Verstandig beleggen Enkele vuistregels Brussel 14 december 2018

Verstandig beleggen Enkele vuistregels Brussel, 14 december 2018 Debby Quaeyhaegens – KBC Asset Management

Waarom beleggen? De juiste verwachtingen Belang van lange termijn Belang van een goede spreiding Nu (bij) kopen?

Koopkracht behouden Broodprijs: • 1983 : 1 EUR (omgerekend) • 2018 : 2, 40 EUR Prijzen verdubbelen gemiddeld elke 35 jaar… Inflatie is iets dat altijd zal blijven! Inflatie als prikkel voor economische groei 6, 00% Groei wereldeconomie 5, 00% 4, 00% Drivers: • Demografie • Productiviteit 3, 00% 2, 00% 1, 00% Ook economische groei is een blijver! 0, 00% 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2017

0, 00 Bron: Thomson Reuters Aandelen Obligaties goud inflatie Spaarrekening 1/06/2018 1/07/2017 1/08/2016 1/09/2015 1/10/2014 1/11/2013 1/12/2012 1/01/2012 1/02/2011 1/03/2010 1/04/2009 1/05/2008 1/06/2007 1/07/2006 1/08/2005 1/09/2004 1/10/2003 1/11/2002 1/12/2001 1/01/2001 1/02/2000 1/03/1999 1/04/1998 1/05/1997 1/06/1996 1/07/1995 1/08/1994 1/09/1993 1/10/1992 1/11/1991 1/12/1990 1/01/1990 1/02/1989 1/03/1988 1/04/1987 1/05/1986 1/06/1985 1/07/1984 1/08/1983 1/09/1982 1/10/1981 1/12/1979 1/11/1980 Beleggen om inflatie bij te houden 100 EUR in januari 1980 wordt in juli 2018. . . 6000, 00 5000, 00 4000, 00 3000, 00 2000, 00 1000, 00

Waarom beleggen? De juiste verwachtingen Belang van lange termijn Belang van een goede spreiding Nu (bij) kopen?

Economische groei vertaald naar rendementsverwachting Historische rendementen 1900 -2016 2012 - 2017 Middellange termijn verwachting Lange termijn verwachting 3% 3, 4% 3, 3% 2, 6% Inflatie wereldwijd 4, 1% - 3% 3% Groei eurozone 2, 5% 0, 9% 1, 6% 1, 4% Inflatie eurozone 4, 6% - 2% 2% Staatsobligaties Duitsland 10 Y 5, 5% 7, 7% -4, 3% 3, 1% Bedrijfsobligaties Euro 6, 2% 5, 1% -0, 4% 3, 6% Aandelen wereldwijd 9, 9% 13, 2% 4, 9% 7% Aandelen eurozone 7, 8% Groei wereldeconomie 11, 4% 5, 7%

Economische groei vertaald naar rendementsverwachting Historische rendementen 1900 -2016 Groei wereldeconomie 2012 - 2017 De afgelopen 5 jaar: Middellange Lange termijn • Sterke groei wereldeconomie termijn verwachting • verwachting Hoog aandelenrendement 3% 3, 4% 3, 3% 2, 6% Inflatie wereldwijd 4, 1% - 3% 3% Groei eurozone 2, 5% 0, 9% 1, 6% 1, 4% Inflatie eurozone 4, 6% - 2% 2% Staatsobligaties Duitsland 10 Y 5, 5% 7, 7% -4, 3% 3, 1% Bedrijfsobligaties Euro 6, 2% 5, 1% -0, 4% 3, 6% Aandelen wereldwijd 9, 9% 13, 2% 4, 9% 7% Aandelen eurozone 7, 8% 11, 4% 5, 7%

Economische groei vertaald naar rendementsverwachting Historische rendementen 1900 -2016 Groei wereldeconomie 2012 - 2017 Middellange termijn verwachting De komende 2 à 3 jaar: Lange termijn • Renterisico obligaties verwachting • Iets lager aandelenrendement 2, 6% 3% 3, 4% 3, 3% Inflatie wereldwijd 4, 1% - 3% 3% Groei eurozone 2, 5% 0, 9% 1, 6% 1, 4% Inflatie eurozone 4, 6% - 2% 2% Staatsobligaties Duitsland 10 Y 5, 5% 7, 7% -4, 3% 3, 1% Bedrijfsobligaties Euro 6, 2% 5, 1% -0, 4% 3, 6% Aandelen wereldwijd 9, 9% 13, 2% 4, 9% 7% Aandelen eurozone 7, 8% 11, 4% 5, 7%

