UZGOJNI OBLIK PALMETA Palmeta s kosim granama Kod

UZGOJNI OBLIK PALMETA

Palmeta s kosim granama • Kod nas je ovaj oblik uveden iz Italije pa se još naziva talijanska palmeta • Najviše se promjenjuje kod jabuka, krušaka i bresaka

• Formiramo 3 etaže skeletnih grana, koje izbijaju na približno istoj visini tj. jedna nasuprot drugoj • Skeletne se grane razvode na odgovarajućim razmacima po dvije, koje čine kat (etažu) • Ako su razmaci i raspored grana pravilni, nazivamo je pravilna palmeta

• Razmak između prvog i drugog kata nešto je veći nego između drugog i trećeg kata jer je u vršnim dijelovima bolje osvjetljenje • Inače se razmaci među etažama kreću od 60 -120 cm

• Skeletne grane prvog kata otklanjaju se od provodnice tako da u osnovi zatvaraju kut od 45° • Na drugom se katu skeletne grane jače otklone tako da s provodnicom zatvaraju kut od 50° • Skeletne grane treće etaže otklonimo još jače tako da s provodnicom zatvaraju kut od 60° • Idući prema vrhu povećava se kut otklona skeletnih grana – tako je snaga rasta u vrhovima veća, a većim otklonom se usporava – održava se ravnoteža u rastu između svih skeletnih grana na voćki

• Ovaj uzgojni oblik uglavnom se koristi za poluguste sklopove, uz međuredni razmak koji će omogućiti upotrebu standardne mehanizacije • Radi ranijeg početka rađanja i lakše kontrole vegetativne aktivnosti, bujnije sorte treba uzgajati na manje bujnim podlogama, a manje bujne i rodnije sorte na bujnijim podlogama

• za formiranje palmete kosih grana jabuke treba koristiti umjereno bujne jednogodišnje sadnice s vegetativnim pupoljcima u predjelu izmedju 40 i 80 cm iznad korjenovog vrata • nakon sadnje sadnica se orezuje na visini od 20 cm više od mjesta gdje će se formirati prva bočna skeletna grana • to je visina u zavisnosti od željene visine debla i kreće se od 60 do 80 cm iznad zemlje

• Radovi prve godine: • Kad vegetacija krene i nove mladice dostignu porast oko 10 cm, vrši se izbor tri mladice • Jedna mladica služi za nastavak debla, a dva za formiranje prvog kata bočnih skeletnih grana • Za nastavak debla koristi se vršna mladica, a za skeletne grane mladice koje su po mogućnosti usmjerene u pravcu prostiranja reda • Ostale bujnije mladice zakidaju se na po nekoliko listova

• Radovi druge godine: • Ukoliko je u prvoj vegetaciji uspješno obavljena izolacija tri osnovna ljetorasta, početkom druge godine praktično se ništa ne reže • Ukoliko je tijekom prve vegetacije izostala rezidba na zeleno, pa se u blizini prekraćenog mjesta na sadnici razvilo više bujnih ljetorasta, onda rezidbom treba ukloniti do osnove one ljetoraste koji ne dolaze u obzir za formiranje skeletnih grana

• Radovi treće godine: • Rezidbom na početku vegetacije treba do osnove ukloniti sve bujnije ljetoraste koji su izmakli prošlogodišnjoj intervenciji na zeleno ili su se naknadno razvili • Sa dvogodišnjeg dijela skeletnih grana prvog kata treba rezidbom ukloniti do osnove sve ljetoraste koji vertikalno izbijaju sa njene gornje strane ili pak sa donje • Sve ostale umjereno bujne ili slabije ljetoraste na skeletnim granama prvog kata, kao i duž centralne skeletne grane, valja ostaviti neorezane radi formiranja rodnog drveta za sljedeću godinu • U ovoj godini po istom principu treba izabrati mladice za treći kat

• Radovi četvrte godine: • prvi kat skeletnih grana treba već imati formirano rodno drvo • drugi i treći kat su formirani ali nisu dograđeni • od proljeća četvrte godine, rezidba palmete usredotočena je na završetak formiranja skeletnih grana, uz istovremeni početak rezidbe na rod • broj katova, odnosno visina formiranog zida palmete ovisit će o vegetativnoj snazi voćke, ali ne treba prelaziti 3, 5 metra

Horizontalna palmeta • Horizontalna palmeta oblikuje se tako da se duž provodnice grane prvoga reda nalaze na pravilnim razmacima u vodoravnim parovima • Svaka grana prekrivena je kratkim rodnim izbojima • Broj parova grana različit je te zavisi od prostora i bujnosti stable • Ovaj uzgojni oblik posebno je pogodan za jabuke i kruške koje se uzgajaju uz zidove i ograde • Ne bi ga trebalo upotrebljavati za koštuničavo voće

Slobodna ili nepravilna palmeta • Sastoji se od provodnice na kojoj je slobodno raspoređeno 8 -10 skeletnih grana prvog reda • Grane se mogu usmjeriti u horizontalni položaj ali se češće usmjeruju koso • Prve skeletne grane razvode se na visini od oko 50 cm, a potom se na svakih 35 -50 cm slobodno desno i lijevo u pravcu reda razvode nove grane • Prve skeletne grane zatvaraju s provodnicom kut od 45° a idući prema vrhu grane se otklanjaju pod većim kutom (do 60°)

• Na taj se način podržava dobra ravnoteža između rasta i rodnosti • U uzgoju jabuka i krušaka u obliku slobodne palmete sadnice se sade u redu na razmak od 1, 5 do 2, 5 m, a između redova 3 -4 m • U suvremenom uzgoju na skeletnim granama prvog reda izboji se povijaju u lukove i podržavaju kao dugi i kratki rodni izboji

PONOVIMO 1. 2. 3. 4. 5. Kod kojih voćaka se primjenjuje palmeta s kosim granama? Koliko katova ima palmeta s kosim granama? Koliki su razmaci među katovima tj. etažama? Za koje je voćne vrste pogodna horizontalna palmeta a za koje nije? Koji kut zatvaraju grane s provodnicom kod slobodne palmete?