UNIVERZITET U NIU Medicinski fakultet Ni Dr Darko

UNIVERZITET U NIŠU Medicinski fakultet Niš Dr Darko Laketić KVALITET ŽIVOTA BOLESNIKA NAKON TRANSURETRALNE I TRANSVEZIKALNE PROSTATEKTOMIJE - MAGISTARSKI RAD -

Benigna hiperplazija prostate(BPH) je oboljenje čija prava priroda još uvek nije razjašnjena Kod obolelih od BPH dva faktora su konstantno prisutna: 1. Starost bolesnika 2. Prisustvo funkcionalnih testisa

BPH je povezana sa sledećim etiološkim faktorima: Starost Ø Endokrini poremećaji Ø Matične ćelije Ø Poremećaj biomatriksa strome Ø Faktori rasta Ø Genetički faktori Ø

Nakon 50. godine života učestalost BPH raste i dostiže svoj maksimum u sedmoj i osmoj deceniji života

BPH ima za posledicu opstrukciju izvodnog puta mokraće sa posledičnim razvojem morfoloških i funkcionalnih poremećaja donjeg i gornjeg urotrakta Normalna prostata BPH Nalaz nakon operacije

Ilustracija bolesničkih tegoba kod BPH

Hirurško lečenje benigne hiperplazije prostate Još uvek nije nađena efikasna forma neoperativne terapije koja bi mogla da zameni operativno lečenje Hirurškim zahvatom se odstranjuje hiperplastično tkivo koje izaziva opstrukciju toka mokraće i različite komplikacije Hirurško lečenje BPH je najoptimalnija metoda lečenja ako bolesnik ima klinički i urodinamski izraženu opstrukciju

Između 70% i 90% bolesnika odabranih za hirurško lečenje danas se zbrinjava TURP-om

Nakon transuretralne resekcije prostate otvara se adekvatan put mokraći

Kod transvezikalne prostatektomije se prostati pristupa rezom iznad simfize i kroz mokraćnu bešiku

I transvezikalnom prostatektomijom se otvara značajan put mokraći

Indikacije za lečenje BPH Odluka o načinu lečenja se donosi na osnovu ispitivanja : Ø Ø Objektivnih parametara Parametara kvaliteta života Parametara seksualne funkcije Urodinamskih parametara U ovoj prospektivnoj studiji analizirali smo parametre kvaliteta života, parametre seksualne funkcije i objektivne parametre

Kvalitet života bolesnika i BPH Kvalitet života bolesnika se ispitivao pomoću standardnih upitnika IPSS-a i Qo. L-a IPSS ima sedam pitanja koja se odnose na nepotpuno pražnjenje bešike, polakiuriu, prekid mlaza i slab mlaz mokraće, neodoljivo mokrenje, naprezanje i mokrenje u toku noći Totalni skor IPSS-a iznosi od 0 do 35 poena Raspon poena od 0 -7 označava blagi poremećej kvaliteta života, od 8 -19 srednji a od 20 -35 teški poremećaj kvaliteta života

Benigna hipeplazija prostate i poremećaji erektilne funkcije Kod bolesnika obolelih od BPH nije utvrđeno da prostata luči neki hormon ili neurotransmiter neophodan za erekciju Međutim kod ovih bolesnika postoje izraženi simptomi donjeg urinarnog trakta(LUTS) koji remete erektilnu funkciju Osim LUTS-a na erektilnu funkciju utiču i retencija urina i poremećaj opšteg stanja bolesnika

CILJ ISTRAŽIVANJA Ø Analiza parametara kvaliteta života pacijenata pre i nakon učinjene prostatektomije transuretralnim ili transvezikalnim putem Ø Analiza parametara kvaliteta života kod pacijenata sa infekcijom urina i bez nje Ø Analizirati da li u osnovi poremećaja kvaliteta života pacijenata leže svi oni klinički simptomi nastali kao posledica rasta hiperplastične prostate

