Vaccinatie en reisadviezen bij immuunsuppressie Herma Fidder MDLarts

Vaccinatie en reisadviezen bij immuunsuppressie Herma Fidder, MDL-arts, UMCU

Probleemstelling • Toename immuunsuppressieve therapie • Reizen naar verre bestemmingen neemt toe • Voorkomen door vaccinatie? • Cave: ondervoeding, comorbiditeit, oudere patient

Immunosupressiva Duur immunosupressie Medicatie Prednison 1 maand Azathioprine, mercaptopurine 2 maanden Methotrexaat 1 -3 maanden Ciclosporine Sirolimus Everolimus Mycofenolaat Adalimumab, infliximab 7 dagen 18 dagen 9 dagen 5 dagen 3 maanden

Vaccinaties • Bij immunosuppressie m. n. de primaire immuunrespons gestoord • Meeste patienten niet gevaccineerd tegen influenza, HBV en pneumoccen • Overwegingen: -Effectiviteit vaccinatie -Geografische en sociale context -Kosten(effectviteit)

Adviezen voor vaccinatie

Levend verzwakt vaccin • Bof-Mazelen-Rode hond • Varicella • Gele koorts • BCG

Varicella en BMR Varicella BMR • Waterpokken? (Ig. G) • Mazelen? (Ig. G) • Vaccinatie 2 x, > 3 weken voor start IS • Vaccinatie • Secundaire preventie: VZIG < 10 dagen • Gordelroos: antivirale therapie

Dode en geinactiveerde vaccins • Influenza • Humaan papilloma virus (HPV) • Streptococcus pneumoniae • Hepatitis B

Influenza • Griep niet meer prevalent in IBD populatie, kan i. g. v. IS wel ernstiger verlopen • Vaccinatie vermindert de morbiditeit met 30 -70% en reduceert het aantal complicaties met 20 -50% • Nationaal Programma Grieppreventie: ‘personen met verminderde weerstand tegen infecties (bijvoorbeeld door levercirrose, (functionele) asplenie, auto-immuunziekten, chemotherapie en immunosuppressieve medicatie)’

HPV • Condylomata, cervixcarcinoom • Na transplantie meer cervicale dysplasie, data in IBD niet conclusief • Advies: vaccinatie tot leeftijd 26 jaar • Bij uitgebreide condylomata overweeg IS te staken

Pneumokokken • IBD patienten behandeld met IS hebben verhoogde kans op pneumonieen, waaronder door pneumokokken • Advies Gezondheidsraad: ‘Per patiënt dient een afweging gemaakt te worden bij mensen met de volgende diagnoses: ziekte van Hodgkin, non-Hodgkin lymfoom, hiv, myeloom en chronische lymfatische leukemie, immunosuppressieve therapie, nierziekten, alcoholisme, beenmergtransplantatie of orgaantransplantatie. ’ • Repons op vaccin verminderd bij IS

Hepatitis B • Hepatitis B infecties kunnnen een zeer ernstig verloop hebben, m. n. bij anti-TNF • Respons op HBV vaccinatie in 50% onvoldoende: titercontrole

De reizende IBD patient

Algemeen • Reizen niet geassocieerd met opvlammingen van de IBD Ben Horin S, 2012; Soonawalla D, 2012 • Weinig aanwijzingen voor een ernstiger verloop van tropische ziektes in IBD-patiënten

Gele koorts • Levend vaccin • Vaccinatie – start immunosuppressie niet < 4 weken • Indien geen vaccinatie, wordt reizen naar ‘gele koorts landen’ ontraden

Tuberculose • M. n. Anti-TNF behandelde patienten verhoogde kans op symptomatische tb • Advies: -Bij terugkomst en na 8 weken THT en Quantiferon

Samenvatting I • Gezien het frequente toepassing van immunosuppressieve therapie is het raadzaam de vaccinatiestatus van IBD-patiënten, zeker in het geval van de Zv. C, bij diagnose in kaart te brengen. • Bij immunocompetente IBD-patiënten (dat is minimaal 3 -6 weken voor het starten van immunosuppressieve therapie) dient idealiter gevaccineerd te worden tegen varicella en BMR, indien de vaccinatiestatus zulks (nog) noodzakelijk en geïndiceerd maakt. • In geval van een varicella zoster-infectie (waterpokken of gordelroos) onder immunosuppressieve therapie wordt geadviseerd onmiddellijk antivirale therapie te starten

Samenvatting II • Jaarlijkse influenzavaccinatie wordt aanbevolen bij alle IBDpatiënten die met immunosuppressieve therapie behandeld worden. • Voor IBD-patiënten die behandeld gaan worden met immunosuppressiva wordt pneumococcenvaccinatie met herhaling na 3 -5 jaar in Europees verband geadviseerd, in de Nederlandse praktijk kan dit (kritisch) overwogen worden. • HBV-vaccinatie is aanbevolen in anti-Hbc. Ag negatieve IBDpatiënten. De effectiviteit van vaccinatie kan gereduceerd zijn. Titercontrole is aangewezen.