Vakgroep Sociaal Recht Sociaal Statuut der Zelfstandigen 12302021

Vakgroep Sociaal Recht Sociaal Statuut der Zelfstandigen 12/30/2021 | pag. 1

Vakgroep Sociaal Recht 1 Sociale verzekeringen 3 2 4 Persoonlijke werkingssfeer G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 2

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Algemeen systeem • Zelfstandigen – Uitgesloten zelfstandigen • Helpers – Gelijk • Behoudens andersluidende wetsbepalingen – Uitgesloten helpers • Aansluitingsprocedure G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 3

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Zelfstandigen – Geen eigen definitie • Verwijzing naar arbeids- en ambtenarenrecht – Negatieve omschrijving – Gezinsbijslagenverzekering • Verwijzing naar fiscaal recht – Ondergeschikt aan verwijzing naar arbeidsrecht – Pensioenverzekering – Irrelevant • Woonplaats, geslacht, nationaliteit G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 4

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Zelfstandigen – Natuurlijk persoon • Ook minderjarigen • Werkende vennoten, bestuurders, zaakvoerders G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 5

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Zelfstandigen – Beroepsactiviteit: begrip: van wettelijk → jurisprudentieel (cf. werkzaamheden van alle aard) • Activiteit – ≠ Titel – ≠ Inkomsten – = Voor eigen rekening G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 6

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Zelfstandigen – Beroepsactiviteit: begrip • Winstoogmerk – ≠ boeken van winst – = nastreven van verrijking » ≠ kostenvergoeding – ≠ enig motief » = determinerende reden – ≠ opleiding of scholing G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 7

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Zelfstandigen – Beroepsactiviteit: begrip • Frequentie – ≠ occasioneel » ≤ 18 dagen per jaar – = voldoende omvang en onderlinge samenhang » = intentie, ter beschikking, voorbereiding » = terugkerend » ≠ overdracht – Cf. 2 de beroep » Verschillende zelfstandige beroepen = 1 x zelfstandige G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 8

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Zelfstandigen – Beroepsactiviteit: begrip • > beheer van privaat vermogen – Vrijwaring of verrijking cf. goed huisvader » Verhuring van goederen of zaak » Belegging in aandelen • Aanwending van vermogensbestanddelen voor beroep • Activiteit – Diensten aan huurders – Activiteit om kapitaal te doen renderen – Bestuur G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 9

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Zelfstandigen – Beroepsactiviteit: bewijs van rechtsfeit door alle middelen met uitzondering van bekentenis en eed • Feitelijke vermoedens – Activiteit » Voeren van publiciteit, inschrijving » ≠ vrijstellingsaanvraag – Winstbejag » Omvang van de inkomsten » ≠ betaling van BTW G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 10

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Zelfstandigen – Beroepsactiviteit: bewijs • Feitelijke vermoedens – Frequentie » Omvang van de inkomsten » Belasting als diverse inkomsten/beroepsinkomsten » ≠ BTW-plichtige – > Beheer van privaat vermogen » Omvang van aangewende middelen » Speculatie G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 11

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Zelfstandigen – Beroepsactiviteit: bewijs • Wettelijke vermoedens – Gezinsbijslagenverzekering – Pensioenverzekering » Cf. fiscaal recht – Sociaal statuut » Koning: uitoefening en duur » Koning: uitoefening G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 12

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Zelfstandigen – Beroepsactiviteit in België • Intern recht – Plaats van arbeid, ongeacht verblijf- en woonplaats en nationaliteit » Ook als gedeeltelijk in buitenland » ≠ belasting in België – Geen detacheringsregeling – Bestuurders • Internationaal en Europees recht – Plaats van arbeid, maar ook andere criteria – Detacheringsregeling G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 13

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Zelfstandigen – Niet in ondergeschikt verband • Begrip – Bevelsmacht en/of organisatiemacht – ≠ economische afhankelijkheid – Benaming van de overeenkomstl • Rechtstreekse kwalificatie – Overheveling van werknemersverzekering G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 14

