VERG HATALARI Dr Mustafa Bulut YMM Diplomat Denetim

VERGİ HATALARI Dr. Mustafa Bulut, YMM Diplomat Denetim ve YMM A. Ş. 12 Ocak 2018

VERGİLEME SÜRECİ TAHAKKUK TARH *Tahakkuk Fişi Esası *İhbarname Esası ÖDEME *Vadesinde rızai *Vadesinden sonra cebri Ödeme Emri Haciz Satış

TAHAKKUK Ø Beyana dayalı vergiler Tahahkkuk Fişi (VUK. Mad. 25; 378) Ø İkmalen, re’sen ve idarece tarh edilen vergiler Vergi Ceza İhbarnamesi tebliği İndirim Uzlaşma Ø Uzlaşılan vergiler Dava Sükut İhbarname Esası (VUK. Mad. 34) 3 0 G ü n Uzlaşma tutanağı (VUK. Mad. 16) Ø İdarece tahakkuk ettirilen vergiler Ø Tahakkuku tahsile bağlı vergiler Belli zaman (örn: MTV Mad. 9) Tahsil (VUK. Mad. 24 örn. Tapu harçları)

MEVZUAT 213 - VERGİ USUL KANUNU BİRİNCİ KİTAP Vergilendirme ALTINCI KISIM Vergi alacağının kalkması ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Vergi Hatalarını Düzeltme ve Reddiyat Madde 116 Madde 126

Vergi Hatası Nedir? Vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınmasıdır. *Hesap Hataları *Mükellef Aleyhine : Başvuru *Tarhiyat Aşamasında *Vergilendirme Hataları *İdare Aleyhine : Re’sen *Tahakkuktan Sonra

Hesap Hataları 1. Matrah hataları: Beyanname, tahakkuk fişi, ihbarname, ve kararlarda matraha ait rakamların veya indirimlerin eksik veya fazla gösterilmiş veya hesaplanmış olmasıdır. * 2. Vergi miktarında hatalar: Vergi nispet ve tarifelerinin yanlış uygulanması, mahsupların yapılmamış veya yanlış yapılmış olması yukarıda yazılı vesikalarda verginin eksik veya fazla hesaplanmış veya gösterilmiş olmasıdır. * 3. Verginin mükerrer olması: Aynı vergi kanununun uygulanmasında belli bir vergilendirme dönemi için aynı matrah üzerinden bir defadan fazla vergi istenmesi veya alınmasıdır. * Yalnızca sayılan bu belgelerde yapılan hataları kapsar. Bu belgelerin dayanağı olan defter ve belgelerdeki hatalar düzeltme konusuna girmez.

Vergilendirme Hataları 1. Mükellefin şahsında hata: Bir verginin asıl borçlusu yerine başka bir kişiden istenmesi veya alınmasıdır. 2. Mükellefiyette hata: VERGİ KANUNLARI § KONU § MÜKELLEF Açık olarak vergiye tabi olmayan veya vergiden muaf bulunan kimselerden vergi istenmesi veya alınmasıdır. § MUAFİYET 3. Mevzuda hata: § İSTİSNALAR Açık olarak vergi mevzuuna girmeyen veya vergiden müstesna bulunan gelir, servet, madde, kıymet, evrak ve işlemler üzerinden vergi istenmesi veya alınmasıdır. § MATRAH 4. Vergilendirme veya muafiyet döneminde hata: § VERGİLENDİRME DÖNEMİ VE BEYAN Verginin ilgili bulunduğu vergilendirme döneminin yanlış gösterilmiş veya süre itibariyle eksik veya fazla hesaplanmış olmasıdır. § ORAN § ÖDEME

Düzeltmeye Konu Yapılamayacak Vergi Uyuşmazlıkları Ø Tartışmaya açık olan hukuki uyuşmazlıklar, (Yorum uyuşmazlıkları) Vergi İncelemesi Ø Yargı mercilerince bir karar verilmiş olan yanlışlıklar, (V. U. K Mad: 125) Ø Ödeme emri aşamasındaki uyuşmazlıklar. (V. U. K. Mad: 125, 6183 sayılı A. A. T. U. H. K Mad: 58 ) Ø Tarhiyatın esasına ve ihbarnamelerin tebliğinin hatalı olduğuna yönelik iddialar

