UVOD U NAUKU O DRAVI I PRAVU Doc

UVOD U NAUKU O DRŽAVI I PRAVU Doc. dr. Ajla Škrbić

SADRŽAJ DANAŠNJEG PREDAVANJA SAVREMENA MODERNA DRŽAVA: 1. Opšte naznake 2. Država-nacija 3. Pravna država 4. Vladavina prava 5. Država i ekonomija 6. Država i ljudska prava 7. Država i zaštita životne okoline 8. Država i civilno društvo 9. Država i globalizacija 10. Država i međunarodna udruženja

OPŠTE NAZNAKE SAVREMENE MODERNE DRŽAVE republica lo stado (srednji vijek) (13. vijek) moderna država (17. vijek)

DRŽAVA-NACIJA q Vestfalski ugovor 24. 10. 1648. q Modernu državu karakteriše: a) b) c) d) e) veća centralizacija političke vlasti demokratizacija političkih institucija sekularizacija političke vlasti profesionalizacija državne organizacije nacionalni karakter q Gidensova klasifikacija države-nacije: a) b) c) d) evropska država-nacija kolonizovane države-nacije postkolonijalne države-nacije modernizovane države-nacije

PRAVNA DRŽAVA q Osobine pravne države: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. moć države je utvrđena formalnim pravilima pravo se unificira i kodifikuje postoji efikasan sistem donošenja dobrih i korisnih normi Nullum crimen sine lege, nulla poena sine lege dioba vlasti nadležni organi štite ljudska prava i slobode država je parlamentarno uređena civilno društvo načela funkcionalnosti i efikasnosti sudska vlast je posebno zaštićena načelo pravne sigurnosti načelo zakonitosti vladavina prava socijalna država

VLADAVINA PRAVA q Vladavina prava je ideja o pravnom poretku koji demokratskim pravnim ograničenjima državne vlasti, kvalitetnim zakonskim rješenjima i institucionalnim garancijama osigurava ljudsku sigurnost i slobodu q Politička pozadina vladavine prava: a) korištenje ustavnih načela kojima su nosioci političke vlasti ograničeni pravnim instrumentima b) politički nadzor nad radom državnih organa vrše predstavnička tijela sa mandatom od naroda c) nezavisno sudstvo

VLADAVINA PRAVA q Najvažnija načela vladavine prava: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. supremacija regularne nad arbitrarnom vlašću svi ljudi su podvrgnuti pravom države u kojoj žive najviši pravni akti nastaju u parlamentu načelo zakonitosti ustavna načela su rezultat sudskih odluka koje su nastale u konkretnim sudskim postupcima racio dicidendi dioba vlasti visok nivo nezavisnosti sudske vlasti zaštita ljudskih prava i sloboda pravna sigurnost građana načelo ravnopravnosti ljudi

DRŽAVA I EKONOMIJA q Period kapitalizma (liberalizma) q New Deal 1933. q Neoliberalizam q Ekonomske funkcije: q normiranje ekonomske sfere društva q makroekonomsko planiranje i sprovođenje mjera q praćenje ekonomskih kretanja u društvu i intervenisanje za stabilan rast ekonomije

DRŽAVA I LJUDSKA PRAVA q Magna charta libertatum 1215. q Teorija društvenog ugovora q Dioba vlasti q Najznačajniji dokumenti iz oblasti zaštite ljudskih prava: q q q Dekalog Habeas Corpus Act 1679. Bill of Rights 1689. Declaration of Independence 1776. Deklaracija o pravima čovjeka i građanina 1789. Ženevske i haške konvencije 19. i 20. vijeka

DRŽAVA I LJUDSKA PRAVA q Institucija ombdusmena q Nevladine organizacije i zaštita ljudskih prava q Evropski sud za ljudska prava q Manjine q Ravnopravnost spolova

DRŽAVA I ZAŠTITA ŽIVOTNE OKOLINE q Problem onečišćavanja životne okoline q Program UN za zaštitu okoline UNEP

DRŽAVA I CIVILNO DRUŠTVO q Civilno društvo je dio društva koji ne pripada ni državi ni političkoj sferi q Zadatak: kritika države

DRŽAVA I GLOBALIZACIJA q Karakteristike industrijske tehnološke revolucije (1730 -1870): q q q pronalazak parne mašine, alatnih mašina, parobroda, željeznice, automata, konzerve, telegrafa i fotografije prva baterija, tkalački razboj, jeftini i masovno proizvedeni čelik i nalazišta nafte dvotaktni motor, dinamo q Karakteristike tehnološke revolucije mehanike (1880 -1940): q q tekuća traka, telefon, automobil, radio, avion, frižider, dalekovod usavršen proces proizvodnje, podjela rada, standardizacija i tipizacija proizvoda q Karakteristike informatičke revolucije (1950 -. . . ): q q ubrzana tehnološka revolucija mikroprocesor, kompjuter, televizor, robot, raketa, satelit, nuklearna tehnologija, internet

DRŽAVA I GLOBALIZACIJA q Genus proximum q Differentia specifica q Autarhija

DRŽAVA I MEĐUNARODNA UDRUŽENJA q Podjela međunarodnih organizacija: a) u odnosu na izvor finansiranja: 1. 2. b) međuvladine organizacije koje nastaju zaključenjem višestranog ugovora nevladine organizacije koje nastaju donošenjem ili prihvatanjem statuta u odnosu na prirodu posla koji obavljaju: 1. 2. 3. 4. 5. političkog karaktera vojno-političkog karaktera finansijskog karaktera integralnog karaktera vjerskog karaktera q Multinacionalne kompanije

PITANJA?

ZAKLJUČAK?

HVALA NA PAŽNJI.