Vertrouw op de meerwaarde van strategie Verwachtingen waren vorig jaar idem… Defensieve strategie Groei wereldeconomie Dynamische strategie Historische rendementen + 2, 26% 1900 -2016 + 4, 83%3% 2012 - 2017 Middellange termijn verwachting 3, 4% 3, 3% Lange termijn verwachting Groei wereldeconomie 2, 6% Inflatie wereldwijd 4, 1% - 3% Groei eurozone 2, 5% 0, 9% 1, 6% Groei eurozone 1, 4% Inflatie eurozone 4, 6% - 2% Inflatie eurozone 2% Staatsobligaties Duitsland 10 Y 5, 5% 7, 7% -4, 3% Staatsobligaties 3, 1% Duitsland 10 Y Bedrijfsobligaties Euro 6, 2% 5, 1% -0, 4% Bedrijfsobligaties 3, 6% Euro Aandelen wereldwijd 9, 9% 13, 2% 4, 9% Aandelen wereldwijd 7% Aandelen eurozone 7, 8% 11, 4% 5, 4% Aandelen eurozone 5, 7% Inflatie wereldwijd 3%

Economische groei vertaald naar rendementsverwachting Lagere economische groei Historische rendementen 1900 -2016 Groei wereldeconomie 2012 - 2017 Middellange termijn verwachting Lange termijn verwachting 3% 3, 4% 3, 3% 2, 6% Inflatie wereldwijd 4, 1% - 3% 3% Groei eurozone 2, 5% 0, 9% 1, 6% 1, 4% Inflatie eurozone 4, 6% - 2% 2% Staatsobligaties Duitsland 10 Y 5, 5% 7, 7% -4, 3% 3, 1% Bedrijfsobligaties Euro 6, 2% 5, 1% -0, 4% 3, 6% Aandelen wereldwijd 9, 9% 13, 2% 4, 9% 7% Aandelen eurozone 7, 8% 11, 4% 5, 7%

Waarom beleggen? De juiste verwachtingen Belang van lange termijn Belang van een goede spreiding Nu (bij) kopen?

Rendement aandelen is niet rechtlijnig Gemiddeld rendement -25 Y 6, 35% Standaarddeviatie 14, 3%

Na elke crisis volgt herstel Brexit Euro crisis Aanslagen WTC Financiële crisis IT Bubble

Ook binnen eenzelfde jaar grote schommelingen Financiële crisis IT Bubble / Aanslagen WTC Brexit Euro crisis 45% 33% 24% 17% 23% 14% 11% 19% 17% 9% 11% 8% 8% 6% 5% 5% 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 -6% -7% -12% -10% -15% -8% -17% -26% MSCI World (in euro) -7% -13% -4% -9% -13% -17% -18% -30%-33% -38% jaarreturn -5% -8% -9% -5% -7% -16% -21% -39% -42% daling binnen jaar top naar dieptepunt

Ook verwacht rendement aandelen zal niet rechtlijnig zijn Gemiddeld verwacht rendement op lange termijn 7% Afwijkingen zullen er altijd zijn 2035

Redenen waarom rendement afwijkt Euro crisis Financiële crisis • • (Geo)politiek Economische redenen Vertrouwensindicatoren Excessen

Wat afwijkingen verder kan uitvergroten of versterken Euro crisis Financiële crisis • • (Geo)politiek Economische redenen Vertrouwensindicatoren Excessen • Wiskundige modellen, stop loss institutionele partijen, … • Gebrek aan financiële kennis en portefeuilleinzichten • Nonkel Google, social media, … • Behavioral Finance: • Over emotionele reacties • Te snel of te laat handelen, opgeven, …

We denken lange termijn maar handelen korte termijn Financiële crisis Euro crisis Economisch herstel 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 MSCI World Source: Thomson Reuters Datastream / BEAMA

We denken lange termijn maar handelen korte termijn Financiële crisis Euro crisis Economisch herstel Mensen komen pas terug lang nadat storm voorbij is… 17, 35 11, 19 15, 01 10, 95 2, 83 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 -3, 53 -0, 51 -4, 07 -4, 95 MSCI World -8, 52 Net sales Belgische fondsen in mia EUR -18, 61 Source: Thomson Reuters Datastream / BEAMA

Waarom beleggen? De juiste verwachtingen Belang van lange termijn Belang van een goede spreiding Nu (bij) kopen?

