Valpreventie bij ouderen 65 15 april 2016 Therapeutisch

Valpreventie bij ouderen (65+) 15 april 2016 Therapeutisch Centrum van Berkel 1

VALLEN BIJ OUDEREN • Komt vaak voor de normale (fysiologische) veroudering van het lichaam: dit zorgt voor een afname van reactiesnelheid, spierkracht, balans en uithoudingsvermogen en toename van valangst. • Veelal spelen meerdere factoren een rol (lichamelijk en verstandelijk vermogen zoals het verwerken van informatie en geheugen) Therapeutisch Centrum van Berkel 2

HOE VAAK KOMT HET VOOR • Ongeveer 30% van de zelfstandig wonende ouderen van 65 jaar en ouder valt tenminste één keer per jaar • Bij thuiswonenden met dementie loopt dit op tot 66% • Een derde van de thuiswonende ouderen die vallen, valt zelfs meerdere keren per jaar Therapeutisch Centrum van Berkel 3

GEVOLGEN VALLEN • Lichamelijk letsel. Ongeveer 5% van de valincidenten leidt tot een fractuur en 2% tot ernstig letsel. • Psychische gevolgen zoals valangst, somberheid en sociaal isolement Therapeutisch Centrum van Berkel 4

RISICOFACTOREN (AFHANKELIJK VAN DE PERSOON) • • HOGE LEEFTIJD VALGESCHIEDENIS DEMENTIE BEPERKINGEN IN HET UITVOEREN VAN BEWEGINGEN LAGE LOOPSNELHEID SPIERZWAKTE DUIZELIGHEID PROBLEMEN MET HET ZIEN Therapeutisch Centrum van Berkel 5

RISICOFACTOREN (AFHANKELIJK VAN DE OMGEVING) Natte vloer Verkeerde bed- of stoelhoogte Overvolle kamer (meubilair, spullen) Type vloerbedekking (meer risico tapijt dan met vinyl, kleedjes op de vloer) • Slechte verlichting • Verkeerd schoeisel • • Therapeutisch Centrum van Berkel 6

VALKANS • Beste voorspeller voor een val zijn te zien als je goed naar het lopen kijkt: - stoppen met lopen tijdens praten - lagere staphoogte (< 13 mm, voet niet helemaal van de grond) - kortere staplengte (voet niet voor de andere voet) - minder stapcontinuïteit (stoppen tussen passen) - moeite met draaien tijdens lopen (niet vloeiend) • Valkans neemt toe naarmate het aantal risicofactoren die afhankelijk zijn van de persoon en/of de omgeving en/of de situatie toenemen • Een verminderd evenwicht bij draai van 360 graden Therapeutisch Centrum van Berkel 7

RISICOMEDICATIE • • • Rustgevende en angstwerende medicatie Slaapmedicatie Antipsychotica Antidepressivia Bloeddrukverlagende middelen (diuretica, vaatverwijders, bètablokkers) Therapeutisch Centrum van Berkel 8

VALANGST VISCIEUZE CIRKEL Val verhoogd valrisico angst om te vallen verminderde reflexen verminderde activiteit contractuur verminderde conditie verlies van spiersterkte Therapeutisch Centrum van Berkel 9

BIJ FREQUENT VALLEN • Kan een behandeling door verschillende disciplines zinvol zijn zoals: - Specialist ouderengeneeskunde - Psycholoog - Fysiotherapeut - Ergotherapeut - Diëtiste - Verzorgende - podotherapeut of orthopedisch schoenmaker Therapeutisch Centrum van Berkel 10

Fysiotherapeutisch onderzoek • Anamnese (algemeen en valanamnese) • Functie-onderzoek (mobiliteit, spierkracht, algemeen uithoudingsvermogen, balans en coördinatie) • Meetinstrumenten: voor loopsnelheid en tijd die ervoor nodig is om op te staan en stukje e lopen, bewegingen waarvoor balans/evenwicht nodig is, valangst, vermoeidheid bij inspanning enz. Bijvoorbeeld: tienmeter looptest - Bij een loopsnelheid van meer dan 0, 58 m/sec (17, 2 sec over 10 m) is binnenshuis zelfstandig functioneren waarschijnlijk. - Je hebt een snelheid van 13 sec. over 10 meter nodig om een straat over te kunnen steken. Therapeutisch Centrum van Berkel 11

Behandeling fysiotherapeut • Keuze en instructie gebruik loophulpmiddel • Instructies aan familie/verzorgenden • Oefenprogramma gericht op mobiliteitstraining, kracht en balanstraining en functionele training (zoals looptraining, transfers) • Valprogramma: functionele aspecten als hindernisbaan, specifieke valtraining, sport-spelelement • Aandacht voor aanpassingen in en rond huis (eventueel inschakelen ergotherapie) Therapeutisch Centrum van Berkel 12

ADVIEZEN WOONOMGEVING • VOLDOENDE EN VEILIGE LOOPRUIMTE OF RIJRUIMTE ROLSTOELEN (GEEN OBSTAKELS, GEEN GLADDE VLOEREN, LOSSE MATTEN, STABIELE STOELEN) • BEUGELS EN LEUNINGEN • GOEDE (NACHT)VERLICHTING, VERMIJDEN SCHADUW EN REFLECTIE • GOED FUNCTIONEREND ALARMERINGSSYSTEEM/TELEFOONCIRKEL • GEBRUIK VAN VEILIG MEUBILAIR (GOEDE BED- EN STOELHOOGTE, LEUNINGEN AAN STOELEN, LAMPSCHAKELAARS GOED TE BEDIENEN ENZ. ) • GEBRUIK VAN VEILIGE HULP- EN BESCHERMMIDDELEN • AANDACHT BESTEDEN AAN HET VERTROUWD EN HERKENBAAR MAKEN VAN DE OMGEVING DOOR MARKERINGEN (STREPEN OP DE VLOER) EN/OF KLEUREN AAN TE BRENGEN Therapeutisch Centrum van Berkel 13

DANK JE WEL Therapeutisch Centrum van Berkel 14