiti alarak suya oksijen verirler. Balıklarda sudaki bu oksijeni alıp suya solunum sonucunda çıkan karbondioksiti verirler. Ancak bitkiler geceleri metabolizmaları gereği oksijen tüketmeye başlarlar. Buna karşın geceleri balıkların karanlıkta çok daha az hareket etmeleri sebebiyle oksijen tüketimleri azalır ve bitkilerin kullandığı oksijen buradan karşılanabilir. Ama içinde çok fazla balık bulunan akvaryumlarda ve özelliklede üretim yapılıyorsa mutlaka havalandırmanın yapılması gereklidir.

Akvaryumun Havalandırılması Sudaki oksijen miktarının yeterli olup olmadığını anlamanın en kolay yolu balıkları gözlemlemektir. Eğer balıklar sanki suya asılı gibi yüzeyde duruyor ya da bazen sudan dışarı atlayacaklarmış gibi davranıyorlarsa sudaki oksijen miktarının tükenmeye başladığının sinyalidir. Oksijenmetre

Akvaryumun Havalandırılması Havalandırma ne kadar iyi yapılırsa yapılsın bazı durumlarda suda oksijen azlığı görülebilir. Bunun en büyük sebebi fazla miktarda verilen yemlerin bozulması ya da akvaryumda oluşan toplu ölümler sebebiyle balıkların çürümesinden kaynaklanması olabilir. Bu tür durumlarda sudaki mikroorganizmalar çok fazla sayıda çoğalarak sudaki oksijen seviyesini düşürebilirler. Bu gibi durumlarda hiç vakit kaybetmeden suyun bir kısmı (genellikle 1/3 ü) çekilip yerine taze su konmalı ya da 20 L suya 1 ml olacak şekilde H 2 O 2 eklenmelidir.

Hava pompalarının ucuna takılacak hava taşlarıyla, havanın su içinde çok ince kabarcıklar şeklinde ve akvaryumda çok yavaş bir su hareketi oluşturacak şekilde dağıtılması önerilir.

Akvaryumun Filtrasyonu Akvaryumda biriken yabancı maddeleri temizlemek Suyun sertliğini azaltmak Tedavi yada başka amaçlarla akvaryuma verilen maddeleri uzaklaştırmak Sudaki biyolojik dengeyi kurmak v. b. nedenlerle akvaryum suyunun filtrelenmesi gerekir. Filtreler kullanıldıkları yerlere göre iç ve dış filtreler olmak üzere iki ana sınıfa ayrılırlar.

Akvaryumun Filtrasyonu Dış filtreler daha çok üretim akvaryumlarında kullanılırlar İç filtreler kullanım amaçlarına göre süzgeç, biyolojik, kimyasal ve mas edici olarak 4 gruba ayrılır. Süzgeç tipi su içinde yüzen parçacıkları temizleme, diğerleri ise suyun kalitesinin düzeltilmesini amaçlar Akvaryumdaki filtrelerin belli aralıklarla temizlenmesi gereklidir. Piyasada en çok satılanı süngerli iç filtrelerdir. Bunların süngerleri 3 -4 günde bir temiz su kullanılarak iyice yıkanmalıdır. Deterjan kullanmak, bu deterjanların kalıntısı süngerde kaldığı taktirde balıklar için zararlıdır. Sık sık akvaryum suyunu değiştirmek yerine filtrenin temizliğinin yapılması önerilir.