Kunnen we een belegging juist timen? 2008 2009 2010 RENDEMENT EMU GOV 9, 4% EMU GOV 4, 3% EMU GOV 1, 2%

Kunnen we een belegging juist timen? 2009 EMU GOV 9, 4% EQ EUR 31, 6% EMU GOV 4, 3% EQ EUR -43, 7% 2010 EQ EUR 11, 1% EMU GOV 1, 2% RENDEMENT 2008

Het timen van een belegging is onbegonnen werk 2008 2009 EMU GOV 9, 4% EQ EUR 31, 6% 2010 2011 2013 2014 EQ EUR 19, 8% EMU GOV 13, 5% 2015 2016 2017 EQ EUR 17, 3% EMU GOV 1, 8% EMU GOV 4, 3% 2012 EMU GOV 11, 4% EMU GOV 2, 4% EQ EUR 11, 1% EQ EUR 6, 8% EQ EUR 10, 2% EQ EUR 8, 2% EMU GOV 3, 1% EMU GOV 1, 7% EQ EUR 2, 6% EMU GOV 0, 4% EQ EUR -43, 7% EMU GOV 1, 2% EQ EUR -8, 1%

Het timen van een belegging is onbegonnen werk 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 EMU GOV 9, 4% EQ EUR 31, 6% VASTGOED 33, 95% VASTGOED 28, 78% EQ EUR 17, 3% VASTGOED 26, 67% EQ N-AM 27, 4% VASTGOED 31, 07% EQ N- AM 14, 9% COMM 15, 11% COMM 4, 83% EQ N-AM 24, 4% EQ N-AM 23, 3% COMM 24, 95% EMU CORP 13, 6% EQ N-AM 24% BEL 20 16, 38% BEL 20 21, 42% VASTGOED 11, 45% BEL 20 13, 78% CASH 4, 45% EMU CORP 16% BEL 20 16, 05% EQ N-AM 3, 3% EQ N-AM 13% EQ EUR 19, 8% EMU GOV 13, 5% EQ N-AM 10, 4% EMU CORP 4, 7% EQ EUR 10, 2% EMU CORP -4% CASH 4, 83% COMM 15, 21% EMU GOV 1, 8% EMU GOV 11, 4% BEL 20 17, 05% EMU CORP 8, 2% EQ EUR 8, 2% EMU GOV 3, 1% VASTGOED 8, 13% VASTGOED -16, 09% EMU GOV 4, 3% EQ EUR 11, 1% EMU CORP 1, 7% CASH 1, 42% EMU GOV 2, 4% EQ EUR 6, 8% EMU GOV 1, 7% EQ EUR 2, 6% EQ N-AM 6, 2% BEL 20 -31, 7% BEL 20 -27, 56% EMU CORP 4, 7% CASH 0, 83% VASTGOED -2, 67% EMU CORP 2, 2% CASH 0, 21% CASH -0, 02% EMU CORP 2, 4% EQ N-AM -35% COMM -32, 32% CASH 1, 26% BEL 20 -3, 59% BEL 20 -6, 27% CASH 0, 59% VASTGOED -0, 12% EMU CORP -0, 7% BEL 20 -7, 91% EMU GOV 0, 4% EQ EUR -43, 7% VASTGOED -45, 02% EMU GOV 1, 2% EQ EUR -8, 1% COMM -10, 42% COMM -2, 58% COMM -13, 43% COMM -5, 49% COMM -16, 08% CASH -0, 26% 2017