Hesap Hatalarına Örnekler 1) Verginin Matrahında Hata Gelir vergisi beyannamesinde gösterilen matrahtan mahsup edilmesi gereken geçmiş yıl zararlarının mahsubunun unutulması Matrahtan düşülmesi gereken şahıs ve bireysel emeklilik sigorta primlerinin düşülmemesi 2) Verginin Miktarında Hata Tahakkuk fişi veya vergi/ceza ihbarnamesinde gösterilen matraha vergi tarifesinin yanlış uygulanması Ücret geliri elde edenlerin aylık ücretine, yıl içinde bir üst dilimin uygulanması gerektiği halde sürekli tarifedeki ilk oranın uygulanması, Konut olarak kullanılan gayrimenkule, işyerine ait emlak vergisi oranının uygulanması. 3) Verginin mükerrer olması İşyerini başka bir vergi dairesinin görev alanı içerisine nakledip, bunu önceki vergi dairesine bildirmeyen mükellef adına, beyan ettiği matrah üzerinden tahakkuk fişi ile diğeri de, daha önce bağlı olduğu vergi dairesince, re’sen tarh yolu ile vergi salınması.

Vergilendirme Hatalarına Örnekler 1) Mükellefin şahsında hata Verginin asıl borçlu yerine, şartlar oluşmadan sorumludan (kanuni temsilci) istenmesi (6173 Sayılı Kanun Mad. 35 ve Mük. 35 ) 2) Mükellefiyette hata Vergiden muaf olan bir binanın sahibinden emlak vergisi talep edilmesi, (EVK Mad. 5 ) Mirası üç aylık süre içinde reddetmiş kişiden veraset ve intikal vergisi istenmesi (VİVK. Mad. 5; MK Mad. 605, 606) 3) Konuda Hata: Bir gerçek kişiden beş yıldan fazla elde tuttuğu bir taşınmaz satışından elde ettiği kazanç için gelir vergisi istenmesi (GVK M. Mad. 80 -6) Faaliyeti sadece sigorta acenteliği olan mükellef adına katma değer vergisi tarh edilmesi. (KDVK Md. 17/4 -e) Yıllara sâri inşaat işi kapsamında fazla ve yersiz ödenen ve iade edilen hak ediş bedelleri üzerinden yapılan vergi kesintisi (GVK Md. 94/1 -3) 4) Vergilendirme veya Muafiyet Döneminde Hata: 2007 yılına ait olup 2006 yılında peşin tahsil olunan kira bedellerinin ödemenin yapıldığı yıl olan 2006 yılında vergilendirilmesi (GVK Mad. 72 )

Vergi Hatası Nedir? İlk Bakışta Anlaşılabilecek Açıklıkta! o. Hesap hataları 2+ 2= 5 o. Vergilendirme hataları Açık bir kanun hükmü

Hataların Meydana Çıkarılması 1) İlgili memurun hatayı bulması veya görmesi ile; 2) Üst memurların yaptıkları incelemeler neticesinde hatanın görülmesi ile; 3) Hatanın teftiş sırasında meydana çıkarılması ile; 4) Hatanın vergi incelenmesi sırasında meydana çıkarılması ile; 5) Mükellefin müracaatı ile.

