Version 1 1 2017 Farmacotherapie voor de zorgprofessional

  • Slides: 29
Download presentation
Version 1. 1 2017 Farmacotherapie voor de zorgprofessional Prem Adhien, apotheker / epidemioloog Maart

Version 1. 1 2017 Farmacotherapie voor de zorgprofessional Prem Adhien, apotheker / epidemioloog Maart 2017

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Docent Prem Adhien ü apotheker ü Hogeschool

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Docent Prem Adhien ü apotheker ü Hogeschool Utrecht: docent MPA ü Universiteit Utrecht: docent Farmaceutische Wetenschappen 2

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Farmacotherapie voor de zorgprofessional Dit leerboek biedt

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Farmacotherapie voor de zorgprofessional Dit leerboek biedt verpleegkundigen en andere zorgprofessionals gedegen informatie over veilig geneesmiddelgebruik. Relevant aangezien veel geneesmiddelen worden gebruikt in Nederland! 3

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 GENEESMIDDELENGEBRUIK NL, 2013 Stichting Farmaceutische Kengetallen NAAR

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 GENEESMIDDELENGEBRUIK NL, 2013 Stichting Farmaceutische Kengetallen NAAR LEEFTIJD Gemiddeld geneesmiddelgebruik (in DDD’s) per inwoner naar leeftijd (2013, pakketgeneesmiddelen) 4

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Farmacotherapie voor de zorgprofessional Aanleiding voor het

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Farmacotherapie voor de zorgprofessional Aanleiding voor het schrijven van het boek vormde het gebrek aan een up-to-date en meer op de verpleegkundige praktijk toegesneden boek over geneesmiddelen. Up-to-date: HARM-Wrestling rapport (2009) en doctoraal thesis Sino (2013). 5

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 http: //www. glasbergen. com/ 6

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 http: //www. glasbergen. com/ 6

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 HARM-Wrestling rapport Vermijdbare ziekenhuisopnamen door geneesmiddelgebruik: •

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 HARM-Wrestling rapport Vermijdbare ziekenhuisopnamen door geneesmiddelgebruik: • in Nederland ruim twee keer zo veel ziekenhuisopnames door verkeerd geneesmiddelengebruik in vergelijking met verkeersongevallen • ruim 5% van alle acute opnames zijn geneesmiddel gerelateerd • bijna 50% was potentieel vermijdbaar (19. 000 opnames per jaar) 7

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Preventie van ziekenhuisopnames De belangrijkste risicofactoren voor

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Preventie van ziekenhuisopnames De belangrijkste risicofactoren voor ziekenhuisopname: • polyfarmacie (5 of meer chronische, orale geneesmiddelen) • therapie ontrouw • verminderde cognitie • comorbiditeit • verminderde nierfunctie • ouderdom 8

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Preventie van ziekenhuisopnames De meest risicovolle geneesmiddel

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Preventie van ziekenhuisopnames De meest risicovolle geneesmiddel groepen zijn: • VALLEN: antidiabetica en cardiovasculaire middelen • BLOEDING: stollingsremmers en NSAIDs 9

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Doctoraal thesis (Sino, 2013) Medicatie management in

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Doctoraal thesis (Sino, 2013) Medicatie management in de thuissituatie waaruit blijkt dat met een pro-actieve houding van zorgprofessionals medicatie gerelateerde problemen voorkomen kunnen worden. Belang van de wijkverpleegkundige zorg! 10

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Verpleegkundige zorgprofessional en geneesmiddelen Een belangrijke rol

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Verpleegkundige zorgprofessional en geneesmiddelen Een belangrijke rol bij het vroeg signaleren van mogelijke ongewenste neveneffecten om deze verantwoordelijkheid te kunnen uitvoeren is voldoende inzicht in de werking en toepassing van geneesmiddelen nodig (V&VN, 2014) 11

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 leidraad Bekwaamheid bij medicatie geven in de

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 leidraad Bekwaamheid bij medicatie geven in de langdurige zorg (V&VN, 2014) Beschrijft voorwaardelijke competenties voor het adequaat omgaan met geneesmiddelen beschreven, waaronder: • medische en farmacologische kennis • vaardigheden in het toedienen van geneesmiddelen en in het signaleren van problemen rond geneesmiddelgebruik • vaardigheid in het kunnen communiceren over geneesmiddelgebruik 12

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Farmacotherapie voor de zorgprofessional Primair geschreven voor

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Farmacotherapie voor de zorgprofessional Primair geschreven voor de verpleegkundige zorgprofessional. Met de brede opzet sluit het aan bij de leidraad Bekwaamheid bij medicatie geven in de langdurige zorg van de vereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN 2014). 13

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Wat maakt dit boek uniek? • Geschreven

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Wat maakt dit boek uniek? • Geschreven voor de Nederlandse praktijk. • Een goed doordachte opzet welke consequent is doorgezet in alle hoofdstukken. • In alle leerjaren te gebruiken dankzij de brede opzet inclusief casuïstiek en oefenmateriaal. • Ook nuttig na de opleiding als naslagwerk getuige het review van Van Dishoeck (2016) in VIP science van het Erasmus Medisch Centrum. 14

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Wat maakt dit boek uniek? • Betrouwbare

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Wat maakt dit boek uniek? • Betrouwbare informatie dankzij deskundige meelezers en review door apotheker. • Beschikbare deeplinks naar betrouwbare websites van de KNMP, het CVZ en het NHG • Dicht de kloof tussen www. apotheek. nl (consumenten website) en www. farmacotherapeutischkompas. nl (voor artsen). 15