Vertrouw op een goed gespreide strategie 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 EMU GOV 9, 4% EQ EUR 31, 6% VASTGOED 33, 95% VASTGOED 28, 78% EQ EUR 17, 3% VASTGOED 26, 67% EQ N-AM 27, 4% VASTGOED 31, 07% EQ N- AM 14, 9% COMM 15, 11% COMM 4, 83% EQ N-AM 24, 4% STRAT DYN 19, 5% EMU CORP STRAT DEF 16% 13, 6% CASH 4, 45% EQ N-AM 23, 3% COMM 24, 95% EMU CORP 13, 6% EQ N-AM 24% BEL 20 16, 38% BEL 20 21, 42% VASTGOED 11, 45% BEL 20 13, 78% BEL 20 16, 05% EQ N-AM 3, 3% EQ EUR 19, 8% EQ N-AM 10, 4% STRAT DYN 5, 9% EQ EUR STRAT 8, 2%DEF 4, 1% EMU CORP 4, 7% EQ EUR 10, 2% BEL 20 STRAT DYN 17, 05% 9, 7% EMU GOV 13, 5% STRAT DYN 10, 8% EMU STRATCORP DEF 8, 2% 9, 7% EMU GOV STRAT DYN 3, 1% 2, 7% VASTGOED 8, 13% STRAT DEF EMU GOV 5, 8% 2, 4% EQ EUR 6, 8% EMU GOV 1, 7% STRAT DEF EQ EUR 2, 2% 2, 6% EQ N-AM STRAT DYN 6, 2% 4, 8% STRATCORP DEF EMU -15, 3% -4% CASH 4, 83% EMU GOV 1, 8% STRAT DYN VASTGOED --26, 5% -16, 09% COMM STRAT DYN 15, 21% 10, 5% EMU GOV 4, 3% STRAT DEF EQ EUR 7% 11, 1% STRAT DEF EMU CORP 1, 3% 1, 7% EQ N-AM 13% STRAT DYN 9, 7% EMU GOV STRAT DEF 11, 4% 8, 3% CASH 1, 42% BEL 20 -31, 7% BEL 20 -27, 56% EMU CORP 4, 7% STRAT DYN CASH -1, 5% 0, 83% VASTGOED -2, 67% EMU CORP 2, 2% CASH 0, 21% CASH -0, 02% STRAT DEF EMU CORP 2, 3% 2, 4% EQ N-AM -35% COMM -32, 32% CASH 1, 26% BEL 20 -3, 59% BEL 20 -6, 27% CASH 0, 59% VASTGOED -0, 12% EMU CORP -0, 7% BEL 20 -7, 91% EMU GOV 0, 4% EQ EUR -43, 7% VASTGOED -45, 02% EMU GOV 1, 2% EQ EUR -8, 1% COMM -10, 42% COMM -2, 58% COMM -13, 43% COMM -5, 49% COMM -16, 08% CASH -0, 26%

Waarom beleggen? De juiste verwachtingen Belang van lange termijn Belang van een goede spreiding Nu (bij) kopen?

Nu (bij) kopen? ? 200 180 160 140 120 100 80 DEF Bron: Thomson Reuters DYN

Je kan blijven wachten op ‘het juiste moment’… 200 Gemiste return indien belegd: 180 1 jaar geleden 0, 11% -2, 14% 2 jaar geleden 0, 22% 1, 49% 4, 82% 160 140 5 jaar geleden 120 10 jaar geleden 100 15, 85% 22, 13% 9, 02% 66, 87% 91, 08% Spaarrekening 80 DEF Bron: Thomson Reuters 1, 06% DYN Spaarrekening DEF DYN

Staar u niet blind op 1 aankooppunt 200 180 160 140 120 100 80 DEF Bron: Thomson Reuters DYN

Niets zo triviaal op korte termijn dan instapmoment Klant 1 stapt in op 01/01/2017 En heeft na 1 jaar: 3, 39% DEF 6, 68% DYN 200 180 12 160 Klant 2 stapt in op 01/02/2017 140 En heeft na 1 jaar: -0, 12% DEF 0, 98% DYN 120 100 80 DEF Bron: Thomson Reuters DYN

Focus op lange termijn verwachting 200 180 160 140 120 100 80 DEF Bron: Thomson Reuters DYN