İç filtre Dış filtre

Akvaryum Suyunun Özellikleri Su içinde yaşadığı organizmalara fiziksel ve kimyasal olarak etki yapar Balıkların hareketlerini etkileyen fiziksel etkileri başlıca ışık, sıcaklık, özgül ağırlığı, vizkositesi, hareketi ve bulanıklığıdır Özgül ağırlığı havadan 775 kat fazladır. Bu da içinde yaşayan organizmaların hareketine engel olur Suyun vizkozitesi su sıcaklığı arttıkça azalır. Bu nedenle sıcak suda hareket daha da zorlaşır Soğuk sular daha akıcıdır

Akvaryum Suyunun Özellikleri Su hareketleri çok küçük bir biyotop olan akvaryumda etkin değildir Suyun bulanıklığı (turbidite) suda süspansiyon halindeki maddelerden ileri gelir Suyun kimyasal etkileri ise barındırdığı kimyasal maddelere bağlıdır. Genellikle bu maddeler ne kadar çok olursa, biyolojik verimlilik de o kadar fazla olur Erimiş gazlar Erimiş organik maddeler Erimiş inorganik maddeler

p. H değerinin balıklar için en uygun sınırları 5 -8 arasındadır. Bu aralığa akuvatik hayat sahası adı verilir Bu sahadaki 0. 2 birimlik p. H değişiklikleri dahi önemlidir Enzim etkinliğinde önemli rolü var! Doğrudan hücrenin beslenmesine, solunum ve üreme gibi önemli metabolik aktiviteleri etkiler Akvaryumdaki suyun p. H’sı sık değişir Değişimdeki en önemli iki faktör suyun orijini ve biyolojik durumudur

p. H Su kirlendikçe alkalinitesi artar (7. 2 -7. 4) İri ve kuvvetli türler için p. H 5 -8, narin türler için, 6 -7. 6, ovipar türler için 6. 4 -7, vivipar türler için 7 -7. 6 arasında denilebilir.

Sertlik Balık üretiminde p. H ile birlikte en önemli unsur suyun sertliğidir. Genellikle akvaryum balığı üretim kitaplarında herbir balık için belirli bir sertlik değeri verilir Suyun sertliği içindeki çözünmüş halde bulunan kalsiyum veya magnezyum tuzlarından ileri gelen özelliktir. d. H (degree hardness) birimi ile ifade edilir. Balıkların sert yada yumuşak su sevdikleri söylendiğinde bahsedilen değer GH değeridir.

Geçici sertlik (Karbonat Sertliği, KH) Kalsiyum ve magnezyum bikarbonatlarından meydana gelen sertliklere denir Geçici sertlik bikarbonatlardan ileri geldiğinden, suların kaynatılması ile giderilir Kaynatma sırasında ısı etkisiyle bikarbonatlar karbonat, karbondioksit ve suya parçalanır. Oluşan magnezyum ve kalsiyum karbonatlar çökerek ortamdan uzaklaşırlar.

Kalıcı Sertlik Kalsiyum ve magnezyumun klorür, nitrat, sülfat, fosfat ve silikat tuzlarından meydana gelen sertliklere denir Kalıcı sertlik kalsiyum, magnezyum sülfat ve klorürden ileri geldiği için kaynatılmakla giderilemez Bunun için değişik yöntemler kullanılır (Zeolit filtreler vb. ) Zeolit: üç yapılı bir ağ örgüsüne sahip gözenekli, alkali (Na ve K) ve toprak alkali (Ca) elementlerinin sulu alumina silikat kristalidir. Bu katyonlar zeolite zayıf bağlarla bağlı olduklarından, iyonları kolaylıkla değiştirebilmekte, bu nedenle zeolitler iyon değiştirici olarak kullanılmaktadır ve seçici olarak azot absorbsiyonu yapar

Genel sertlik (GH) GH= Geçici + Kalıcı Sertlik birimleri olarak değişik tanımlar kullanılmaktadır. Bunlardan en çok kullanılanları Fransız sertlik derecesi ( ° f) : Litrede 10 mg kalsiyum karbonat (Ca. C 03) kapsayan suyun sertliği, 1 Fransız sertlik derecesidir. İngiliz sertlik derecesi ( ° e) : 0. 7 litre (1 galon) suda 10 mg Ca. C 03 kapsayan suyun sertliği, 1 İngiliz sertlik derecesidir. Alman sertlik derecesi ( ° d. H) : Litrede 10 mg kalsiyum oksit (Ca. O) kapsayan suyun sertliği, 1 Alman sertlik derecesidir.

