Vastgoed Kwetsbaarheid verleidingen en risicos binnenuit en van

Vastgoed Kwetsbaarheid, verleidingen en risico’s: binnenuit en van buitenaf Lou Mennens en Moniek Bouland

Vastgoed – 2 opdrachten voor lokaal bestuur Intern Defensief Extern Offensief I. Bescherm gemeentelijk apparaat • Bescherming ambtenaren en bestuurders tegen integriteitsrisico’s (verleidingen, schendingen door derden en valse of lastig onderzoekbare beschuldigingen); • Bescherming tegen oneigenlijke, ongewenste marktpraktijken (slechte deals – ongelijk speelveld) II. Draag bij aan bestrijding criminaliteit door aanpak “crimineel vastgoed”

Vastgoed – intern Defensief Intern • Aan/verkoop vastgoed: een van de meest kwetsbare processen binnen gemeenten • • • Grote (financiële) belangen Kennisintensief – specialisten, kennismonopolies Direct contact met professioneel opererende, sterk verweven en weinig inzichtelijke markt Waardebepalingen “zacht” (in een dalende, “volatiele” markt) Politiek belang groot (doelfocus, waarmaken) • Beheersing veelal onder de maat • • Veel lang zittende medewerkers Opereren veelal alleen Niet zelden onder directe aansturing van wethouder of burgemeester Controle vaak slecht georganiseerd – kwalitatief, kwantitatief onderbezet • Gevolg: Vele zichtbare en onzichtbare incidenten en onderzoeken

Vastgoed – intern Zomaar een greep…. Intern Defensief • Oneigenlijke gunning : eigen belang, wederdienst, persoonlijke relaties, gronddeals • Budgetoverschrijdingen: niet melden, verstoppen en overhevelen • Oneigenlijke prijsbepaling : dubieuze taxaties, kickback, verwevenheid taxatiebureau en aan- of verkoper

Vastgoed – extern (offensief) Extern Offensief • De manier om crimineel vermogen te witten, weg te sluizen, te investeren • Veiligheid, leefbaarheid en integriteit onder druk • Draagt bij aan vestigingsklimaat voor de georganiseerde misdaad industrie

Vastgoed- extern • Vastgoedbranche meest ongecontroleerde branche Offensief Extern • Waarde vastgoed is onduidelijk • Per jaar wordt 18, 5 miljard crimineel vermogen hoofdzakelijk via de vastgoedbranche gewit • Door criminelen wordt in vastgoed geïnvesteerd om een constante geldstroom te genereren (productie wiet, xtc etc). • Witwassen via vastgoed corrumpeert makelaars, notarissen , ambtenaren en bestuurders.

Defensief Extern Offensief Intern Wat kunt u doen? 1. Vaststellen: hoe zit dat binnen uw (ambtelijke) organisatie? Waar zitten specifieke risico’s? Hoe (on)beheerst is het proces? 2. Vanaf morgen beginnen met: • Functieroulatie en vier-ogen principe (niet alleen op papier!) • Betrouwbare taxatie(bureaus) • Extra aandacht intern en externe controle (door profs) • Wethouders onderhandelen niet over vastgoed en grond. Burgemeesters ook niet. 3. Vaststellen: hoe zit het met het “criminele vastgoed” in uw gemeente? • Inventarisatie-0 -meting. • Schouw + politie informatie/sfeerbeeld • Aanwijzen van een gebied of straat. • Instellen lokaal of interlokaal team • Inventarisatie van panden in betreffend gebied door team aan de hand van open en half open bronnen. Indien noodzakelijk gesloten bronnen op grond van het Riec-convenant bevragen 4. Handhaven of geïntegreerde aanpak • Professioneel en goed gepland • Maak ambtenaren weerbaar. Bescherm bestuurders en ambtenaren tegen te verwachten druk / dreiging

Ten slotte…. • Van lokaal bestuur steeds vaker een bijdrage verwacht in de bestrijding van “criminaliteit” (vastgoed, out-law bikers, wiet etc. ) • Voorwaarden: o o o Doordachte strategie van handhaving tot vervolging en berechting (OM/politie pakken door) Goede samenwerking – gezamenlijk optrekken – gezamenlijk statement“…. bestuurders mogen onder geen beding alleen komen te staan…. ” Voldoende bescherming van bestuurders en ambtenaren – dreiging is onacceptabel – QQ dreiging vraagt om een QQ antwoord in gezamenlijkheid. “Handen af van onze bestuurders / ambtenaren!” • Nog onvoldoende georganiseerd o o Dreiging komt steeds vaker voor Beschermingsmaatregelen laten te wensen over – wie, hoe en wat? Gezamenlijk optreden / niet mis te verstaan collectief antwoord blijft uit. Zie casus Kerkrade Gevoel van onvoldoende beschermd / effectief zijn leidt (op den duur) tot terughoudendheid…. Offensief optreden? “Begin with the end in mind…” en zorg voor weerbaarheid / bescherming (defensief)