Uvod u veb dizajn Osnovni pojmovi Zoltan Geller

Uvod u veb dizajn Osnovni pojmovi Zoltan Geller zoltang@ff. uns. ac. rs 2017

Sadržaj 1. Računarske mreže 2. Internet 3. World Wide Web 4. Preuzimanje sadržaja sa interneta 5. Pretraživanje interneta

Računarske mreže - Osnovni pojmovi ŠTA JE RAČUNARSKA MREŽA? SISTEM MEĐUSOBNO POVEZANIH RAČUNARA KOJI SU MOGUĆI CILJEVI POVEZIVANJA? 1. KOMUNIKACIJA 2. DELJENJE RESURA (FAJLOVA, PROGRAMA, UREĐAJA – NA PRIMER: ŠTAMPAČI, SKENERI) 3. . KAKO MOGU BITI RAČUNARI POVEZANI U MREŽI? KABLOVIMA ILI BEŽIČNIM PUTEM

Računarske mreže - Mreža ravnopravnih računara - 1. 2. 3. 4. KOJE SU ZNAČAJNE OSOBINE MREŽE RAVNOPRAVNIH RAČUNARA? SVI RAČUNARI SU RAVNOPRAVNI KORISNICI ODREĐUJU ŠTA ĆE NA SVOJIM RAČUNARIMA PODELITI SA OSTALIMA U MREŽI MALI BROJ RAČUNARA JEDNOSTAVNO UMREŽAVANJE

Računarske mreže - Klijent/Server arhitektura ŠTA JE SERVER? RAČUNAR KOJI PRUŽA USLUGE DRUGIM RAČUNARIMA (KLIJENTIMA) PREKO MREŽE ŠTA JE KLIJENT ? RAČUNAR KOJI KORISTI USLUGE DRUGIH RAČUNARA (SERVERA) PREKO MREŽE SERVERI KLIJENTI

Računarske mreže - Klijentski programi WEB ČITAČI, PREGLEDAČI (WEB BROWSER) 1. 2. 3. 4. Internet Explorer Mozilla Firefox Google Chrome Opera KLIJENTI ELEKTRONSKE POŠTE (EMAIL CLIENT ) 1. 2. 3. 4. Microsoft Outlook Windows Live Mail Mozilla Thunderbird The Bat! KLIJENTI ZA RAZMENU TRENUTNIH PORUKA ( CHAT) 1. Skype 2. Viber 3. Windows Live Messenger

Računarske mreže - Osobine servera - ŠTA JE SERVER? RAČUNAR KOJI PRUŽA USLUGE DRUGIM RAČUNARIMA (KLIJENTIMA) PREKO MREŽE KAKO SE ODVIJA KOMUNIKACIJA IZMEĐU SERVERA I KLIJENATA ? PREKO RAČUNARSKIH MREŽA KOJE SU BITNE OSOBINE SERVERA? 1. SPECIJALIZOVAN HARDVER VISOKIH PERFORMANSI 2. SPECIJALIZOVAN OPERATIVNI SISTEM 3. ČESTO NIJE POTREBAN RAZVIJEN GRAFIČKI KORISNIČKI INTERFEJS ( GUI – Graphical User Interface ) 4. MOGUĆNOST MENJANJA KONFIGURACIJE HARDVERA I SOFTVERA BEZ ZAUSTAVLJANJA SISTEMA 5. VISOK NIVO BEZBEDNOSTI I POUZDANOSTI

Računarske mreže - Vrste servera VRSTA SERVERA ZADATAK Web server ( web ) Server elektronske pošte ( mail) Server baze podataka ( database) Fajl server ( file ) Server računarskih igara ( game) Isporučuje Web stranice Upravlja isporukom pošte Pristup bazama podataka Pristup deljenim fajlovima Omogućava igranje igara Pretvara adrese zapisane u obliku koji je razumljiv za čoveka u oblik koji se koristi od strane računara. Server naziva domena (domain name server )

Računarske mreže - Podela na osnovu veličine ŠTA JE LAN (Local Area Network )? • LOKALNA RAČUNARSKA MREŽA • POKRIVA RELATIVNO MALI PROSTOR • KANCELARIJA, UČIONICA, ZGRADA ŠTA JE WAN (Wide Area Network )? • MREŽA ŠIROKOG PODRUČJA • POKRIVA ŠIRE PODRUČJE • GRAD, REGION, DRŽAVA • MREŽA LAN-OVA

Sadržaj 1. Računarske mreže 2. Internet 3. World Wide Web 4. Preuzimanje sadržaja sa interneta 5. Pretraživanje interneta

