Upoledzenie umysowe Upoledzenie umysowe definicja Upoledzenie umysowe to

Upośledzenie umysłowe

Upośledzenie umysłowe - definicja • Upośledzenie umysłowe to znaczące obniżenie ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszą deficyty w dziedzinie zachowań adaptacyjnych, i które występuje w okresie rozwojowym (Amerykańskie Stowarzyszenie Na Rzecz Osób Ograniczonych Umysłowo). • Brak szczegółowych, klinicznych kryteriów diagnostycznych przydatnych do rozpoznawanie upośledzenia umysłowego (Międzynarodowa klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania - ICD 10)

Wyróżnia się dwa główne aspekty upośledzenia umysłowego • poziom zdolności poznawczych (w zależności od norm kulturowych i oczekiwań wobec badanych osób badacze decydują, jaki przyjąć współczynnik inteligencji bądź poziom wieku umysłowego w różnicowaniu upośledzenia i normy), • poziom kompetencji społecznej (ogromny wpływ czynników społecznych i kulturowych powoduje, że w różnych kręgach stosowane są różne formy i skale do oceny dojrzałości społecznej).

Upośledzenie umysłowe - definicja • Pojęcie upośledzenie umysłowe jest bardzo szerokie zarówno ze względu na zróżnicowanie stopnia upośledzenia umysłowego, jak i ze względu na zaburzenia zachowania, motywacji, emocjonalności i dysfunkcje jakie im towarzyszą. Upośledzenie umysłowe odnosi się nie tylko do sfery poznawczej człowieka, ale obejmuje całą jego osobowość.

• Definicja K. Kirejczyka określa upośledzenie umysłowe jako istotnie niższy od przeciętnego w danym środowisku, globalny rozwój umysłowy jednostki, z nasilonymi równocześnie trudnościami w zakresie uczenia się i przystosowania, spowodowany we wczesnym okresie rozwojowym przez czynniki: dziedziczne, wrodzone i nabyte po urodzeniu, wywołujące trwałe zmiany w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego.

• Według Amerykańskiego Towarzystwa ds. Upośledzenia Umysłowego upośledzenie umysłowe obejmuje „znacząco niższe niż przeciętne funkcjonowanie intelektualne”, które ujawnia się przed 18 rokiem życia. Obejmuje ponadto ograniczenia w przynajmniej dwóch z następujących obszarów – porozumiewanie się, samoobsługa, życie w domu, umiejętności społeczne, kierowanie sobą, zdrowie i bezpieczeństwo, umiejętności funkcjonowania w szkole, odpoczynek i praca. Stowarzyszenie sugeruje by posługiwać się terminem niepełnosprawność intelektualna. • Pojęcie upośledzenie umysłowe używane jest zamiennie z terminem niedorozwój umysłowy lub niepełnosprawność intelektualna inaczej oligofrenia. • Demencja-otępienie - to wtórne obniżenie sprawności intelektualnej np. na skutek chorób, urazów.

Charakterystyka upośledzenia umysłowego • upośledzenie powstaje w okresie rozwojowym (do 18 rż), • ma różnorodną etiologię. • odnosi się nie tylko do niższego ogólnego poziomu funkcjonowania intelektualnego, lecz obejmuje również całą osobowość, ogranicza zdolność przystosowania społecznego, • może występować bez towarzyszących innych zaburzeń psychicznych lub somatycznych lub mogą mu towarzyszyć zaburzenia psychiczne i fizykalne; im głębsze upośledzenie tym większe ryzyko zaburzeń neurologicznych i somatycznych, • nie jest chorobą ani stanem chorobowym • upośledzenie umysłowe jest stanem, który dzięki różnym zabiegom można poprawić, ale nie można wyeliminować.

Klasyfikacje upośledzenia umysłowego w oparciu o Skalę Inteligencji Wechslera rozwój przeciętny II 85 -110 rozwój niższy niż przeciętny II 70 -84 upośledzenie umysłowe lekkie II 55 -69 upośledzenie umysłowe umiarkowane II 40 -54 upośledzenie umysłowe znaczne II 25 -39 upośledzenie umysłowe głębokie II 0 -24

Rozpowszechnienie upośledzenia umysłowego Osoby z niepełnosprawnością intelektualną stanowią od 1 do 3 % ogólnej populacji • Lekki stopień upośledzenia – około 80% osób z upośledzeniem umysłowym • Umiarkowany stopień upośledzenie – około 12% • Znaczny stopień upośledzenia – 7% • Głęboki stopień upośledzenia – poniżej 1%

Etiologia upośledzenia umysłowego • Przyczyny somatyczne, organiczne (choroby, infekcje, anomalie chromosomowe) • Przyczyny kulturowo-rodzinne (u około 2/3 upośledzonych osób nie stwierdza się żadnej choroby czy uszkodzenia mózgu). Ogólne zdolności intelektualne w pewnym stopniu przekazywane są genetycznie - współczynnik korelacji pomiędzy ilorazem inteligencji rodziców i dzieci jest bliski 0, 5. Ogromną rolę w rozwoju inteligencji odgrywa środowisko 95% rodziców dzieci z lekkim upośledzeniem umysłowym pochodzi z warstw społecznych o najniższym wykształceniu i najniższym statusie. 80% lekkiego upośledzenia umysłowego zaliczyć można do tzw. upośledzenia rodzinno-kulturowego.

