UNIVERZITET U ZENICI MAINSKI FAKULTET U ZENICI TEMA

UNIVERZITET U ZENICI MAŠINSKI FAKULTET U ZENICI TEMA: ISPITIVANJE AKUSTIČNOM EMISIJOM Seminarski rad Kandidat: Langić Alen Mentor: doc. dr. Samir Lemeš

Kratak sadržaj seminarskog rada Seminarski rad obuhvata sljedeća poglavlja o. Uvod o. Osnovni principi ispitivanja akustičnom emisijom o. Obrada signala akustične emisije o. Primjena akustične emisije o. Ispitivanje materijala o. Ispitivanje zavarenih spojeva o. Ispitivanje konstrukcija

Uvod Akustična emisija je relativno nova tehnika ispitivanja bez razaranja (NDT). Akustična emisija se može upotrijebiti za otkrivanje ovih procesa: � djelovanje sile veče od napona tečenja materijala, koja prouzrokuje plastičnu deformaciju ili pojavu i rast pukotine, zavisno od vrste materijala ili lokalnih materijala i njemu � promjenljive sile koja djeluje na materijal, tj. zamora materijala naponske korozije � razvoja pukotine na niskim temperaturama

Osnovni principi emisijom ispitivanja akustičnom Signal akustične emisije može biti kontinualan ili diskretan. Signal kontinualne akustične emisije je po obliku sličan signalu šuma. Diskretna akustična emisija nastaje usljed oslobađanja dijela deformacijeske energije u diskretnim, dovoljno udaljenim trenutcima vremena Slika 1. Kontinuirani i tenzorski (diskretni) signal

Obrada o o signala akustične emisije Naćin obrade zavisi od dva glavna faktora: tipa ispitivanja (laboratorijaska istraživanja, provjera kvaliteta konstrukcija, praćenje ponašanja materijala) namjene rezultata obrade signala akustične emisije Ustvari postoje dva osnovna tipa obrade, u zavisnosti od toga da li je potrebno odrediti položaj greške, koja prouzrokuje signal akustične emisije u materijalu ili ne.

Rezonantni senzori Prave se na bazi piezoelektričnih pločica i rezonantna učestanost je kod večine komercijalnih tipova u opsegu 140200 k. Hz. Slika 2. Rezonantni senzori

Kapacitivni senzori daju odlične rezultate u pogledu širine pojasa i linearnosti frekventne karakteristike. U posljednje vrijeme se razvijaju novi, ali i poboljšavaju postojeći tipovi senzora na bazi piezoelektričnih pločica. Prednosti rezonantnih senzora nad širokopojasnim ogledaju se u njihovoj velikoj osjetljivosti, robusnosti, jednostavnoj izradi, maloj cijeni i prikladnoj pripremi za upotrebu. Slika 3. Kapacitivni senzori

Primjena akustične emisije Najznačajnija oblast primjene akustične emisije je ispitivanje materijala, zavarenih spojeva i konstrukcija. Akustična emisija se moze koristiti u ocjeni kvaliteta zavarenih spojeva. Akustičnom emisijom mogu da se otkriju greške pri izradi komponenata i konstrukcija, utvrdi pojavu pukotina usljed naponske korozije, da se odredi položaj greške i prati ponašanje aktivnih grešaka u toku eksploatacije.

Ispitivanje materijala Najznačajnija prednost akustične emisije u odnosu da druge NDT metode, prije svega na ultrazvučno ispitivanje, je mogučnost registrovanja signala koji izaziva greška u materijalu bez detaljnog i potpunog pregleda njegove površine. Slika 4. Dijagrami ispitivanja Slika 5. Rezultati ispitivanja

Ispitivanje zavarenih spojeva Tipičan primjer registrovanja signala akustične emisije u toku postupka zavarivanja data je na (Slika ). Ispitivanje zavarenog spoja več 30 -60 minuta poslije zavarivanja omogučava otkrivanje pukotina u zoni utjecaja toplote. Slika 6. Ispitivanje zavarenog spoja AE

Ispitivanje konstrukcija Posebno je značajno ispitivanje akustičnom emisijom posuda pod pritiskom (Slika ). Posebna pažnja se posvećuje zavarenim spojevima i zonama oko spoja omotača posude sa prirubnicama. Rezultate dobijene ispitivanjima AE kombinovati sa karakteristikama materijala i parametara mehanike loma, kao i sa rezultatima ispitivanja sa drugim metodama ( radiografija, ultrazvuk, tenzometrija). Slika 7. Ispitivanje cilindrični h spojeva Slika 8. Posuda pod pritiskom

Hvala Vam na pozornosti bay