Alman Sertlik Derecesi (°d. H) Fransız Sertlik Derecesi (°f) Çok yumuşak su 0 -4 0 -5 Yumuşak su 4 -8 5 -10 Orta sert su 8 -12 10 -20 Sert su 12 -18 20 -30 Çok sert su 18 -30 30 -50 Özellik

Oksijen Karbondioksitten sonra sularda erimiş halde bulunan en önemli gazdır Akvaryum bitkilerinin fotosentezi sonucunda meydana gelen oksijenden başka akvaryum suyuna havadan da bir miktar oksijen girer Su yüzeyi geniş, içinde az balık ve hiç bitki bulunmayan bir akvaryum havalandırma yapılmasa bile havadan giren oksijen yeterli olur Su içindeki erimiş gazlardan akvaryum pratiğinde en önemlisi amonyak gazıdır Yüksek p. H’da zararlı! p. H kontrolü gerekli! 1 -2 mg/L balıklar için öldürücü! Hava motorlarının sağladığı oksijenin suda en kısa sürede erimesi için hava taşı kullanmanızda fayda var Hava taşları hava kabarcıklarını ince partiküller halinde akvaryuma bırakırlar ve oksijenin en kısa sürede erimesini sağlarlar

Akvaryumun suyla doldurulması Akvaryumun tabanına ilk önce çakıl veya kum elle ve öne eğimli olacak şekilde düzgün bir şekilde dağıtılır Dipdeki çakılın karışmaması için suyu koyarken akvaryumun dip kısmı bir plastik malzeme konulması yararlı olur Akvaryumlarda şehir suyu kullanmak klorlanmış olan bu suyun balıklara zarar vermesine neden olur. Bunu önlemek için suyu 1 -2 gün dinlendirmek gerekir. Suyun Akvaryum içine konulacak bir kap veya gazete üzerine dökülmesi iç düzenin karışmasını engelleyecektir veya sifonlama yapılarak koyulabilir Bundan sonra havalandırma ve ısıtma çalıştırılarak 2 -4 gün bekletilir. Bitkiler bu sırada üst yüzeye doğru tamamen yönelirler. Sonrasında balıklar akvaryuma konulur.

Akvaryumun balık ile donatımı ve bakımı Akvaryuma konulacak balıkları gelişigüzel seçmemek gerekir Balıkların karakterlerinin uyumlu olması şarttır Balıkların bazıları yüzeye yakın bazıları orta seviyede bazıları dipte yüzerler Akvaryuma konulacak balık adedi, balıkların ve akvaryumun büyüklüğü ile ilgilidir Genel olarak iyi şekilde bitkilendirilmiş bir akvaryuma konulacak balık adedi 1 L su/cm balık

Satın alırken Satın alınan balıkların genç ve sağlıklı olmasına dikkat edilmelidir Yüzgeçler tam ve saydam ve üzerinde hiçbir benek ya da leke olmamalıdır Balığın karnının yuvarlak olması ve çökük olmaması gerekir Satın alınan balığın eve getirilişi sırasında suyunun soğumamasına dikkat edilmeli gerekirse bir havlu ile sarılmalıdır. Varsa termos Getirilen balığın suyu ile akvaryum suyu sıcaklıkları arasında bir fark olacaktır. Bu yüzden paket ağzı açılmadan akvaryum içine konulmalı ve en az 45 dk bekletilmelidir. Boşaltırken balığın torbadan kendiliğinden çıkması beklenmelidir.