Czynniki powodujące upośledzenie umysłowe • Lekkie upośledzenie umysłowe rzadko bywa spowodowane jednym znanym czynnikiem etiologicznym, na ogół mamy do czynienia z uwarunkowaniami wieloczynnikowymi, rzadko również spotykamy się z objawami neurologicznymi, wskazującymi na organiczne uszkodzenie układu nerwowego. • W bardziej nasilonych postaciach upośledzenia umysłowego zazwyczajwystępuje jeden czynnik o znacznej wadze patogennej (np. wada genetyczna), częściej obserwuje się zaburzenia neurologiczne i psychiatryczne.

W diagnostyce upośledzenia umysłowego istnieją dwa podejścia: 1. Diagnoza psychometryczna – opiera się wyłącznie na uzyskanym wyniku badań ilorazu inteligencji lub też ilorazie dojrzałości społecznej, bez uwzględnienia całokształtu badań. 2. Diagnoza kliniczna – opiera się na całokształcie badań psychologiczno – pedagogiczno – lekarskich, wybiegających znacznie poza dane testowe (wywiad, obserwacja, badanie tempa uczenia się, cech osobowości).

Charakterystyka podstawowych ograniczeń i możliwości w zależności od stopnia upośledzenia umysłowego. Sfera funkcjonowania Stopień upośledzenia umysłowego umiarkowany znaczny głęboki Czynności orientacyjno – poznawcze. Spostrzeganie niedokładne, dominuje uwaga mimowolna, słaba koncentracja uwagi, pamięć nietrwała, głównie mechaniczna. Myślenie konkretnoobrazowe, Brak zdolności wykonywania operacji logicznych, trudności w tworzeniu pojęć abstrakcyjnych. Mowa z częstymi wadami, ubogie słownictwo. Spostrzeganie niedokładne, bardzo wolne, uwaga mimowolna, skupiona jedynie na silnych bodźcach, słaba trwałość uwagi, pamięć krótkotrwała, bardzo ograniczona. Mowa: zdania proste, dwuwyrazowe, częste wady. Duże zróżnicowanie: od braku percepcji, uwagi mimowolnej i pamięci do cząstkowych ich występowania. Mowa: Nieartykułowane dźwięki (osoby te na ogół nie mówią i nie rozumieją mowy). Czasem pojedyncze proste wyrazy, rozumienie prostych słów i poleceń. Procesy emocjonalno – motywacyjne. Widoczne potrzeby psychiczne, intuicyjne uczucia moralne, słaba kontrola nad popędami. Widoczne potrzeby psychiczne. Częste zaburzenia zachowania, intuicyjne uczucia moralne, oznaki przywiązania do osób, rzeczy. Proste emocje zadowolenia i niezadowolenia, czasem wyrażanie emocji gestami – uśmiech, przywiązywanie się do osób. Częste wahania nastroju. Widoczne potrzeby kontaktów społecznych. Osoby te na ogół są samodzielne w samoobsłudze, mogą wykonywać proste prace domowe i zarobkowe. Rozumieją proste sytuacje społeczne, na ogół potrafią wyrazić swoje potrzeby, porozumieć się i współpracować z innymi. Osoby często samodzielne w załatwianiu potrzeb fizjologicznych, poruszaniu się w bliskiej okolicy. Rozumieją proste sytuacje, wykonują proste prace domowe i zarobkowe. Potrafią porozumieć się w prostych sprawach. Prawie całkowity brak czynności regulacyjnych (życie chwilą bieżącą); osoby te nie potrafią samodzielnie dbać o swoje bezpieczeństwo. Mogą nauczyć się prostych nawyków, wymagają stałej opieki. Rozwój społeczny.

Problemy emocjonalne dzieci z upośledzeniem umysłowym • uzależnienie się od otoczenia zewnętrznego, wyuczona bezradność; • wysoki i bardzo wysoki poziom lęku; • zaburzenia typu zahamowania lub nadpobudliwość; • tendencje do podtrzymania pozytywnych lub negatywnych interakcji społecznych • gniew, wrogość, agresywność

Zaburzenia emocjonalne występujących u dzieci upośledzonych umysłowo; • stany podwyższonego nastroju wyrażają się w – – • • tzw. lepkości uczuciowej stany obniżonego nastroju wyrażają się w – – – • • euforii skłonnościach maniakalnych żartowaniu zaprzeczaniu depresji apatii melancholii smutku agresji nieumotywowane wahania nastroju zahamowanie psychoruchowe pobudzenie ruchowe nieadekwatne do bodźców reakcje ochronne i obronne

Zachowanie dzieci upośledzonych umysłowo charakteryzuje się; • • • impulsywnością, brakiem przemyślenia, brakiem konsekwencji, brakiem przewidywania, Sposób działanie i reagowania zależy przede wszystkim od temperamentu.

Rodzina dziecka z upośledzeniem umysłowym • • potrzeba akceptacji przez rodziców potrzeba uznania mimo inności dziecka potrzeba kontaktów z innymi dziećmi potrzeba opieki i pomocy a równocześnie zapewnienie samodzielności

Problemy wychowawcze dzieci upośledzonych umysłowo Istotną cechą wychowania – według założeń strategii humanistycznej – jest traktowanie wychowanka jako jednostkę autonomiczną, niepowtarzalną i zasługującą na szacunek bez stawiania wstępnych warunków. Dzięki temu zapewnia się większą niezależność, zawierza się pozytywnym i twórczym możliwościom dziecka; daje się mu do zrozumienia, że samo jest w stanie poradzić w szkole sobie z powstałymi problemami; metody lub techniki wychowawcze uważa się za sprawę drugorzędną.