Uur Mumcu ve Aratrmac Gazetecilik Uur Mumcu 19421993

Uğur Mumcu ve Araştırmacı Gazetecilik

Uğur Mumcu (19421993) Araştırmacı Gazetecilik dendiğinde Türkiye’de ilk akla gelen isim Uğur Mumcu’dur. Mumcu, yolsuzluk, kaçakçılık, terör, siyaset ve ticaret bağlantıları üzerine araştırmalar yapıyordu. Biraz da espiri olsun diye masasına “Yolsuzlu Masası” yazan bir levha koymuştur.

1965 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Uğur Mumcu, 19691972 yılları arasında aynı fakültede asistan olarak çalıştı. 1975 yılında Milliyet’te çalıştığı kısa bir dönem dışında hep Cumhuriyet’te çalıştı. 1975’ten itibaren Cumhuriyet gazetesinde “Gözlem” başlıklı köşesinde düzenli olarak yazmaya devam etti. Aynı anda Anka Ajansı’nda da çalışıyordu. 1977 yılından itibaren sadece Cumhuriyet’te çalıştı.

Özellikle 1980 yılından itibaren Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımladığı yazılar Türkiye’de araştırmacı gazeteciliğin en önemli örnekleri arasında yer alır. “Mobilya Dosyası”, “Rabıta Dosyası”, “Silah Kaçakçılığı ve Terör”, “Ağca Dosyası” gibi önemli araştırmacı gazetecilik haberlerine imza atmıştır.

Yıllarca birlikte çalıştığı Ahmet Tan Mumcu’nun çalışma biçimini şöyle anlatıyordu: “En küçük ayrıntıyı, yıllar önce okuduğu bir makaledeki isimle birleştirip bir sürü soru yaratırdı. Sonra da bu soruların üstüne yürürdü. Yürürken elbette başka olaylar aklına takılır, bunlardan yeni sorular yaratırdı. Dikkat, hayal gücü ve ayrıntı işini yürütürken elindeki üç büyük silahtı. Bu üç silahı inanılmaz ustalılkla kullanırdı. Bu ustalığa akıl erdiremeyenler onun gizli servislerden beslendiğini öne sürecek kadar sığlık sergilerlerdi. Oysa ki yaptığı, çoğu kez herkesin ulaşabileceği açık kaynakları değerlendirmekti. Bir de uyandırdığı saygı ve güvenle, kritik görevlerde çalışan her düzey görevliden bilgi sızdırmaktı. (…) Resmi Gazete koleksiyonları, Ticaret Sicili gazeteleri, TBMM Kitaplığı, Tarih Kurumu arşivi onun ‘gizli ajanları’ idi. ” (Tan’dan akt. Şenol, 1996: 98)

Mobilya Dosyası Türkiye’de en çok sözü edilen araştırmacı gazetecilik örneklerinden biri Uğur Mumcu ve Altan Öymen’in 1975 yılında yayımladıkları Mobilya Dosyasıdır. Anka Ajans’ta yayımlanan bu haber dönemin başbakanı Süleyman Demirel’in yeğeni Yahya Demirel’in yaptığı hayali ihracatı ortaya çıkarmıştır. Mumcu ve Öymen’in bu haber ile ilgili haberleri bir kitapta toplanarak yayımlanmıştır.

Rabıta Dosyası Uğur Mumcu 1987 yılında yaptığı bir haberle, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 1982 -1984 yılları arasında yurtdışında görevlendirdiği imamların maaşlarını gizli bir anlaşma ile Rabıtat-ül Alem -ül İslam (Rabıta) isimli Suudi Arabistan kökenli bir örgütün ödediğini belgeledi.

12 Eylül 1980 darbesinden sonra kurulan Milli Güvenlik Konseyi 1981 yılında bir Bakanlar Kurulu Kararnamesi çıkararak Rabıta adlı örgütün yurt dışındaki Türk din görevlilerine maaş ödemesini kararlaştırmıştı Bu kararnamede dönemin devlet başkanı Kenan Evren ve Başbakan Bülend Uslu’nun imzaları bulunmaktaydı.

Söz konusu din görevlilerine yapılacak ödemelerin mali güçlükler nedeniyle imkansız hale geldiği için bu yola başvurulduğu öne sürülüyordu. Bu konuda hükümetin çıkardığı kararname Resmi Gazete’de yayımlanmadı. Mumcu “Avrupa’da İslamcı Örgütler ve Para” adlı dosyası için 1987 yılında Almanya’ya gittiğinde İslami cemaat ve teşkilatlara üye kişilerle görüşmeleri sonucunda Türk imamların aylıklarını Rabıta’nın ödediğini öğrendi. Bu bilgileri 12 Eylül döneminde görev almış adının açıklanmasını istemeyen bir bakandan teyit etmişti.