VERBO Verbo Categoras ASPECTO TEMA TEMPO MODO PERSOANMERO
VERBO
Verbo Categorías ASPECTO (TEMA) TEMPO MODO PERSOANÚMERO VOZ Infectum Perfectum Presente Pasado Futuro Indicativo Subxuntivo Imperativo 1, 2, 3 singular plural Activa pasiva Depoñente
Expresión Delebamus RAÍZ LEXEMA MORFEMA Dele ba Tema/Aspecto Tempo-modo Infectum Pasado Indicativo MORFEMA DESINENCIA mus Persoa-número Voz 1 plural activa
Vocais de unión • Poden aparecer vocais de unión (e, i, u) para evitar o contacto de dúas consoantes entre segmentos (Raíz, morfema, desinencia) • reg e ba s • ama b i s • reg u nt
cambiamos o morfema delebamus pasado-indicativo delebimus futuro indicativo deleremus pasado- subxuntivo borrabamos borraremos borrasemos
cambiamos a desinencia delebamus 1 plural activa borrabamos delebas 2 singular activa borrabas delebamur 1 plural pasiva eramos borrados
cambiamos a raíz delet borra deleuit borrou infectum perfecto
Temas e tempos Modos tempos te ma Indicativo Presente Subxuntivo Pasado Futuro Presente Pasado Presente Dele s Infectum borras dele- Pretérito imperfecto Delebas Borrabas Futuro imperfecto Delebis borrarás Presente Subxuntivo Deleas borres Preterito imperfecto de subxuntivo Deleres borrases Pretérito perfecto Deleu isti Perfecto borraches deleu- Pretérito pluscuamperfecto Deleueras borraras Futuro perfecto Deleueris borrarás Pretérito Perfecto de subxuntivo Deleueris borres Pretérito Pluscuamperfecto de subxuntivo deleuisses borrases
Persoas e voces persoa-número voz activa voz pasiva 1 sg deleor 2 sg deles deleris 3 sg deletur 1 pl delemus delemur 2 pl deletis delemini 3 pl delentur
Conxugación • Repertorio ordenado das formas dun verbo. deleo deles delet delemus deletis delent
Conxugacións • Repertorios de morfemas distintos. • 4 conxugacións, ás que se asignan os verbos polo derradeiro fonema da raíz Verbo Raiz conxugación amas 1 ama mones mone 2 regit reg 3 capis capi 3(mixta) audis audi 4
Enunciados Son a presentación dos verbos no diccionario. • Os enunciados verbos constan de cinco formas, que son, sempre na mesma orde moneo mones monere monui monitum moneo -es -ere monui monitum 1 sg pre. indic 2 sg pres indic Infinitivo presente 1º sg preterito supino perfecto
Enunciados e conxugacións Os enunciados serven para axudar a recoñecer a conxugación dun verbo amo -as -are amaui amatum 1 moneo -es -ere monui monitum 2 rego -is -ere rexi rectum 3 capio -is -ere cepi captum 3 mixta audio -is -ire audiui auditum 4
Enunciados representación • Os enunciados serven para representar os temas (raíces) que forman a conxugación en infectum e perfectum, así: moneo mones monere monui monitum moneo -es -ere monui monitum Tema de perfecto Supino Participio de perfecto Tema de infectum
Enunciados temas ou raíces • Polo enunciado sabemos que as raíces coas que se conxugan os tempos e modos temas de infectum e perfectum son: moneo mones monere monui monitum moneo -es -ere monui monitum Tema de perfecto Supino Participio de perfecto Tema de infectum mone- monet, monebat… Tema de perfecto monu- monuit, monueras Participio de perfecto monitu- monitus
Exemplo Hoc die Senatus eximiam superbo praedam regi donat dono, donas, donare, donaui, donatum 1 conxugación donat. donare Tema de infectum • Hic haec hoc: este (ablativo singular feminino) • dies, -ei: (f) día (ablativo) • Senatus, -us(m): Senado (nominativo) • eximius, -a, -um: fabuloso (acusativo singular feminino) • superbus, -a, -um: orgulloso (dativo singular masculino) • praeda, -ae (f): botín (Acusativo) • rex, -gis (m): rei (dativo) • dono, -as, -are, -aui, -atum: regalar
- Slides: 16