VERBRFASKRNING SLANDS Sigurur lafsson Verbrfaskrning slands Lagasetning um

VERÐBRÉFASKRÁNING ÍSLANDS Sigurður Ólafsson

Verðbréfaskráning Íslands Lagasetning um rafræna eignarskráningu á Norðurlöndnunum • • Danmörk Noregur Svíþjóð Ísland Mars 2003 1981 1985 1989 1997 Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Aðdragandi íslenskrar verðbréfamiðstöðvar • • Nefnd stofnuð um 1990 Önnur nefnd lét gera hagkvæmnisathugun 1994 Forgreiningarskýrsla nóvember 1995 Undirbúningsnefnd um verðbréfamiðstöð nóvember 1996 • Verðbréfaskráning Íslands 5. júni 1997 • Þarfagreiningu lokið um mitt ár 1998 • Tölvukerfi keypt í ársbyrjun 1999 Mars Erindi í Háskóla Íslands • 2003 Starfssemi hófst í júní 2000

Verðbréfaskráning Íslands Eignaraðild að Verðbréfaskráningu Íslands: • • • Fjármálastofnanir Eignarhaldsfélag hlutafélaga Eignarhaldsfélag lífeyrissjóða Seðlabankinn Samtök fjárfesta Ríkissjóður Mars 2003 37, 7% 24, 5% 13, 4% 11, 0% 9, 0% 4, 4% Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Meginhlutverk verðbréfaskráningar • Rafræn útgáfa og eignarskráning verðbréfa • Færsla eignaréttinda milli reikninga innan tölvukerfis VS • Rafræn varsla á rafbréfum • Rafrænt uppgjör viðskipta frá Kauphöll milli reikningsstofnana Mars 2003 Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Meginhlutverk verðbréfaskráningar • Yfirfærsla eldri pappírsverðbréfa yfir í rafbréf – Að mestu leyti lokið. • Umsjón og framkvæmd á ýmsum aðgerðum hlutafélaga með rafrænum hætti, t. d. greiðsla arðs, útgáfa jöfnunarhluta og samrunar, í samráði við félögin og með milligöngu reikningsstofnunar þeirra • Greiðsla á vöxtum og afborgunum skuldabréfa Mars 2003 Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Helstu áhrif og markmið með tilkomu rafrænnar skráningar verðbréfa: 1. Aukið hagræði og lægri kostnaður í viðskiptum á íslenskum verðbréfamarkaði – Engin prentun pappírsskírteina né varsla – Engin flutningur á pappírsskírteinum milli aðila – Skilvirkni markaðarins eykst Mars 2003 Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Helstu áhrif og markmið með tilkomu rafrænnar skráningar verðbréfa: 2. Aukið öryggi í viðskiptum og meðhöndlun verðbréfa – – – Mars 2003 Rafbréfin týnast ekki Dregur úr óvissu um eignarhald Varsla eigna öruggari Upplýsingargjöf til hlutafélaga verður mun betri Minni hætta á mistökum í meðhöndlun Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Helstu áhrif og markmið með tilkomu rafrænnar skráningar verðbréfa: 3. Aukin samkeppnishæfni íslensks verðbréfamarkaðar – Erlendir fjárfestar í nágrannalöndunum þekkja núorðið einungis rafræn bréf – Í sumum löndum er fjárfestum bannað að kaupa verðbréf nema þau séu vistuð í verðbréfamiðstöð Mars 2003 Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Helstu áhrif og markmið með tilkomu rafrænnar skráningar verðbréfa: 4. Kostnaður vegna umsýslu á pappír lækkar úr ca. 250 -300 m. kr. í um 130 m. kr. á ári 5. Velta í verðbréfaviðskiptum eykst 6. Erlend fjárfesting á Íslandi eykst 7. Markaðurinn dýpkar 8. Viðskiptaferlið öruggara Mars 2003 Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Helstu ákvæði laga um rafræna eignarskráningu • Reikningsstofnanir hafa einar heimild til að annast milligöngu um eignarskráningu vegna viðskipta • Lokafærsla í verðbréfamiðstöð jafngildir framsali • Pappírsbréfið verður ógilt þegar það er skráð rafrænt í kerfi Verðbréfaskráningar Mars 2003 Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Uppbygging kerfis Verðbréfskráningar Íslands • Eigendur verðbréfa eiga reikning hjá reikningsstofnun þar sem eign er vistuð • Hver reikningsstofnun hefur eingöngu aðgang að þeim reikningum sem hún stofnar • Hver einstaklingur getur átt reikninga hjá fleiri en einni reikningsstofnunum Mars 2003 Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Ferli og hlutverk í eignarskráningu VS Mars 2003 Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Kauphöll 1 1 2 Reikningsstofnun 3 Verðbréfaskráning Reikningur kaupanda 7 3 Reikningsstofnun Reikningur seljanda innistæða fryst 4 4 Uppgjörsskrá 6 Mars 2003 Seðlabanki 5 Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Utanþingsviðskipti • Utanþingsviðskipti er færð af RS beint inn í kerfi VS • Greiðsluhluti uppgjörs fyrir utan kerfi VS • RS seljanda færir bréf á milli reikninga (af reikning seljanda inn á reikning kaupanda). • Eignir eru fluttar á milli reikninga um leið og viðskipti eru skráð inn í kerfið og fara ekki í biðskrá. Þessi viðskipti gerist í rauntíma. Mars 2003 Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Rafræn skráning pappírs verðbréfa • Yfirfærsla á pappírs verðbréfum yfir í rafræna skráningu gerist með tvennum hætti. • Hlutabréf - Heildaryfirfærsla á hlutahafaskrá. Eftir að yfirfærsla hefur átt sér stað er viðkomandi útgáfa að fullu rafrænt skráð. • Skuldabréf. Smásölu yfirfærsla. Viðkomandi bréf eru rafrænt skráð smám saman eftir því sem eigendur bréfanna skila þeim inn. Mars 2003 Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Öryggismál • Vélbúnaðar er vistaður hjá Reiknistofu Bankanna í húsi Seðlabanka Íslands til að tryggja mesta öryggi sem völ er á • Samtímaspeglun á öllum gögnum á aðra vél • Öll gögn eru afrituð í lok dags og afrit geymd í öðru húsi • Allar reikningsstofnanir eiga afrit af öllum gögnum sem þá varða Mars 2003 Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfaskráning Íslands Staðan í dag hjá VS • Búið er að skrá rafrænt hlutabréf 70 fyrirtækja – Búið að skrá öll fyrirtæki á aðallista utan 1 • Búið er að skrá rafrænt 40 flokk skuldabréf og víxla – M. a. alla helstu flokkar húsbréfa og ríkisbréfa • • Búið er að stofna 270. 000 reikninga í kerfi VS 120. 000 einstaklingar hafa átt rafbréf í kerfi VS Daglega eru 2. 000 færslur framkvæmdar í kerfi VS 99% af viðskiptum á VÞÍ gerð upp í kerfi VS Mars 2003 Erindi í Háskóla Íslands

Verðbréfskráning Íslands Framtíðin • Kauphöllin í samstarfi við aðrar norrænar kauphallir – Norex samstarf (sameiginlegt viðskiptakerfi) • Aukin þátttaka erlenda fjárfesta á íslenskum fjármálamarkaði á næstu árum • Samningar VS við erlend fjármálafyrirtæki (Nordea) • Tengingar VS við erlendar verðbréfamiðstöðvar (t. d. Euroclear og norrænar verðbréfamiðstöðvar) • Nordi. Clear • Skráning erlendra verðbréfa í kerfi VS Mars 2003 Erindi í Háskóla Íslands