UYGARLIKLAR ve UYGARLIK RNLER GNMZDEN UYGARLIKLAR ve RNLER

UYGARLIKLAR ve UYGARLIK ÜRÜNLERİ GÜNÜMÜZDEN UYGARLIKLAR ve ÜRÜNLERİ ÖNCE 2600. 103 -2000. 103 Taş gereçler. Afrika’da. Homo Habilis. yıl 1400. 103 yıl Ateşin kullanımı. Afrika’da. Homo Erektus. 200. 103 yıl Dilin (konuşmanın) gelişimi. Homo Sapiens. 100. 103 yıl 50. 103 yıl 35. 103 yıl Muska-Tılsım. Donatılmış mezarlar. Homo Sapiens. Kozmetik. Fransa’da. Sarı geotit ve kırmızı hematitle yapılmış vücut boyaları. Ticaret yolları. Polonya-Çekoslovakya arası. Takvim. Fransa’da. Ay takvimi. 30. 103 yıl 29. 103 yıl Sayma. Avrupa’da kertikli kurt kemiği. Seramik. Çekoslovakya’da. Kil fırını. 25. 103 yıl Giysiler. Moskova’da. İğne ve iplikle dikilmiş ceket ve pantolon. 1

UYGARLIKLAR ve UYGARLIK ÜRÜNLERİ GÜNÜMÜZDEN ÖNCE 20. 103 yıl UYGARLIKLAR ve ÜRÜNLERİ Tarih öncesi mağara resimleri. 20. 103 yıl Ok ve yay Kuzey Afrika ve Fransa’da. 18. 103 yıl Keçinin evcilleştirilmesi. Filistin’de. 17. 103 yıl 14. 103 yıl Kandil ve ip. Fransa’da. Balık ağı. Baltık kıyılarında. 11. 103 yıl 10, 6. 103 yıl 10. 103 - 3. 103 yıl arası Koyunun evcilleştirilmesi. Köy-bostan. Kudüs’te. Mayalama. Tahıl tarımı. Cilalı Taş (Neolitik) çağı. 2

UYGARLIKLAR ve UYGARLIK ÜRÜNLERİ GÜNÜMÜZDEN ÖNCE 9. 103 yıl 8, 8. 103 yıl UYGARLIKLAR ve ÜRÜNLERİ Pişmiş topraktan çanakçılık. Kent. Çatalhüyük’te. Yaklaşık 5000 kişi. 8. 103 yıl Keten iplik kullanımı. 7. 103 yıl Malahit mineralinden bakır metalinin elde edilmesi. Afganistan’da. Mısır bitkisi tarımı. 7. 103 yıl 6, 5. 103 yıl 6, 2. 103 yıl Çin’de Hwang Ho (sarı ırmak) uygarlığı. Mezopotamya’da Sümer uygarlığı. 6. 103 yıl Sabanın gelişimi. Atın evcilleştirilmesi. Altın, gümüş, kurşun metallerinin kullanımı. 5, 5. 103 – 3, 4. 103 yıl Bronz çağı. arası 3

UYGARLIKLAR ve UYGARLIK ÜRÜNLERİ GÜNÜMÜZDEN UYGARLIKLAR ve ÜRÜNLERİ ÖNCE 5, 5. 103 – 3, 5. 103 yıl Irmak havzalarında uygarlıkların gelişmesi. arası 5, 5. 103 yıl Kalay metalinin elde edilmesi. 5, 5. 103 yıl Tekerlekli arabaların kullanımı. 5, 5. 103 yıl 5, 1. 103 yıl Sayı sistemlerinin gelişmesi. Cam boncuk üretimi. Mısır’da. Yazının gelişmesi. Mezopotamya’da. 5. 103 yıl 3, 4. 103 yıl Gılgameş söylencesi. Demir metalinin kullanımı. Demir çağı. 4

