UTICAJ OBRTANJA ZEMLJE NA KRETANJE TELA Pitanje br

UTICAJ OBRTANJA ZEMLJE NA KRETANJE TELA Pitanje br. 20 Zavisnost težine tela od geografske širine mesta Koordinatni sistem vezan za Zemlju je neinercijalan. Inercijalne sile koje nastaju kao posledica rotacije Zemlje oko svoje ose: i Zemlja je sfera poluprečnika Rz=6360 km Ekvatorski poluprečnik Zemlje 6378, 245 km Polarni poluprečnik Zemlje 6356, 864 km Zemlja rotira od zapada prema istoku

Intenzitet ugaone brzine: Ubrzanje centrifugalne sile inercije na ekvatoru : acf i=0. 32%g Ubrzanje Coriolisove sile: ac=0. 03%g Zavisnost težine tela od geografske širine mesta Telo mase m nalazi se u relativnom miru na Zemljinoj površini, gde je geografska širina mesta telo je u miru

Na telo deluju dve sile: -aktivna sila teže duž radijusa Zemlje -centrif. sila inercije u pravcu relativnog vektora Odredimo uticaj centrif. sile na težinu tela: Komponenta F 1 ima isti pravac, a suprotan smer od sile teže, pa smanjuje težinu tela. Na telo na polovima ne deluje centrif sila inercije pa je sila teže i težina imaju iste vrednosti Sila F 2 utiče na skretanje težine tela od radijalnog pravca i max je za 45

Pitanje br. 21 Uticaj Coriolisove sile na slobodno padanje tela Telo koje slobodno pada skreće na istok 1)Nepokretni sistem h<<R Taćka prizemljenja je pomerena na istok. 1. nepokretni sistem

1) Pokretni sistem

1)Pokretni sistem Tačka prizemljenja je pomerena ka istoku (*) 2. pokretni sistem Integraljenjem ove jne dobija se Poč. uslovi:

(**) Zamenom (**) u (*) dobija se: Poč. uslovi:

Poč. uslovi: Eliminisanjem parametra t dobija se jna trajektorije tela (parabola)

Za je veličina pomeranja

Uticaj Coriolisove sile na kretanje tela po Zemljinoj površini Na sledećoj slici prikazano je odredjivanje smera Koriolisove sile. Smer se poklapa sa smerom progresivnog kretanja svrdla, kad se ručica svrdla obrće oko vektora relativne brzine prema vektoru ugaone brzine (u smeru manjeg ugla)

a) Dejstvo Koriolisove sile na tela koja se kreću duž meridijana

b) Dejstvo Koriolisove sile na tela koja se kreću duž meridijana

Dejstvo Koriolisove sile na tela koja se kreću duž uporednika

Pitanje br. 22 Foucaultovo (Fukoovo) klatno Razmotrimo oscilovanje klatna koje se nalazi na severnom polu Zemlje. Za posmatrača iz nepokr sistema klatno vrši oscilovanje pod delstvom dve sile: sile teže i reakcije kanapa. Ravan oscilovanja bi zadržavala stalnu orijentaciju u prostoru Na teg klatana deluje Koriolisova sila koja leži u horiz. ravni i usmerena je na desno u odnosu na vektor rel. brz. Relacija izmedju ugaone brzine Zemlje i ravni oscilovanja klatna i gegraf. širine mesta je:

Fukoovo klatno opisuje u horizontalnoj ravni figure u obliku rozete.

Žan Bernar Leon Fuko (fr. Jean Bernard Léon Foucault; 18. septembar 1819 - 11. februar 1868) je francuski fizičar koji je s Armanom Fizoom izmerio brzinu svetlosti. Ogledom s klatnom (Fukoovo klatno) dokazao rotaciju Zemlje. Pronašao je žiroskop, usavršio teleskop i otkrio vrtložno-vihorne struje u metalnim masama (Fukoove struje).

Fukoovo klatno je dobilo ime po francuskom fizičaru Leonu Fukou koji ga je upotrebio u svom eksperimentu da dokaže da Zemlja rotira oko svoje ose.