VENZ TROMBOEMBOLZM TANIM EPDEMYOLOJ ve RSK FAKTRLER Dr

VENÖZ TROMBOEMBOLİZM: TANIM, EPİDEMİYOLOJİ ve RİSK FAKTÖRLERİ Dr. Yahya Büyükaşık Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bölümü

Pulmoner tromboembolisi olan hastaların en az % 70 kadarında (çoğunlukla asemptomatik olan) alt ekstremite derin ven trombozları saptanabilmektedir. . . Proksimal derin ven trombozlu hastalarda (örneğin femoral ven trombozu olanlarda) % 10 ihtimalle semptomatik, % 50 ihtimalle de sessiz pulmoner emboliler belirlenebilir. . . PTE ve DVT aynı hastalığın değişik klinik yansımalarıdır. Bu hastalık “venöz tromboembolizm” olarak adlandırılabilir. .

AKUT MİYOKARD İNFARKTÜSÜNÜN YILLIK İNSİDANSI = ~ 200/100 000 VENÖZ TROMBOEMBOLİZMİN YILLIK İNSİDANSI = ~ 100/100 000 HER 100 KİŞİDEN 2 -5 KADARI ÖMÜRLERİ BOYUNCA EN AZ BİR KEZ VENÖZ TROMBOEMBOLİ ATAĞI GEÇİRİRLER.

x x x

Pıhtılaşma sistemi Sağlam Normal endotel kan akımı Doğal antikoagülanlar Fibrinoliz

Doğal Sağlam Normal antikoagülanlar endotel kan akımı Fibrinoliz Pıhtılaşma sistemi Gebelik

HEREDİTER TROMBOFİLİ KİMDE DÜŞÜNÜLMELİDİR ? • Atipik Lokalizasyonda Ven Trombozu • Tekrarlayan Ven Trombozu • Genç Hastada Ven Trombozu • Aile Öyküsünün Pozitif Olması

VENÖZ TROMBOEMBOLİZMLİ HASTALARDA FAKTÖR V LEİDEN ve PROTROMBİN 20210 A MUTASYONLARININ PREVELANSLARI (Gürgey A ve ark. Am J Hematol 2001; 67: 107) Hasta Sayısı Heterozigot FVL Homozigot FVL PTG 20210 A FVL + PTG 20210 A DVT a 63 20 3 3 b 4 DVT+PTE 8 3 1 DVT+PTE + Serebral 5 1 1 c - 1 PTE 11 4 - 1 - Sinovenöz 4 1 - - - Portal Ven 25 3 1 1 - Mezenterik Ven 4 - - 1 - Budd-Chiari 4 - - Renal Ven+Rekürren AV Fistül Tıkanması 2 1 - - - 126 38 (% 26. 2) 7 (% 4. 8) 10 (7. 1) 6 (% 4. 8) Tromboz yeri TOTAL 4 hastada ayrıca yüzeyel ven trombozu da vardı c Bu hastada ayrıca miyokard infarktüsü de vardı a b 1 hastada ayrıca portal ven trombozu da vardı

TFPI Gla r AT III GA - - Pr S Aktive Protein C

VENÖZ TROMBOEMBOLİZMİN İNSİDANSININ SAPTANMASINDAKİ ZORLUKLAR 44 ila 145/100 000 arasında değişik yıllık insidans rakamları rapor edilmiştir. Bu uyumsuz sonuçların muhtemel nedenleri: 1. 2. 3. 4. Tanıdaki zorluklar Otopsi yapılmaması ya da otopside belirlenen vakaların insidans rakamlarına dahil edilmemesi Yalnızca hastanede yatan hastaların incelenmesi Yanlızca yaşlı populasyonun incelenmesi Semptomları olmadığı halde, kalça cerrahisi yapılan hastaların yaklaşık yarısında venografi ile derin ven trombozu saptanabilmektedir: Venöz tromboembolizmin insidansı aslında tahmin edilenden çok daha fazla olabilir mi ? ?

OLMSTED BÖLGESİ EPİDEMİYOLOJİK ÇALIŞMASI (Archives of Internal Medicine 1998; 158: 585) • 100 000 nüfuslu bir bölgede 25 yılı kapsayan (1966 -1990) retrospektif bir çalışma • VTE için yıllık insidans = 117/100 000 • Bu insidans inme insidansına eşittir • % 44 PTE, % 42 DVT, % 14 DVT + PTE • İnsidans 1966 -1980 arası dönemde azalmış, takiben sabit kalmıştır

YILLIK İNSİDANS/100, 000 YAŞ GURUBU

VENÖZ TROMBOEMBOLİZMİ TAKİBEN SAĞKALIM * (Thromb Haemost 2001; 86: 452 -63) Yalnızca DVT Bütün VTE Ölümde Rol Oynayan PTE ± DVT Bütün PTE ± DVT * Otopsi ile Saptanan Vakalar 0. Günde Ölüm Olarak Değerlendirilmiştir.

VENÖZ TROMBOEMBOLİZMDEN KORUNMA STRATEJİLERİ GELİŞTİRİRKEN GÖZ ÖNÜNDE TUTULMASI GEREKEN HUSUSLAR Hastalık multifaktöriyeldir • • • Hastalık multifaktöriyeldir Faktör V populasyon taraması Faktör V VLeideniçinrutin populasyon taraması • • Faktör Leiden için rutin populasyon taraması önerilmemektedir; ancak ailesinde faktör V Leiden önerilmemektedir; ancak ailesinde faktör V belirlenen kişilerin bubuyönden incelenmesi uygun olur. belirlenen kişilerin yönden incelenmesi uygun belirlenen kişilerin bu yönden incelenmesi uygun • olur. Venöz olur. tromboembolizm kronik ve tekrarlayan bir hastalıktır. VTE geçiren kişilerin sekonder proflaksileri • Venöz tromboembolizm kronik ve tekrarlayan bir planlanırken altta yatan risk faktörlerinin şiddeti göz hastalıktır. VTE geçiren kişilerin sekonder önünde tutulmalıdır. proflaksileri planlanırken altta yatan risk faktörlerinin • Özellikle Ortopedik Cerrahi ve Beyin Cerrahisi Üniteleri şiddeti göz önünde tutulmalıdır. ile Yoğun Bakım Ünitelerinin proflaksi stratejileri olmalıdır.

CERRAHİ HASTALARINDA VENÖZ TROMBOZEMBOLİZM için RİSK SINIFLAMASI ve ÖNLEME STRATEJİLERİ (AACP Consensus Conference on Antithrombotic Therapy, Chest 108; 4 Suppl: 312 S)

Genel Cerrahide VTE için Risk Sınıflaması Hastanın Özelliklerine Göre Risk Sınıflaması *Proflaksiye rağmen nötralize edilemeyen risk faktörleri ! Tek başına ise risk olarak kabul edilmez Kaynak: Semin Hematol 2000; 37 (Suppl 5): 10 -14