MEZOPOTAMYA • Günümüzde egemen olan uygarlığın kökenlerinin Mezopotamya, Mısır, Küçük Asya ve Yunanistan'ı kapsayan Doğu Akdeniz ve Orta Doğu uygarlıkları olduğu kuşkusuzdur. • Mezopotamya'da ilk uygarlık ürünleri, Asya kökenli göçer toplulukların Dicle ve Fırat ırmaklarının aşağı havzalarında İ. Ö. 4000 yıllarında kurdukları Sümer-Akad krallıklarında görülmektedir. 5

MISIR • Çağdaş uygarlığın Doğu Akdeniz'deki en önemli köklerinden birisi de eski Mısır uygarlığıdır. • Coğrafya koşulları, Mısır ile Mezopotamya arasında önemli ayrılıklar gösterir. Mezopotamya'da tarımsal üretim, gerek meteoroloji koşulları gerekse sulama sorunları yüzünden görece gelişmiş teknik bilgi ve uygulamalarını gerektirirken; Mısır'ın ılıman iklimi ve Nil ırmağının her yıl aynı mevsimde haziranda başlayan ve kasım sonuna kadar süren düzenli taşkınları, bol ve bereketli ürün sağlamaya olanak vermektedir. 6

Akad – Kalde Uygarlıklarında yedi metal, çeşitli kavramlarla da özdeşleştirilmiştir: Simge Metal Gök cismi Gün Başka Au Güneş Pazar-Sunday Tanrı-Kral-Sarı ℂ Ag Ay Pazartesi-Monday Tanrıça-Kraliçe. Ak ♂ Fe Mars Salı-Mardi Savaş Tanrısı ¤ Hg Merkür Çarşamba-Mercredi Hermes-Ulak. Gri ц Sn Jüpiter Perşembe-Donnerstag Şimşeklenme ♀ Cu Venüs Cuma-Vendredi Kırmızı-Yaşam ђ Pb Satürn Cumartesi-Saturday Kara-Soğuk 7

Camcılık İnsanlar, doğada var olan ve Obsidien = Volkan camı olarak bilinen, belli bileşimli ve ani soğumuş püskürük malzemeyi taş devirlerinde keskin kenarlı balta ve bıçaklar olarak kullanmışlardır. Ø Mısır (İ. Ö. ~3400) cam boncuklar. Ø (İ. Ö. 1550) III. Tutmosis’in cam vazoları. Ø (İ. Ö. ~1400 -1370) cam üretim resimleri. Ø Mezopotamya (İ. Ö. ~3500 -3000) camsı sırlar. Ø (İ. Ö. 2500) cam boncuklar. Tell Amarna cam üretim işlikleri. 8

Değerli Taşlar Ø Eski insanlar bakırı altına dönüştürmeye, benzetmeye çalışırken pirinci (bakır çinko alaşımı, sarı maden) bulmuşlardır. Ø Mavi firuze ya da lacivert taşı yapmaya çalışırken bir sır maddesi bulmuşlar ve o madde sonunda cam olmuştur. Ø Eski Mısır’da boyama ve sır sanatı, ayrıca da değerli taş yapma sanatı geliştirilmişti. 9

Metaller ve Madencilik Ø Altın doğada saf olarak bulunabildiği gibi az miktarda gümüş, bakır ve demir de içerebiliyordu. Ø Genellikle %30 -45 oranında gümüş içeren altın alaşımına “asem” ya da “elektrum” deniyor ve çok değer veriliyordu. Mısırlılar elektrumu gümüşe yeğliyorlardı; çünkü elektrum malzeme çok iyi parlatılıyor ve donuklaşmıyordu. 10

Mayalanma Ürünleri • Süt: Peynir, yoğurt vb. çok eskiden beri biliniyordu. • Şarap: Mısır’da üzüm, hurma ve palmiye bitkilerinden elde edilmiştir. Ezilen meyvaların suları fıçılarda mayalandırıldıktan sonra testilerde şişeleniyor, ağızları kil, alçı ya da kara sakızla kapatılıyordu. Genellikle zengin içkisi olarak kullanılırdı. • Bira: Genellikle halk içkisi olarak yaygın kullanılan bu içki, şerbetçi otundan yapılmıştır. • 11

