VERRUIMING GEMEENTELIJK BELASTINGGEBIED Pijler Financin PMG 12 april

VERRUIMING GEMEENTELIJK BELASTINGGEBIED ? ! Pijler Financiën PMG, 12 april 2017 Robbert Verkuijlen, coördinator Gemeentefinanciën en Belastingen VNG

Vereniging van Nederlandse Gemeenten VNG-ledenvergadering: “ Het gemeentelijk belastinggebied wordt uitgebreid door een keuze te maken uit de beschikbare alternatieven. Tegelijkertijd wordt een aantal ‘kleinere’ belastingen opgeheven. De totale belastingdruk stijgt niet door een navenante verlaging van de rijksbelastingen. ”

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Aandelen overheidslagen in uitgaven (Bron: https: //vng. nl/files/vng/20150108 -gemeenten-in-perspectief. pdf)

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Slechts een klein deel van de belasting- en premieopbrengst gaat naar gemeenten (Bron: rapport Adviescommissie Financiële ruimte voor gemeenten)

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Vier sporen: 1. Meer ruimte voor belastingen op lokaal niveau 2. Meer ruimte voor investeringen. 3. Meer ruimte binnen de financiële verhoudingen. 4. Meer ruimte door het verleggen van geldstromen.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten SCHUIF VAN RIJKSBELASTINGEN NAAR GEMEENTELIJKE BELASTINGEN - Band tussen bepalen en betalen (democratie) Sturingsmogelijkheden eigen beleid Opvang verdeelongelijkheden Nu: belastinginstrument onmogelijk: 1% bijsturing in begroting is 10% bijsturen in belastingen (hefboom) - (Meer werkgelegenheid)

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Actuele Aanleiding - 2015 Rinnooy Kan: VNG formuleert ijkpunten - 2015 belastingherziening 2016 bouwstenen kabinetsbrief 20160624 2016 verkiezingsprogramma’s 2017 Kabinetsformatie

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Ijkpunten VNG 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Een groter belastinggebied is geen doel op zich, maar dient om de band tussen bepalen, betalen en verantwoorden te versterken. Het moet gaan om een substantiële uitbreiding. De horizontale, democratische verantwoording waarborgt verantwoorde heffing. Limitering van de opbrengsten via rijksregelgeving past daar niet bij. Geen verhoging van de lastendruk. Uitbreiding van de gemeentelijke belastingen is onlosmakelijk verbonden met een navenante verlaging van de rijksbelastingen (mogelijk gemaakt door een verkleining van het gemeentefonds). Voor de belastingbetaler is de herziening zo veel mogelijk inkomensneutraal. Koopkrachteffecten moeten worden geneutraliseerd. Dit vereist maatregelen van het Rijk. Voor de belastingbetaler moet zichtbaar zijn dat er sprake is van een verschuiving en geen verhoging. Dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van Rijk en gemeenten. Vereenvoudiging door afschaffen kleinere heffingen is mogelijk voor zover er sprake is van aanvaardbare financiële gevolgen op gemeentelijk niveau.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Waar hebben we het over Kabinet én Rinnooy Kan Substantiële verschuiving - € 4 miljard- door: - Verlaging belastinginkomsten Rijk op arbeid; - Corresponderende verlaging Gemeentefonds - Invoeren ingezetenenbelasting - (Her)invoeren bewoners. OZB

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Waar hebben we het over 2 - Vereenvoudiging door afschaffen kleinere heffingen: reclamebelasting, hondenbelasting, forensenbelasting (apart punt: precario leidingen) - Kabinet: koppeling tarieven verschillende heffingen - Bekostiging handhaving

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Kunnen we hier mee uit de voeten? - burger; - gemeenten; - vrijheid

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Thema 1 burger - Impact voor individuele burgers CPB: - ingezetenenheffing koopkrachtneutraal (verhoging algemene heffingskorting)<0, 1% - OZB: kleine effecten (verlaging eerste 2 schijven inkomstenbelasting)<0, 3% - Van onzichtbaar naar zichtbaar

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Thema 1 Aantal huishoudens Aantal 18+ Woningwaarde 7, 7 miljoen 13 miljoen 1. 569. 786 mln ingezetenenbelasting € 2 miljard = € 260 per huishouden of € 154 per inwoner 18+ ozb € 2 miljard = 0, 063% * (gemiddelde wozwaarde van) € 219. 000 = € 276 per woning