MATERIJAL I METODE ISTRAŽIVANJA Ispitivan je kvalitet života pacijenata obolelih od BPH kod 40 bolesnika U ovoj prospektivnoj studiji su korišćene operativne metode transuretralne resekcije prostate(TURP) i transvezikalne prostatektomije(TVP) Pacijenti su podeljeni u dve grupe: Ø u zavisnosti da li su pre operacije imali urinarnu infekciju ili ne Ø u zavisnosti da li su operisani transuretralnom ili transvezikalnom prostatektomijom

Pacijenti su obrađivani putem: Ø anamneze, Ø objektivnog pregleda, Ø rektalnog pregleda prostate, Ø nalaz kreatinina, Ø ultrazvuka prostate i rezidualnog urina, Ø urinokultura, Ø testiranjem bolesnika standardnim upitnicima IPSS, Qo. L i IIEF, Ø intrakavernoznim aplikovanjem Prostaglandina E 1 postoperativno

REZULTATI RADA BOLESNICI SA INFEKCIJOM URINA PRE I POSLE OPERACIJE Broj bolesnika % Preoperativno 8 20 Neposredno nakon operacije 4 10 Tri meseca nakon operacije 1 2, 5 Šest meseci nakon operacije 1 2, 5 Nakon operacije je došlo do smanjenja broja bolesnika sa infekcijom urina i to neposredno nakon operacije(10%) i u većem procentu tri i šest meseci nakon nje(2, 5%).

IPSS KOD BOLESNIKA SA I BEZ INFEKCIJE URINA PRE I POSLE OPERACIJE Pomoću Willcoxon-ovog testa utvrđeno je da nema statistički značajne razlike u simptomima deponovanja i eliminacije između bolesnika sa negativnom i bolesnika sa pozitivnom urinokulturom pre i postoperativno (p=0, 055)

Qo. L KOD BOLESNIKA SA I BEZ INFEKCIJE URINA PRE I POSLE OPERACIJE Pomoću Willcoxon-ovog testa utvrđeno je da ne postoji statistički značajna razlika u kvalitetu života između bolesnika sa negativnom i bolesnika sa pozitivnom urinokulturom(p=0, 0625)

IIEF KOD BOLESNIKA SA I BEZ INFEKCIJE URINA PRE I POSLE OPERACIJE Pomoću Willcoxon-ovog testa utvrđeno je da nema statistički značajne razlike u seksualnoj funkciji između bolesnika sa negativnom i bolesnika sa pozitivnom urinokulturom(p=0, 055)

SREDNJE VREDNOSTI POJEDINAČNIH SIMPTOMA IPSS-a PRE I POSLE TRANSURETRALNE RESEKCIJE PROSTATE * * 1. pitanje-nepotpuno pražnjenje bešike; 2. pitanje-mokrenje u intervalu manjem od 2 h ; 3. pitanje-prekid mlaza mokraće; 4. pitanje-neodoljivo mokrenje; 5. pitanje-slab mlaz mokraće; 6. pitanje-napinjanje pri mokrenju; 7. pitanje-mokrenje u toku noći

SREDNJE VREDNOSTI POJEDINAČNIH SIMPTOMA IPSS-a PRE I POSLE TRANSVEZIKALNE PROSTATEKTOMIJE * * 1. pitanje-nepotpuno pražnjenje bešike; 2. pitanje-mokrenje u intervalu manjem od 2 h ; 3. pitanje-prekid mlaza mokraće; 4. pitanje-neodoljivo mokrenje; 5. pitanje-slab mlaz mokraće; 6. pitanje-napinjanje pri mokrenju; 7. pitanje-mokrenje u toku noći

STATISTIČKA ZNAČAJNOST PREOPERATIVNO I ŠEST MESECI NAKON TURP-a I TVP-a ZA PITANJA IPSS-a Nakon TURP-a Nakon TVP-a Pitanje 1. p<0, 001 Pitanje 2. p<0, 001 Pitanje 3. p<0, 001 Pitanje 4. p<0, 001 Pitanje 5 p<0, 001 Pitanje 6. p<0, 001 Pitanje 7. p=0, 150 p=0, 157 Razlika u pragu značajnosti između nokturije(p =0, 157 i p=0, 150) i ostalih simptoma IPSS-a(p<0, 001)nastaje zbog toga što noćno mokrenje kao simptom perzistira i šest meseci nakon operacije i pokazuje najsporiju regresiju od svih simptoma deponovanja i eliminacije Razlika u pragu značajnosti između nokturije kod bolesnika operisanih TURPom(p=0, 157) i istog simptoma kod bolesnika operisanih TVP-om (p=0, 150) je vrlo mala. Ovaj podatak nam govori da se regresija ovog simptoma ne razlikuje kod bolesnika iz obe grupe