Su değişimi Akvaryumun suyunu sık değiştirmek yanlıştır Genellikle çok kirli değilse 2 -3 haftada 1 defa 1/3’ü değiştirilir Çökeltilerden dolayı kirlilik dipte olacağından değişim yaparken sifonlama ile suyun dipten alınması faydalıdır

Akvaryum Balıklarının Beslenmesi Balıklara sağlıklı ve rahat bir yaşam sağlanması için kaliteli bir su ortamı hazırlandıktan sonra ikinci önemli konu balıkların beslenmesidir. Sağlıklı bir gelişim için akvaryum balıklarının doğasına uygun tüm besin maddelerini (protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineraller) dengeli bir biçimde almaları gerekir. Türler arası fark (Ağız yapılarının ve sindirim sisteminin farklılığı)

Canlı Yemler Tropik kökenli tatlısu akvaryum balıkları yavru ve genç bireyler birkaç hafta ya da birkaç ay süresince kuru ya da dondurulmuş (liyofilizat) yem ile beslenebilirler. Özellikle deniz balıklarının beslenmesinde mutlaka canlı yeme ihtiyaç vardır. Canlı yem → Daha hızlı gelişim →Üreme kondüsyonu kazanımı →Pigmentlerin doğal rengine yakın ortaya çıkması →Balığın doğasına uygun

İnfusoria: Yumurtadan yeni çıkmış balık (fry) beslemede

Fitoplankton (Diatom, Flagellata, Siyanobakter, Tek Hücreli Yeşil Algler )

Paramecium sp. (Mikro terlik, durgun ve kirli sularda) Rotifer: (50 -500 µm, %95 Tatlısu, %5 deniz ortamında) Artemia: (Artemia salina) Yüksek tuzluluk (%25 -30) ortamında yaşarlar. Larvaları nauplii (200 µm) olarak isimlendirilir. Mikrokurt: (Anguillula silusiae, Turbatrix aceti): Rotifer ve Paramecium’dan sonra yem almada ikinci safhaya (7 -10 günlük) geçen yavru balıklar için ideal bir besindir (%40 protein) Moina: Kabuklular grubunun en ilkel üyesi (900 -1200 µm) Daphnia (Su Piresi, 200 -5000 µm) Kuru ağırlığın %50’si protein

Kan Kurdu (Chironomus midge) % 52. 8 ham protein Tubifex (Çamur Kurdu) %46. 1 ham protein Beyaz Kurt (Enchytraeus albidus) Grindal Kurtlar Toprak solucanı % 62. 2 ham protein Böcek Larvası (Chaborus larvaları, cam kurtları) Amhipodlar (Gammarus pulex) İri balıkların beslenmesinde, deniz akvaryumu balıkları, kamplumbağalar için tercih edilir

Hazır Yemler Bu tür yemler belli oranlarda balığın ihtiyacına göre birden fazla yem hammaddesi kullanılan karma yemlerdir. Yaş yemler (%15 -70 su içeriği) Hamur, lapa, jel Kuru yemler (%7 -14 su içeriği), Pelet, granül, pond, toz, pul (flake), mikropartikül, tablet

Hazır Yemlerin Balıklara Verilişi Kuru yemle yapılan beslemede yüzeyde yüzen bir yem halkası kullanılabilir. Böylece fazla verilen yemin geri alınmasına imkan sağlar. Bebek maması + kurutulmuş karides Konserve karides, yengeç, balık yumurtası, konserve ıspanak gibi hazır yiyecekler de balıklar tarafından sevilir Yumurta, kalp, karaciğer

Balıklara Yem Verme Sıklığı Tropikal kökenli balıklar 21 °C’den düşük sıcaklıklarda daha az besin alırlar. 21 °C’de besin alma artar. 26 °C’de çok açtırlar ve ne kadar sıklıkta yem verilirse o derecede yemi yerler. Günde az miktarlarda 2 ya da 3 kez Genel kural: Bir seferde verilen yem balıkların 1 -2 dk. da tüketebilecekleri kadar olmalıdır. Yenmeyen yemler akvaryumdan alınmalıdır. İyi beslendikleri sürece yetişkin tropikal balıklar birkaç gün süre (21 °C’de 1 hafta) içerisinde açlık duymazlar Soğuk su balıkları 15 °C’nin altındaki sıcaklıklarda açlığa daha fazla dayanabilir. Yavru balıklar asla aç bırakılmamalı, hergün ve günde birkaç kere yemlenmelidir.