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Zelfstandigen – Niet in ondergeschikt verband • Bewijs d. m. v. fiscaal vermoeden – Toepassingsvoorwaarden » Beroep in België » ≠ Belasting » Geen Belgische sociale zekerheid – Gevolg » Omkering van de bewijslast en het bewijsrisico » Weerlegbaar: kwalificatie van de fiscus bindt niet » Weerlegbaar: bv. door vermoedens van AO G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 15

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Uitgesloten zelfstandigen – Rechtstreekse kwalificatie • Geen dubbele onderwerping – Uitzondering: bestuur van vennootschappen » Uitzondering: kunstenaars G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 16

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Uitgesloten zelfstandigen – Vrijheid van meningsuiting • Gelijkwaardige bescherming – Wegens eigen recht • Journalisten – Beroepsjournalist + journalist van beroep • Perscorrespondent – Vergaren van nieuws, m. i. v. beelden • Auteursrechten – = exploitatie door derden G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 17

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Uitgesloten zelfstandigen – Publieke mandatarissen • Mandaat – Wegens functie bij administratie – Als vertegenwoordiger van sociale partner of overheid • Bijdragevrijstelling of vermindering → uitsluiting G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 18

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Helpers – Ontstaan • Aftrek van loon voor verwanten – ⇒ bijdrage aan pensioenverzekering voor werknemers • 1937: – Opheffing van pensioenbijdrageplicht – Helper » naar gezinsbijslagen voor zelfstandigen » Bijdragevrijstelling voor bepaalde categorieën G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 19

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Helpers – Evolutie • 1956 – Keuzevrijheid voor pensioenverzekering » werknemers of zelfstandigen – Gezinsbijslagenverzekering voor zelfstandigen • 1969 – Volledig in sociaal statuut der zelfstandigen • 2002 -2003 – Sociaal statuut voor meewerkende partner G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 20

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Helpers – Begrip • Bijstand of vervanging – Beroepsactiviteit » Voldoende omvangrijk » Winstoogmerk – In de beroepsactiviteit van de geholpene – Ongeacht wederzijdse kwalificaties • Van een zelfstandige: = uitbater(-eigenaar) – Niet van vennootschap of bestuurder – Ongeacht familiale band • Buiten ondergeschikt verband G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 21

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Helpers – Bewijs • Feitelijke vermoedens – Aftrok van bezoldiging • Geen wettelijk vermoeden – Belasting als werknemer » Bloedverwant » Samenwoning » Ondergeschiktheid – Belasting als zelfstandige » In andere gevallen G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 22

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Uitgesloten helpers – Echtgenoot-helper • Tenzij nieuw sociaal statuut – Jonge helpers • Jonger dan 20 j • Tenzij gehuwd – Toevallige helpers • Studenten met kinderbijslag • Minder dan 90 d/j + niet regelmatig G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 23

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Aansluitingsprocedure – Verplichting • Ongeacht bijdrageverplichting • Uitz. Gepensioneerden met kosteloos mandaat G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 24

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Aansluitingsprocedure – Termijn • 6 m vóór tot 90 d na aanvang – Binnen 30 d na ingebrekestelling » Afwijking kan voor bijberoep of bejaarde • Binnen 15 d – Wijzigingen – Stopzetting » A. h. v. officieel bewijsstuk G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 25

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Aansluitingsprocedure – Instelling • Keuze – Socialeverzekeringsfonds of Nationale Hulpkas bij RSVZ – Wijziging na 4 j en onder bepaalde voorwaarden • Ambtshalve – na 30 d na ingebrekestelling » Tenzij geen beroepsactiviteit meer, insolvabel en geen hoofdelijke persoon G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 26

Vakgroep Sociaal Recht Persoonlijke werkingssfeer • Aansluitingsprocedure – Procedure • • Verklaring van aansluiting Goedkeuring door RSVZ Knipperlichtprocedure Ruling? G. Van Limberghen 12/30/2021 | pag. 27

Vakgroep Sociaal Recht • • Master Sociaal Recht • • Christian Deneve Mark De Vos Michel Magits Wilfried Rauws G. Van Limberghen Kristof Salomez Guido Van Limberghen Anne Van Regenmortel Herwig Verschueren 12/30/2021 | pag. 28