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Wat maakt dit boek uniek? • De

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Wat maakt dit boek uniek? • De biomedische insteek en conceptuele aanpak leert de student inzicht in de werking van geneesmiddelen. • Inzicht geeft een stevige basis voor klinisch redeneren en het op tijd signaleren van mogelijke (risicovolle) neveneffecten. • Niet het uit het hoofd leren van informatie maar het begrijpen en kunnen vinden van informatie staat centraal. 16

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Opzet van het boek Standaardwerk / naslagwerk

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Opzet van het boek Standaardwerk / naslagwerk bedoeld voor zowel tijdens de gehele opleiding als daarna. Het boek bestaat uit drie delen, die elkaar aanvullen maar ook zelfstandig gebruikt kunnen worden. 17

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Deel A, hoofdstukken 1. 2. 3. 4.

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Deel A, hoofdstukken 1. 2. 3. 4. 5. 6. Wet- en regelgeving rondom geneesmiddelen Geneesmiddelinformatie Geneesmiddelen Geneesmiddelgebruik Omgaan met Geneesmiddelen Het geneesmiddel en het lichaam 18

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 HF 6. Het geneesmiddel en het lichaam

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 HF 6. Het geneesmiddel en het lichaam 1. 2. 3. 4. 5. 6. Inleiding Farmacokinetiek De plasmaspiegel Farmacodynamiek Een afwijkende plasmaspiegel Zwangerschap en lactactie 19

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Deel B: geneesmiddelgroepen en zelfzorgmiddelen Het farmacologisch

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Deel B: geneesmiddelgroepen en zelfzorgmiddelen Het farmacologisch effect wordt uitgelegd ter ondersteuning van het klinisch redeneren De middelen zijn overzichtelijk weergegeven in tabellen Bij elk hoofdgroep worden belangrijke aandachtspunten bij het gebruik beschreven 20

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Deel B, hoofdstukken 7. 8. 9. 10.

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Deel B, hoofdstukken 7. 8. 9. 10. 11. 12. Middelen met effect op het spijsverteringsstelsel Middelen ter bevordering van de gaswisseling Middelen met effect op de circulatie Middelen met effect op de huid Middelen met effect op micro-organismen Middelen met effect op het metabolisme 21

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Deel B, hoofdstukken 13. 14. 15. 16.

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Deel B, hoofdstukken 13. 14. 15. 16. 17. 18. Middelen met effect op weefselherstel en perfusie Middelen ter bestrijding van pijn Middelen met effect op voortplantingsorganen Middelen met effect op celdeling en celmetabolisme Middelen met effect op het CZS Zelfzorgmiddelen 22

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Deel C: geneesmiddelen toepassing Farmacotherapeutische casuïstiek gebaseerd

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Deel C: geneesmiddelen toepassing Farmacotherapeutische casuïstiek gebaseerd op veelvoorkomende situaties in de praktijk. 23

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Deel C, hoofdstukken 19. Een vermijdbare ziekenhuisopname

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Deel C, hoofdstukken 19. Een vermijdbare ziekenhuisopname door een geneesmiddelgerelateerd valincident. 20. Een ziekenhuisopname door dehydratie en electrolytstoornissen 21. Een ziekenhuisopname vanwege gastro-intestinale bloeding 22. Een ziekenhuisopname tijdens behandeling met chemotherapie. 23. Evalueren van geneesmiddelgebruik bij een oudere vrouw met obstipatie 24

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Digitale leeromgeving • • • deeplinks naar

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Digitale leeromgeving • • • deeplinks naar websites samenvattingen oefenvragen oefeningen voor het lezen van een recept oefeningen voor het opzoeken van informatie in betrouwbare bronnen over geneesmiddeleninformatie 25

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Opleiding HBO verpleegkunde Het boek kan worden

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Opleiding HBO verpleegkunde Het boek kan worden ingezet als basiswerk voor het verwerven van basiskennis, als naslagwerk bij klinisch redeneren en als methodiek voor het oplossen van geneesmiddelgerelateerde problemen. Voor dit laatste is informatie te vinden in hoofdstuk 2 en deel C (met name hoofdstuk 23). 26

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Opleiding HBO verpleegkunde Het boek bevat overzichtelijke

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Opleiding HBO verpleegkunde Het boek bevat overzichtelijke tabellen waarbij de verschillende geneesmiddelen groepsgewijs zijn gepresenteerd. In elk hoofdstuk wordt teruggegrepen op preklinische basiskennis - de docent kan hier op aansluiten bij de uitleg van het effect van geneesmiddelen. Het ontstaan van mogelijke bijwerkingen wordt goed uitgelegd in hoofdstuk 5, dit vormt een belangrijke basis voor klinisch redeneren. 27

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Opleiding HBO verpleegkunde In hoofdstuk 2 wordt

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Opleiding HBO verpleegkunde In hoofdstuk 2 wordt duidelijk uitgelegd hoe de verschillende betrouwbare internet bronnen over geneesmiddelen te gebruiken zijn. Voor de uitleg aan studenten zijn oefeningen opgenomen op de digitale leeromgeving. Bij hoofdstuk 3 over de toedieningswijze en toedieningsvormen van geneesmiddelen zijn filmpjes toegevoegd. 28

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Vragen? 29

Farmacotherapie voor de zorgprofessional, De Ruiter 2016 Vragen? 29