Bakımda genel kurallar Günlük sıcaklık kontrolü Tropikal balıkların çoğu 25 °C sıcaklığı severler. Sıcaklık 20 °C’nin altına düştüğünde balıklarda keyifsizlik başlar Bu nedenle termostat iyi kontrol edilmeli! Soğuksu akvaryumlarında ise suyun ısınmasına karşı tedbirli olunmalı! Soğuksu balıkları en fazla 22 -24 °C’ye dayanabilirler!

Bakımda genel kurallar Balıkların sık kontrol edilmesi gerekir Yüzmeleri normal mi? Yüzgeçler normal mi? Kenarları muntazam mı? Karın yuvarlak mı? Gözler berrak mı? Balık verilen yemi zamanında ve normal şekilde almıyorsa genellikle yemden bıkmıştır. Yem değiştirilmeli! Yine yemiyorsa hastalıktan şüphelenilmeli Bitkilerin zaman kontrolü yapılmalı İyi büyüme yoksa ilk akla gelen ışık azlığı olmalı Yapraklar taze ve parlak olmalı

Bakımda genel kurallar Yeni düzenlenmiş bir akvaryumda bitki yaprakları koparak su yüzeyinde fazla miktarda toplanıyorsa, suyun fazla sert olduğunun işaretidir! Belirli aralıklarla suyun kontrolü yapılmalı Akvaryum içinde karbonatlı taşlardan yapılmış süs aksesuarı varsa su sertliği artacaktır Bol bitkili ve ışıklı akvaryumlarda p. H değeri değişecektir p. H arttığında amonyak testi yapılmasında fayda var!

Bakımda genel kurallar Kirlenen camlar ya jiletli bir temizleyici ya da kalın bir havlu ile temizlenmelidir Filtre sistemi sık kontrol edilmeli Havalandırma fazla ise su üzerinde köpük birikir Bu durumda kalın bir kağıt su yüzeyine yayılır ve parmakla hafifçe bastıralarak köpüğü emmesi sağlanır

Özetle Akvaryum büyüklüğü içindeki balıklara yetmelidir Akvaryum yerinin seçimi (direk güneş ışığı almamalı) Su sıcaklığı mümkün olduğunca optimal olmalı Taban malzemesinin seçimi Akvaryuma ilk balık, akvaryum su ile doldurulup iyice havalandırıldıktan 1 hafta sonra Karakter uyumu! Balıklar sık rahatsız edilmemeli Düzenli yemleme Filtreyi sık temizle Hasta balıkları akvaryumdan uzaklaştır, tedavilerini akvaryum dışında yap

AKVARYUMDA İLAÇ KULLANIMI • Öncelikle olumsuz çevre koşullarına bağlı hastalıklar (yanlış yemleme, kötü su ortamı vb) genellikle bu nedenlerin ortadan kaldırılmasıyla sona erdirilebilir • Paraziter ve bakteriyel hastalıklar ise ilaçlar yardımıyla tedavi edilmelidir • Akvaryum balıklarında genellikle banyo şekli özellikle tek hücreli veya emici kurtların neden olduğu deri ve solungaç hastalıklarında başarıyla uygulanır • Kullanılacak ilacın terpötik indeksinin (LC 50 /ED 50 ) >4 olması istenir (maksimum 10).