Bijkomend… Start een plan! DEF 04/2015 – 04/2017 140 130 120 -1, 1% Maandelijks plan 250 EEUR DYN 110 Bron: Thomson Reuters DEF DYN 1/09/2018 1/05/2018 1/01/2018 1/09/2017 5 1 6 1 6 1 7 1 0 0 0 0 2 2 2 2 /05/ /09/ /01/ 1111111 05/ 1/01/2015 1/09/2014 1/05/2014 1/01/2014 1/09/2013 1/05/2013 1/01/2013 100 90 + 3, 9% 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 Koopsom 6000 EUR + 6, 3% -1, 5% / Maandelijks plan 250 EEUR Koopsom 6000 EUR

Waarom beleggen? De juiste verwachtingen Belang van lange termijn Belang van een goede spreiding Nu (bij) kopen?

Waarom beleggen? Spaargeld activeren om koopkracht te behouden De juiste verwachtingen Belang van lange termijn Belang van een goede spreiding Nu (bij) kopen?

Waarom beleggen? Spaargeld activeren om koopkracht te behouden De juiste verwachtingen Vertrouw op de meerwaarde van strategie Belang van lange termijn Belang van een goede spreiding Nu (bij) kopen?

Waarom beleggen? Spaargeld activeren om koopkracht te behouden De juiste verwachtingen Vertrouw op de meerwaarde van strategie Belang van lange termijn Beurzen schommelen. Blijf belegd! Blijf binnen uw comfortzone! Belang van een goede spreiding Nu (bij) kopen?

Waarom beleggen? Spaargeld activeren om koopkracht te behouden De juiste verwachtingen Vertrouw op de meerwaarde van strategie Belang van lange termijn Beurzen schommelen. Blijf belegd! Blijf binnen uw comfortzone! Belang van een goede spreiding Strategie als hoeksteen voor rendement Nu (bij) kopen?

Waarom beleggen? Spaargeld activeren om koopkracht te behouden De juiste verwachtingen Vertrouw op de meerwaarde van strategie Belang van lange termijn Beurzen schommelen. Blijf belegd! Blijf binnen uw comfortzone! Belang van een goede spreiding Strategie als hoeksteen voor rendement Nu (bij) kopen? Het juiste moment om spaargeld te activeren is altijd NU ☺

Dank u voor uw tijd

Disclaimer Deze presentatie wordt gebruikt als publicitair materiaal en mag niet worden beschouwd als gepersonaliseerd beleggingsadvies. Indien u beroep wenst te doen op de diensten van KBC AM als beleggingsadviseur of vermogensbeheerder, bepalen we eerst samen uw risicoprofiel. Indien in deze presentatie wordt verwezen naar resultaten uit het verleden, moet er rekening mee gehouden worden dat zij geen betrouwbare indicator vormen voor toekomstige resultaten. Indien in deze presentatie wordt verwezen naar een fiscale behandeling, moet er rekening mee gehouden worden dat elke fiscale behandeling afhankelijk is van de individuele omstandigheden van elke cliënt en in de toekomst aan wijzigingen onderhevig kan zijn. Uitgebreide informatie over alle producten, de voorwaarden en de verbonden risico’s zijn te vinden in de fondsenfiche, het prospectus, het document Essentiële Beleggersinformatie en de periodieke verslagen. Neem het document Essentiële Beleggersinformatie en het prospectus door, voor u beslist om in een fonds te investeren. U kunt deze documenten gratis verkrijgen via uw KBC- of CBC-kantoor. Deze informatie is onderworpen aan het Belgische recht en aan de uitsluitende rechtsmacht van de Belgische rechtbanken. Hebt u een vraag ? Contact voor klanten KBC: 078/152 153. Contact voor klanten KBC Brussels: 02/303 31 60. Bij klachten kunt u zich wenden tot klachten@kbc. be; Tel. 0800 62 084 of ombudsman@ombfin. be. Alle netto-inventariswaardes zijn terug te vinden op www. beama. be. Alle andere praktische informatie vindt u op www. kbcam. be/fondsenzoeker Niets in dit document mag gereproduceerd worden zonder de voorafgaande uitdrukkelijke en schriftelijke toestemming van KBC AM NV. Deze informatie is onderworpen aan het Belgisch recht en aan de uitsluitende rechtsmacht van de Belgische rechtbanken.