Veblen i jego teoria klasy prniaczej Autorzy Justyna

Veblen i jego teoria klasy próżniaczej Autorzy: Justyna Kananowicz, Gosia Łoś, Basia Pączek

Thorstein Veblen (1857 -1929) ¡ ¡ ¡ ¡ ekonomista i socjolog amerykański pochodzenia norweskiego Doktor filozofii na uniwersytecie w Yale Stypendysta Cornell University 1891 objęcie stanowiska wykładowcy ekonomii na University of Chicago 1899 Teoria klasy próżniaczej (The Theory of the Leisure Class), podstawowe dzieło instytucjonalizmu 1904 Teoria działalności przedsiębiorczej (The Theory of Business Enterprise) szersze ukazanie doktryny ekonomicznej Veblena Chciał zburzyć cała strukturę i od nowa z ekonomii, antropologii, socjologii, psychologii i historii zbudować jednolita naukę społeczną

Odniesienia Veblena do teorii klasycznej ¡ ¡ Klasycy bez dowodu wnioskowali, ze równowaga jest czymś dobrym i ze wyniki działania rynków w stanie równowagi są społecznie korzystne Teoria ortodoksyjna- teorią teleologiczna, bo sugerowała, że gospodarka dąży do jakiegoś celu, który nie był osiągany empirycznie, lecz był dany przed rozpoczęciem analizy ‘melioratywny trend’- harmonia w systemie gospodarczym, czyli założenie, na którym była oparta teoria ortodoksyjna ‘przeddarwinowska’- nie przyznawała, że gospodarka podlega stałym zmianom i ewolucji, tylko koncentrowała się na jej statycznych aspektach

Odniesienia Veblena do teorii klasycznej ¡ ¡ ¡ Veblen uważał, że ekonomiści powinni nie tylko badać kształtowanie się cen i alokacje zasobów, ale i zwrócić uwagę na czynniki które uważają za stałe Odrzucał założenie o idealnie konkurencyjnych rynkach jak tez myśl, że rynki pod biznesową kontrolą będą przynosić społecznie korzystne wyniki Teoria ortodoksyjna była oparta na założeniu, że ludźmi kieruje pragnienie maksymalizacji przyjemności i minimalizacji cierpienia

Analiza kapitalizmu w kontekście odwołań do innych teorii ¡ ¡ ¡ Wytłumaczenie panującej kultury wymaga ewolucyjnego podejścia, bo każdą kulturę można zrozumieć tylko na tle jej przeszłości Instynkty- są to stosunkowo stałe podstawowe cechy zachowania się ludzi: instynkt rodzicielski, instynkt dobrej roboty, bezinteresowna ciekawość, zachłanność. Nie ma możliwości osiągnięcia równowagi ze względu na cykl koniunkturalny Zrodzona w kapitalizmie rywalizacja we wzorcach konsumpcji potrafi wywołać napięcia w systemie i niezadowolenie klas pracujących Sposób w jaki działa system kapitalistyczny doprowadza do ostentacyjnej konsumpcji i marnotrawstwa

Klasa prózniacza ¡ ¡ ¡ Część społeczeństwa która uznaje kulturę pieniądza Rekrutuje się z ludzi, którzy kiedyś zdobyli powodzenie finansowe, posiadaja wieć najprawdopodobniej wyjątkowo silne cechy łupieżcze Sprytne manewry i oszukańcze manipulacje są najskuteczniejszym sposób gromadzenia bogactw Selektywna adaptacja do klasy próżniaczej dokonuje się bez przerwy Klasa, której bogactwo zapewnia wolność od nacisku konieczności gospodarczych, istotnych dla innych klas Przejawia instynktowny opór przeciwko zmianom uznanych sposobów postępowania i myślenia, dający się przełamać tylko pod silnym naciskiem rzeczywistości

Funkcje klasy próżniaczej ¡ ¡ Konserwatyzm jest główną cecha, uznawaną przez społeczeństwo za ‘przyzwoitą’ Opóźnia nie tylko rozwój gospodarczy, ale i duchowy w całej społeczności Oddziaływuje negatywnie na społeczeństwo poprzez: - ustanawianie konsumpcji na pokaz jako wyznacznik wysokiej pozycji - nierówny podział bogactwa i środków utrzymania, na których opiera się samo istnienie tej klasy Cecha pozytywna: ma możliwość zachowania cech przodków dzięki mniejszym zmianom zachodzącym w tej klasie

Podział instytucji i zawodów: pieniężne ¡ ¡ Pieniężne- związane z biznesem, czyli opierające sie na zasadach łupieżczych i pasożytniczych Zawody wykonywane przez klasę próznizczą wpływają na podtrzymanie i umocnienie pewnych łupieżczych zawodów i skłonności Stosunek o charakterze grabieżczym- zmiany w produkcji wymagają wprowadzenia zmian w systemie zawłaszczania, a klasy posiadające są zainteresowane takim podziałem dóbr, aby to oni osiągali największe efekty w zawłaszczaniu prywatnego zysku Ważna funkcja społeczna polegająca na kształtowaniu właściwego procesu produkcyjnego poprzez ustanowienie instytucji zabezpieczajacych posiadanie

Podział instytucji i zawodów: produkcyjne ¡ ¡ ¡ Dotyczą przemysłu technicznego Zawody produkcyjne mają niższy prestiż niż zawody finansowe Instynktami sprzyjającymi pracy w tym zakresie są: instynkt rodzicielski, instynkt dobrej roboty, bezinteresowna ciekawość Na nich spoczywa w głównej mierze konieczność zajmowania się sprawami całej społeczności i rozstrzygania o nich Praca produkcyjna jako dziedzina pogardzana przez klase próżniaczą

Podsumowanie ¡ ¡ ¡ Teorie ekonomiczne Veblen traktował podważając słuszność podstawowych tez ekonomi neoklasycznej. Czyniąc rozróżnienie między zajęciami pieniężnymi a przemysłowymi Veblen wskazywał na konflikt, który istnieje między światem interesu a światem przemysłu. Dowodził, że zachowania człowieka nie zawsze są racjonalne, nie zawsze są oparte na rachunku korzyści i strat. Jak słusznie zauważył problemów konsumpcji nie można rozpatrywać w kategoriach jednostki ludzkiej w odniesieniu do pojedynczego, izolowanego konsumenta, lecz do większej grupy społecznej.