Dericilik • Mısırlılar ham deriyi çok ince ve dayanıklı hale sepilemeyi (tabaklamayı) biliyorlardı. Bu amaçla akasya tohumu kabuğu, mazı özü ve meşe palamutu kabuğu kullanılıyordu. • Deriler, bitkilerden elde edilen özsu yardımıyla saklanıp korunuyor ve özel biçimli bakır bıçaklarla kazınarak temizleniyordu. • İnce deriler kırmızı, sarı ve yeşil renklere boyanıyordu. Beyaz deri ise yazı yazmada parşömen olarak kullanılıyordu. 12

İlaçlar • Hazırlama: Fiziksel yöntemler olarak; Kırma, Öğütme, Kaynatma, Özütleme, Çalkalama, Yıkama, Çözme. • ŞAP [KAl(SO 4). 12 H 2 O]: Genellikle burun kanaması gibi küçük kanamaların durdurulmasında; Gargara olarak ve sargı bezlerinde kullanılmıştır. • BANOTU: Diş ağrısını azaltmakta kullanılmıştır. Hiyosiyamin (= Daturin) [C 17 H 23 NO 3] içerir. • KANKURUTAN: Duygu kargaşasında kullanılır. Skopolamin (= Hiyosin = Atroskin) [C 17 H 21 NO 4] içerir. 13

Zehirler • BALDIRAN ÖZÜ: Baldıran (=Yabanıl kereviz = Ağuotu = Tavşancıl otu = Conium Maculatum) Şemsiye çiçeğigillerdendir. Yapısında Koniin [C 8 H 17 N] alkaloidi yanında Konisein, Konhidrin, Metil koniin ve Elma asidi içerir. Sokrates’in infazında kullanılmıştır. 6 mg miktarı öldürücüdür. • KARGABÜKEN ÖZÜ: (= İnyasbaklası = S. Strychnos nux vomica). Striknin [C 21 H 22 N 2 O 2] alkaloidi içerir. Çok zehirlidir. LD 50=0, 96 mg/kg 14

Boyalar • Hayvansal kökenliler TİR (SUR) MORU: Lübnan’daki liman kentinin adıyla bilinen boya, Murex Brandaris adlı bir deniz salyangozundan elde edilmiştir. Yaklaşık 10000 böcekten 1 g boya sağlanabiliyor. Boyarmadde [6, 6′-Dibromindigo] erguvan renklidir. Pahalı olduğundan, ancak soyluların giysileri için kullanılabiliyor. Avamın bu boya ile boyanmış bezlerden yapılan giysileri kullanmaları yasaklanmıştır. 15

Kozmetik • Hayvansal destek malzeme • LANOLİN: Yünün kazanlarda kaynatılıp deniz suyu ile işlenmesinden sonra suya geçen kısmıdır. Yoğurma, süzme, eritme basamaklarıyla arıtılan ve güneşte ağartılan kolesterol ve esterlerinden oluşan bir karışımdır. • Bitkisel destek malzeme • Zeytinyağı, Susamyağı, Bademyağı, Cevizyağı, Gülyağı • Meyvalar ve tohumlar preslenerek, yapraklar ise soğuk ya da sıcak özütlenerek yağlar elde edilir. 16

HİNT KİMYASI • Veda’lar: İ. Ö. 3000 – 1000 tarihleri arasında toplanmış olan dinsel ve felsefel metinlerden oluşan kutsal yazılardır. Ø Altın: Hiranya (=Sarı) Ø Gümüş: Rajata (=Beyaz) Ø Demir: Krishnayas (=Siyah) Ø Bakır: Lohitayas (=Kırmızı) • Altının yaşam düşünülüyordu. iksiri, kurşunun ise savaş tılsımı olduğu 17

ÇİN KİMYASI • Eski Çin’de temel öğeler ve onlarla eşleştirilen özellikler ÖĞELER Odun Ateş Metal Su Toprak YÖNLER Doğu Güney Batı Kuzey Merkez İlkbahar Yaz Sonbahar Kış Hepsi RENKLER Yeşil Kırmızı Beyaz Siyah Sarı ERDEMLER İyilik Uygunluk Adalet İyi niyet Akıl MEVSİMLER 18