SREDNJA VREDNOST SIMPTOMA Qo. L-a PRE I POSLE TURP-a, TVP-a I KOD ISPITIVANE KONTROLNE GRUPE Pitanje kvliteta života: Ukoliko bi do kraja života imali sadašnje tegobe osećali bi se: Odlično ; zadovoljno ; uglavnom zadovoljno ; i tako ; uglavnom nezadovoljan ; nesrećno ; užasno

Pomoću Willcoxon-ovog testa je utvrđeno da postoji statistički značajna razlika u kvalitetu života preoperativno i šest meseci posle TURP-a i TVP-a (za prag značajnosti p<0, 001) Razlika u kvalitetu života bolesnika tri meseca posle TURP-a u odnosu na period nakon šest meseci nije statistički značajna(za prag značajnosti p=0, 642) Razlika u kvalitetu života bolesnika tri meseca posle TVP-a u odnosu na period nakon šest meseci nije statistički značajna(za prag značajnosti p=0, 625) Ne postoji statistički značajna razlika u kvalitetu života između bolesnika operisanih TURP-om i TVP-om (za prag značajnosti p=0, 055)

IIEF PRE I POSLE TRANSURETRALNE RESEKCIJE PROSTATE I KOD ISPITIVANE KONTROLNE GRUPE * 1. pitanje-sposobnost održanja erekcije; 2. pitanje-dovoljna erekcija za penetraciju; 3. pitanje-koliko često održava erekciju u toku odnosa; 4. pitanje-sa kojom težinom održava erekciju u toku odnosa; 5. pitanje-zadovoljstvo pri seksualnom opštenju

IIEF PRE I POSLE TRANSVEZIKALNE PROSTATEKTOMIJE I KOD ISPITIVANE KONTROLNE GRUPE * 1. pitanje-sposobnost održanja erekcije; 2. pitanje-dovoljna erekcija za penetraciju; 3. pitanje-koliko često održava erekciju u toku odnosa; 4. pitanje-sa kojom težinom održava erekciju u toku odnosa; 5. pitanje-zadovoljstvo pri seksualnom opštenju

Jedini simptom koji je značajno popravljen postoperativno bio je na pitanju vezano za postizanje seksualnog zadovoljstva(prag značajnosti p=0, 5). Razlika u seksualnoj funkciji pacijenata šest meseci nakon TURP-a u odnosu na kontrolnu grupu je statistički značajna(prag značajnosti p<0, 001) Razlika u seksualnoj funkciji pacijenata šest meseci nakon TVP-a u odnosu na kontrolnu grupu je statistički značajna(prag značajnosti p<0, 001) Na osnovu Willcoxon-ovog testa utvrđeno je da ne postoji statistički značajna razlika u seksualnoj funkciji između bolesnika operisanih TURP-om i TVP-om(za prag značajnosti p=0, 058)

ZAKLJUČAK Ø Nema značajne razlike u simptomima eliminacije, deponovanja, kvalitetu života i seksualnoj funkciji kod bolesnika sa i bez infekcije Ø Nema značajne razlike u simptomima eliminacije, deponovanja, kvalitetu života i seksualnoj funkciji između bolesnika operisanih TURP-om i TVP-om Ø Nema značajne razlike u simptomima eliminacije, deponovanja i kvalitetu života između kontrolne grupe i bolesnika operisanih TURP-om i TVP-om postoperativno Ø Značajna razlika između kontrolne grupe i bolesnika postoperativno postoji u seksualnoj funkciji gde nije došlo do popravljanja seksualne funkcije bez obzira na vrstu operativnog zahvata koji se sproveo

Primer kako pojedine dijagnostičke procedure u evaluaciji oboljenja prostate ponekad mogu imati tarapeutski efekat