Internet - Osnovni pojmovi ŠTA JE INTERNET ? GLOBALNA RAČUNARSKA MREŽA ŠTA JE BIO PRETHODNIK INTERNETA? ARPANET – PROJEKAT AMERIČKE VLADE ŠTA JE PROTOKOL? SKUP PRAVILA KOJI PROTOKOL SE KORISTI ZA PRENOS PODATAKA NA INTERNETU? TCP/IP PROTOKOL (Transmission Control Protocol / Internet Protocol )

Internet - TCP/IP protokol ŠTA JE ZADATAK TCP PROTOKOLA? • DELI PORUKE NA MANJE PAKETE • PAKETI PUTUJU PREKO MREŽE NEZAVISNO OD OSTALIH PAKETA • KADA SVI PAKETI STIGNU DO CILJA, SASTAVLJA SE PORUKA ŠTA JE ZADATAK IP PROTOKOLA? • DEFINIŠE JEDNOZNAČNO ADRESIRANJE RAČUNARA NA INTERNETU • SVAKI RAČUNAR POVEZAN NA INTERNET IMA JEDINSTVENU IP ADRESU KAKO IZGLEDA IP ADRESA? 216. 58. 209. 164

Internet - Naziv domena ŠTA JE NAZIV DOMENA? SLOVNA OZNAKA KOJA ZAMENJUJE IP ADRESU PRIMER NAZIVA DOMENA www. google. com KAKO SE SAZNAJE NAZIV DOMENA NA OSNOVU IP ADRESE? POMOĆU SERVERA NAZIVA DOMENA (DNS – Domain Name Server ) ŠTA JE ZADATAK SERVERA NAZIVA DOMENA? DA NAĐE IP ADRESU KOJA ODGOVARA DATOM NAZIVU DOMENA

Sadržaj 1. Računarske mreže 2. Internet 3. World Wide Web 4. Preuzimanje sadržaja sa interneta 5. Pretraživanje interneta

World Wide Web - Hipertekst 1 ŠTA JE WORLD WIDE WEB SISTEM MEĐUSOBNO Tim Berners-Lee (WEB)? POVEZANIH WEB STRANICA HIPERTEKSTA ŠTA JE HIPERTEKST (Hypertext )? DOKUMENT KOJI SADRŽI VEZE (HIPERLINKOVE ) PREMA DRUGIM DOKUMENTIMA ŠTA JE JOŠ POTREBNO ZNATI O WEB-U? 1. NAJPOZNATIJI INTERNET SERVIS 2. AUTOR WEB-A JE Tim Berners-Lee 3. NASTAO JE U CERN-U, 1990. GODINE

World Wide Web - Hipertekst 2 HTML DAVRSTA LI JE WEB ISTO ŠTO I INTERNET? DOKUMENTA: POČETAK HTML DOKUMENTA GLAVA DOKUMENTA ŠTA JE HTML (Hyper. Text Markup TELO Language)? DOKUMENTA KRAJ DOKUMENTA NE! WEB JE SAMO JEDAN OD SERVISA INTERNETA JEZIK ZA OZNAČAVANJE HIPERTEKSTA – JEZIK KOJI SE KORISTI ZA PRAVLJENJE WEB STRANICA

World Wide Web - URL - ŠTA JE URL (Uniform Resource Locator )? JEDINSTVENA ADRESA RESURSA – WEB ADRESA http: //www. ff. uns. ac. rs/studije_osnovne. html http: //www. ff. uns. ac. rs/Lines/headleft. jpg

World Wide Web - Delovi URL-a - http: // www. ff. uns. ac. rs / studije_osnovne. html 1. PROTOKOLRSZA PRENOS HIPERTEKSTA DOMENA 2. NAZIV MREŽA SRBIJE DOMEN PRVOG (NAJVIŠEG) NIVOA DOMEN DRUGOG NIVOA DOMEN AC TREĆEG NIVOA DOMEN ČETVRTOG NIVOA AKADEMSKA UNS 4. FAJLUNIVERZITETA MREŽA NOVOM SADU 5. UGRANIČNIK WWW. rs. ac. uns. ff MREŽA SRBIJEPETOG (NAJNIŽEG) NIVOA DOMEN 3. FOLDER http: // WEB SERVIS FAKULTETA www. ff. uns. ac. rs www studije FF studije_osnovne. html MREŽA FILOZOFSKOG FAKULTETA / U NOVOM SADU