Banyolar • • Devamlı Kısa süreli Daldırma banyoları Devamlı banyolarda hem akvaryumun dezenfeksiyonu hem de balıkların asepsisi sağlanmış olur (Malaşit yeşili, trypaflavin)

Sağaltım Banyolarının Uygulanması • Kısa ve daldırma banyolarda kimyasallara dayanıklı tahta plastik veya cam malzemeden olanlar kullanılmalı • Kısa banyolarda özellikle daldırma banyolarda balıkları banyoya daldırmak ve hemen dışarıya almak için sapsız kepçeler kullanılır • Sağaltım banyosundan sonra balıklar teknenin içerisindeki suya daldırıp çıkarılarak yıkanır

Daldırma banyo • Saniyelerle veya en fazla 5 dk devam eder. Ektoparazitlere karşı kullanılır

Kısa Süreli Banyo • 5 dakikadan 2 saate kadar devam eder. Ektoparazitlere karşı kullanılır • Balıklar için stres oluşturabilir • Balıklar sersemlemiş ve yan vaziyette yüzüyorsa hemen banyo dışına alınmalıdır

Devamlı (Uzun Süreli) Banyo • 2 saatten birkaç güne kadar devam eder. • Banyo için tabanında kum veya bitki bulunmayan akvaryumlar tercih edilmelidir. • Bitki varsa devamlı banyodan sonra su tamamen değiştirilmelidir.

• Devamlı banyolar kısa süreli banyolara göre daha hafif yoğunlukta, koruyucu olması ve parazitlerin tamamını öldürmesi nedeniyle tercih edilir • Enfeksiyonun seyrine göre haftalarca sürebilir

Trypaflavin Banyosu • Trypaflavin (Acriflavin) suda çözünür bir kahverengi-kırmızı kristal tozdur. • 10 mg/L dozunda uzun süreli (10 saat) banyo şeklinde • Bu süre sonunda akvaryum suyunun 1/3 ü yenilenir ve su aktif karbon filtresinden yoksa kum filtresinden geçirilir • Tedavi süresince filtre yapılmaz! • Özellikle protozoonlar ve bakterilere karşı etkilidir.

Potasyum Permanganat Banyosu • 1 g/L konsantrasyonunda daldırma banyo (30 -45 sn) veya 0. 1 g/L kısa süreli banyo (5 -10 dk) • 5 -10 dk devam eden banyo günde sabah akşam olmak üzere 2 kez yapılır • Balıklar için terapötik dozları öldürücü konsantrasyonlara çok yakındır, bu yüzden tedavi özellikle akvaryum balıkları için çok dikkatli yapılmalıdır. • Lokal yaralanmalar potasyum permanganatla ıslatılmış bir ped veya sünger ile tedavi edilir.

Metranidazol Banyosu Metronidazol, 4 mg/L konsantrasyonunda uzun süreli banyo (2 -3 gün )şekinde kullanılabilir. Metronidazol solungaçlardan emilir ve kanda parazitik Flagellata (Hexamita sp. ) tedavisi için uygundur.

Atebrin banyosu • Mantar ve yumurta mantarlaşmasında en iyi etken madde Atebrin • 2 mg/L • Atebrin tedavisinde su sıcaklığının yükseltilmesi gerekli değil

Formaldehid Banyosu Formaldehit; Cryptobia, Ichthyobodo, Chilodonella, Trichodinella, Dactylogyrus, Gyrodactylus türü parazitler ve mantar hastalıklarını kontrol etmek için kısa süreli banyolar şeklinde kullanılır. 10 °C'ye kadar su sıcaklıklarında konsantrasyon 0. 25 ml/L (%36 -38’lik çözelti), 10– 15 °C’de 0. 20 ml/L ve 15 °C'nin üzerindeki sıcaklıklarda 0. 17 ml/L’dir. Maruz kalma süresi 30 ila 60 dakikadır.

Malaşit yeşili Banyosu Malaşit yeşili, özellikle Ichthyophthirius multifilis'in kontrolü için ve ayrıca Cryptobia, Ichthyobodo, Trichodina, Trichodinella, Chilodonella türlerinin parazitlerin neden olduğu hastalıklar ve mantar hastalıklarının tedavisinde kısa ve dah sıklıkla uzun süreli banyolar şeklinde kullanılır. Mantar hastalıklarını kontrol etmek için, 66. 7 mg/L konsantrasyonda daldırma banyosu (10 -30 sn) şeklinde uygulanabilir. 6. 7 mg/L konsantrasyonunda kısa süreli banyo (1 -1. 5 saat) şeklinde de uygulanabilir.