Hatalara Karşı Yollar 1) İdare Aleyhine (verginin eksik ödenmiş olması); Ø Pişmanlık 1) Mükellef aleyhine (verginin fazla ödenmiş olması; Ø Cezalarda İndirim (VUK Mad. 376) Ø Uzlaşma (VUK Mad. Ek 1) Ø Dava Ø Düzeltme

Düzeltme Talebi Mükellefler, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden yazı ile isteyebilirler. ØTaahhütlü posta ØElden

Düzeltme Talebinin Sonucu 1) Vergi dairesinin düzeltme talebini kabul etmesi: Düzetme fişi tebliği İade için 1 yıl içinde vergi dairesine müracaat üFaiz (VUK Mad. 112 -4) 2) Vergi dairesi düzeltme talebini reddetmesi*: Şikayet Yolu İle Müracaat *(Yazı ile red ; Zımni red: 60 gün İYUK Md. 10)

Şikayet Yolu İle Müracaat Vergi mahkemesinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme talepleri reddolunanlar* şikâyet yolu ile Maliye Bakanlığına (mahalli vergilerde belediye başkanlığına) müracaat edebilirler. Ø Doğrudan şikayet yolu mümkün değil. * (VUK GT 188) Ø Süre? Düzeltme cevap tarihinden zamanaşımı süresine kadar olabilir. *Bu ibare dava açma süresi dolmadan red söz konusuysa şikayet yoluna gitmeden doğrudan dava açılmalı yorumu yapılabilir. *Düzeltme başvurusu olmadan şikâyet başvurusu yapan mükellefe cevap verilmesiyle şikayet başvurusunu inceleyecek nihai makamın görüşünün ortaya çıktığı gerekçesine dayanılarak, bu şekilde açılan davanın incelenmesi gerektiği yönünde kararlar mevcut. *Aksi kararlar var.

Şikayet Yolu İle Müracaat Sonucu 1) GİB tarafından düzeltme talebinin kabul edilmesi: Vergi dairesine talimat yazısı Düzetme fişi tebliği İade için 1 yıl içinde vergi dairesine müracaat üFaiz (VUK Mad. 112 -4) 2) Düzeltme talebinin reddedilmesi*: Dava (Tarhiyatı yapan daire mahalli-Gelir İdaresi Başkanlığı mahalli? ) *(Yazı ile red ; Zımni red: 60 gün)

İdare Aleyhine Vergi Hatalarında Re’sen Düzeltme 1) Re’sen Düzeltme: Vergi Ceza İhbarnamesi Tebliği q Cezalarda İndirim (VUK Mad. ) q Uzlaşma (VUK Mad. ) q Dava

Düzeltmede Zamanaşımı* süresi dolduktan sonra meydana çıkarılan vergi hataları düzeltilemez. Ancak: a) Zamanaşımı süresinin son yılı içinde tarh ve tebliğ edilen vergilerde hatanın yapıldığı; b) İlan yolu ile tebliğ edilip vergi mahkemesinde dava konusu yapılmaksızın tahakkuk eden vergilerde mükellefe ödeme emrinin tebliğ edildiği; c) İhbarname ve ödeme emri ilan yoluyla tebliğ edilen vergilerde 6183 sayılı Kanuna göre hacizin yapıldığı; Tarihten başlayarak bir yıldan aşağı olamaz. *VUK. Madde 114: Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlıyarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmiyen vergiler zamanaşımına uğrar.

Özellikli Durumlar 1. Yargı kararları kesinleşmiş işlemlerde vergi hatası 2. Uzlaşılan vergi ve cezalarda vergi hatası 3. Dava açma süresi içinde tespit edilen vergi hataları: ! Düzeltme başvurusu-İYUK Md. 11: Üst makamlara başvuru-dava açma süresi durur mu? ! Vergi Hatası-Hukuki ihtilaf ! Dava açma süresi dolmadan red cevabı gelirse dava yolu mu şikayet yolu mu?

Dava Açma Süresi İçinde Tespit Edilen Vergi Hataları 1 - Dava - Düzeltme talebi? Dava tarhiyatın esası da incelenir Düzeltme-şikayet vergi hatalarıyla sınırlı bir inceleme 2 - Düzeltme talebinin, 2577 sayılı yasanın 11. maddesi uyarınca dava açma süresini durdurup durdurmayacağı konusunda içtihatlar farklı. 3 - Dava açma süresi içinde yapılan düzeltme başvurusuna ret cevabı alınmasından sonra izlenecek yol konusunda ise ağırlıklı Danıştay içtihadı, doğrudan dava açılmaz, şikayet yoluyla başvurulması gerektiği şeklindedir.