World Wide Web - Međunarodni domeni najvišeg nivoa DOMEN VRSTA PREZENTACIJE . com Komercijalne stranice www. google. com, www. facebook. com . edu Obrazovne stranice, pre svega Američki univerziteti www. berkeley. edu , web. mit. edu, www. harvard. edu . gov. org. net. mil Stranice vladinih ustanova SAD www. nasa. gov, www. fbi. gov Stranice neprofitnih organizacija www. libreoffice. org, www. wikipedia. org Internet provajderi, opšti domen www. speedtest. net , www. b 92. net Stranice oružanih snaga SAD

World Wide Web - Nacionalni domeni najvišeg nivoa DOMEN ZEMLJA . rs. hu. ro Srbija Mađarska Rumunija . de. jp. br. cn. ru. us Nemačka Japan Brazil Kina Rusija Sjedinjene Američke Države

Sadržaj 1. Računarske mreže 2. Internet 3. World Wide Web 4. Preuzimanje sadržaja sa interneta 5. Pretraživanje interneta

Preuzimanje sadržaja sa interneta - Kopiranje teksta sa Web stranice KAKO SE KOPIRA TEKST SA WEB STRANICE U DOKUMENT ? JTE NAREDBU 1. OZNAČITE TEKST I IZ PRIRUČNOG MENIJA BIRA Internet Explorer Copy 2. KOPIRAN TEKST ĆE TE U DOKUMENT UMETNUTI NAREDBOM Paste Special Paste Options KOPIRAN TEKST BIĆE FORMATIRAN NA ISTI NAČIN KAO NA ↓ ↓ Paste STRANICI, SADRŽAĆE I LINKOVE. Unformatted Keep Text Only. KAKO SE KOPIRA TEKST BEZ FORMATIRANJA ? Word • POMOĆU NAREDBE Paste Special i Paste OPCIJE Unformatted Text • POMOĆU IKONE Paste Options i OPCIJE Keep Text Only

Preuzimanje sadržaja sa interneta - Kopiranje slike i adrese linka i slike KAKO SE KOPIRA ADRESA (URL) SLIKE? ADRESA LINKA? SLIKA? Properties Copy Shorcut Copy ↓ Copy (URL) Paste ↓ Paste

Preuzimanje sadržaja sa interneta - Preuzimanje slike i datoteke KAKO SE PREUZIMA SLIKA? DATOTEKA? Save Picture Target As Save

Preuzimanje sadržaja sa interneta - Čuvanje Web stranica na disku POMOĆU KOJE NAREDBE SE ČUVA WEB STRANIC A NA DISKU? NA KOJE NAČINE SE MOGU SAČUVATI WEB STRANICE ? KOMPLETNA NEKOMPLETNA TEKSTUALNA WEB ARHIVA File → Save As Ctrl + S WEB ČUVANJA WEB DATOTEKA STRANICA NAČIN OPIS ? KOJA OPCIJA ODREĐUJE NAČIN ČUVANJA STRANICA WEB DOKUMENT (HTML FAJL) I Web page complete Save As Type SVI PRATEĆI FAJLOVI - U POMOĆNOM (*. htm, *. html) Text Web Webpage, file archive, page (*. txt) FOLDERU. HTML single complete only file Web archive, WEB DOKUMENT I PRATEĆ I FAJLOVI U (*. htm, (*. mht) *. html)single file (*. mht) OBLIKU POSEBNE ARHIVE Webpage, HTML only SAMO WEB DOKUMENT (HTML FAJL) (*. htm, *. html) BEZ PRATEĆIH FAJLOVA (NPR. SLIKE) Text file (*. txt) SAMO TEKST SA WEB STRANICE

Sadržaj 1. Računarske mreže 2. Internet 3. World Wide Web 4. Preuzimanje sadržaja sa interneta 5. Pretraživanje interneta

Pretraživanje interneta - Različite mogućnosti pretrage vremenska notebook fakultet prognoza notebook “vremenska * fakultet -film prognoza” -movie www. google. com ecdl site: www. ff. uns. ac. rs NAČIN PRIMER NA OSNOVU KLJUČNIH REČI PO TAČNOM IZRAZU ISKLJUČIVANJE REČI PROIZVOLJNA REČ TRAŽENJE SAMO NA DATOJ ADRESI vremenska prognoza “vremenska prognoza ” notebook –film –movie * fakultet ecdl site: www. ff. uns. ac. rs

Uvod u veb dizajn Osnovni pojmovi Zoltan Geller zoltang@ff. uns. ac. rs 2017