Na. Cl (Tuz) Banyosu Cryptobia, Ichthyobodo, Chilodonella, Trichodina ve Trichodinella türlerinin kontrolünde oldukça etkili ancak Dactylogyrus, Gyrodactylus, Piscicola, Argulus türü ektoparazitlerin kontrolünde daha az etkilidir. Kısa süreli banyolar şeklinde kullanılır. Tuz banyosu, 10 ila 30 g Na. Cl/L konsantrasyonunda suda çözülerek hazırlanır. Maruz kalma süresi 15 ila 30 dakikadır. Gerekirse, tuz banyosu türlerin çoğunda tekrarlanabilir. Sodyum klorür, balıklarda chilodonelloz oluşması durumunda uzun süreli banyo (1 -2 g/L konsantrasyon, maruz kalma süresi 1 -2 gün) şeklinde de kullanılabilir.

• Birçok dermal parazitlere karşı ilaç kullanıldığında 5 -7 gün süreyle optimal su sıcaklığının 5 -7 °C yükseltilmesinde fayda var • 31 °C’ye kadar ve iyi havalandırma! • Tedavini sonunda başlangıç sıcaklığı!

Katı ilaçlar için hesaplama • Bir balık havuzu potasyum permanganat ile uzun süreli daldırma yöntemiyle tedavi edilecek. • KMn. O 4 dozu 2 mg / L • Akvaryum hacmi 60 L • Tedavi için kaç gram potasyum permanganat gereklidir?

Gerekli İlaç (mg)= suyun hacmi x ilacın dozu x 100 / % AI 60 L x 2 mg/L x 100 / %100 = 120 mg KMn. O 4 AI (Active Ingredient, Etken Madde)

Sıvı ilaçlar için hesaplama Bir akvaryumda balıklara uzun süreli daldırma ile formalin tedavisi yapılacak. Doz 25 ppm (25 mg/L) Akvaryumdaki su miktarı 60 L. Dansite: 1. 00 Tedavi için ne kadar formalin gerekli?

Gerekli İlaç (mg)= suyun hacmi x ilacın dozu x 100 / % AI = 60 L x 25 mg/L x 100 / 100 = 1500 mg = 1, 5 g formalin 1 ml formalin 1 g (Dansite) X ml X= 1, 5 g 1, 5 ml formalin solüsyonu

Enjeksiyon (IP, IM)

Gavaj dozun doğru bir şekilde ayarlanabildiği deneysel çalışmalarda yaygın olarak kullanılan bir oral uygulama şeklidir. Gavaj, Rutinde pek uygulanmaz. Balıkları strese sokar. Damızlık balıklara uygulama için uygun.

Lokal Tedavi • Bazı durumlarda deri, göz, burun, yüzgeç vb üzerinde bulunan parazitler devamlı ya da kısa süreli banyolar ile ortadan kaldırılamayabilirler • Böyle durumlarda daha konsantre hazırlanan ilaç içine bir pamuk batırılır ve parazitli bölgeye uygulanır • Daha sonra balık tekrar suya konur • Potasyum permanganat 1 g/1 L • Trypaflavin 0. 5 g/L

ANESTEZİK İLACIN TAŞIMASI GEREKEN ÖZELLİKLER VE ANESTEZİYE HAZIRLIK Anestezik madde seçilirken etkinliği, maliyeti, kolay bulunabilir olması, balıklar, insanlar ve çevre için zehirliliği, yapılacak olan deneyin veya müdahalenin tabiatı ve balık türü göz önünde bulundurulması gereken önemli faktörlerdir. 122 -57