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Thema 2 Uitname uit Gemeentefonds Nu: algemene uitkering = ca. 16 miljard Straks: algemene uitkering = ca. 12 miljard Hoe vul je die uitname in? A. Per gemeente 25% van algemene uitkering B. Gerichte uitname gekoppeld aan nieuwe belastingcapaciteit C. Gerichte uitname gekoppeld aan bepaalde taken (beleidsvrijheid)

Vereniging van Nederlandse Gemeenten FINANCIËLE FLEXIBILITEIT

Variant Impact voor individuele gemeenten Vereniging van Nederlandse Gemeenten Per gemeente 25% van algemene uitkering Gemeenten met hoge uitkering uit GF (per inwoner) leveren meeste in (en hebben misschien wel meeste nodig…. ) Gerichte uitname (1) Gekoppeld aan de nwe belastingcapaciteit per gemeente (1) Bewoners OZB WOZ-waarde per gemeente / totale grondslag WOZ in NL (2) Ingezetenenheffing Uitname via maatstaf inwoners (€ 154, 58) Gerichte uitname (2) Gekoppeld aan specifieke beleidsveld Bijv. cluster Cultuur en ontspanning

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Thema 2 A Ingezetenenheffing Impact voor individuele gemeenten: - Theoretisch per volwassene: verhoging heffingskorting = uitname uit gemeentefonds = heffing per inwoner= 154 euro - Complicatie: kwijtschelding (+bijstand). - A. Heffing gemiddeld naar 160 euro. Bij uitname gemeentefonds rekening houden met maatstaven lage inkomens, bijstandsontvangers, uitkeringsgerechtigden - B. Geen kwijtschelding (burger heeft meer geld)

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Thema 2 B OZB Impact voor individuele gemeenten: - Uitgangspunt: korting uitkering afhankelijk van waarde - Sommetje: totale omvang schuif/ totale grondslag WOZ-waardes woningen in NL en WOZ-waarde individuele gemeente (negatieve verdeelmaatstaf belastingcapaciteit) - Vormgeving: 100% verevening voor uitbreiding, rekening houden met kwijtschelding

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Spreiding belastinginkomsten 2% 10% OZB 38% Toeristen Parkeren Honden 23% Reclame/Precario Baat/BIZ Riool Afval Leges Rechten 2% 16% 1% 0% 1% 7%

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Opbrengst belastingen 2016 € miljoen Aantal 2016 OZB alle 3. 237 Parkeer 152 675 Toeristen 304 189 Precario Ca 250 195 Forensen 149 30 Roerende zaak 59 2

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Opbrengst belastingen 2016 € miljoen Aantal gemeenten 2016 Reclamebel 124 asting Baatbelasti 60 ng 20 Hondenbel 259 asting Afvalstoffen alle 62 1715 riool 1563 alle 1

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Thema 3 Opheffen kleinere heffingen - Macro klein/micro groot - Reclamebelasting (uitbreiding BIZ? ) - Forensenbelasting (samenvoegen met toeristenbelasting? ? ) - Hondenbelasting - Afwentelen argument?

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Thema 4 Koppeling - Geen absolute limiet - Koppeling tarieven verschillende OZBen ingezetenenheffing - Motief rijk: geen afwenteling op nietinwoners - (Je mag 2 x zoveel OZB heffen, maar dit heeft ook gevolgen voor ingezetenenheffing) - Vaste verhouding met bandbreedte (niet ingrijpen in huidige verhoudingen)

Vereniging van Nederlandse Gemeenten TOETSSTENEN KABINETSFORMATIE ? geen doel op zich, onderdeel versterking van de maatschappelijke democratie. tenminste € 4 miljard die in één keer wordt ingevoerd. Geen limitering van de jaarlijkse opbrengsten inkomensneutraal. (o. a. via smeerolie Rijk) Verschuiving, geen verhoging. (lokale Inzichtelijkheid en compensatie extra kwijtscheldingskosten

Vereniging van Nederlandse Gemeenten TOETSSTENEN KABINETSFORMATIE 2 ? Voor individuele gemeente bij invoering budgettair neutraal, Vereenvoudiging onder voorwaarde Staat niet op zichzelf, verband met: Ontwikkelagenda van de lokale democratie, Belastingherziening op landelijk niveau. Herziening gemeentefonds. .