İdeal bir anestezik anesteziye girşi en fazla 3 dk. da sağlamalı aşırı hiperaktiviteye yol açmamalıdır. İstenilen düzeydeki anesteziyi yeterli süre boyunca sağlamalı ve etkili bir analjezi oluşturmalıdır. Anesteziden çıkış 5 dk. içersinde gerçekleşmeli ataksi vb. istenmeyen etkileri olmamalıdır. Etkisini düşük dozlarda göstermeli sağaltım indeksi büyük, sudaki çözünürlüğü yüksek olmalıdır. 123 -57

Balıklarda çok fazla tür çeşitliliği bulunduğundan anesteziye alınacak tür için anestezik ilaç, dozu ve uygun koşulların belirlenmesi için türün özellikleri ve yapısını inceleyen bir literatür taraması yapılarak başlanması önerilir. 124 -57

Anesteziye başlamadan önce balıkların solunum, genel aktivite, kuyruk yüzgecinin hareket sayısı gibi normal davranış parametreleri kaydedilmelidir. Balıklar 12 -24 saat aç bırakılmalıdır, bu sayede azotlu atık miktarı azalır ve solungaçların tıkanması önlenir. Taşıma, idame ve uyanma için yeterli miktarda su içeren tanklar ve gerekli olursa yedek su hazır bulundurulmalıdır. 125 -57

Balığın yeni alındığı tank suyu, taşındığı su ile aynı fiziksel ve kimyasal özellikleri taşımalıdır, bunun için en uygun olan balığın yaşadığı alandaki suyu kullanmaktır. Suyun çözünmüş oksijen miktarı 6 -10 ppm olmalıdır. 126 -57

Anestezi Derinliği ve Monitörizasyon Balıklarda anestezi derinliğinin belirlenmesi amacıyla yüzme, duruş, davranış, solungaç ventilasyon miktarı, göz hareketleri, refleks yanıtları ve kalp ritmi rutin olarak monitörize edilir. Kas ve çene tonusu ve düzelme refleksi (denge) değerlendirilebilir. Anesteziye giriş sırasında eksitasyon görülebilir veya yüksek ilaç konsantrasyonlarına maruz kalan balıklarda hızlı ve tekrar eden operkulum hareketi şekillenebilir. 127 -57

128 -57

129 -57

Balık Yetiştiriciliğinde Kullanılan Dezenfektan Maddeler Balık üretme çiftliklerinde ciddi problemlere yol açan su mantarları, patojen bakteriler ve parazitler su kaynakları dahil yetiştirme ünitelerinin her yerinde bulunur. 130 -57

Dezenfektanlar zararlı mikroorganizmaları yok etmek için cansız objelere uygulanan maddelerdir. 131 -57

Balık yetiştiriciliğinde kontrol altına almak için uygun ve etkili dezenfektan kullanımı yaygındır. Bu amaçla, yumurtalara, alet ve malzemelere, havuzlara, kaplara ve kuluçkahane giriş sularına çeşitli dezenfektan maddeler ve dezenfeksiyon yöntemi uygulanmaktadır. 132 -57

Su ürünleri yetiştiriciliğinde dezenfeksiyon işleminin bir temizlik planı doğrultusunda düzenli şekilde ve uygun maddelerle yapılması gerekir. Ayrıca, yapılan uygulamalara yönelik kayıtlar da tutulmalıdır. Uygun ürünün ve tekniğin seçiminde balığın güvenliği, personel, ekipman ve çevre güvenliği dikkat edilmesi gereken noktalardır. 133 -57

Dezenfektanların etkinliği pek çok faktöre göre değişkenlik gösterir. Bu faktörlerin başında dezenfektanın yoğunluğu, kimyasal yapısı; mikroorganizmanın türü, gelişme evresi önem taşır. Süre, sıcaklık, ortamın p. H’sı, ozmotik basınç, yüzey gerilimi, dış maddeler, kimyasal antagonizma ve uygulama tekniği diğer etkenler arasında yer almaktadır. Doğru yapılmış dezenfeksiyon ürün miktar ve performansını artırmanın yanında antibiyotik, antelmentik gibi kemoterapötiklerin kullanımını da azaltır. 134 -57

135 -57