Univerzitet Crne Gore Podgorica Filozofski fakultet Niki Studijski

Univerzitet Crne Gore – Podgorica Filozofski fakultet – Nikšić Studijski odsjek: Godina studija: Predmet: Tema: Autor: n Istorija n Specijalističke studije (IV godina) n Metodika nastave istorije sa školskim radom n METODE RADA U NASTAVI ISTORIJE n Sait Šabotić 4

NASTAVNE METODE Monološka Dijaloška Heuristička Demonstrativna Metoda praktičnih radova Rad na tekstu Radionica

NASTAVNE METODE

Monološka metoda: Oblici: akademsko predavanje, pripovijedanje, opisivanje, objašnjenje, obrazloženje Prednosti: racionalna, sistematična, ekonomična, utiče na emocije, pogodna za istoriju ili književnost Slabosti: pasivnost učenika, nema povratne informacije, prilagođena prosječnom učeniku

Monološka metoda: Prevazilaženje nedostataka putem retoričkih pitanja, kraćim propitivanjem učenika, ilustrovanjem tonskim i vizuelnim snimcima, anegdote, izreke, aforizmi. . .

Dijaloška metoda: Sve etape nastave Heuristički razgovor – razvojna pitanja, učenici sami zaključuju na osnovu prethodnih znanja (ubrzava razvoj logičkog mišljenja); pogodan za obradu novog gradiva

Dijaloška metoda: - Razgovor u nastavi: Ne “usitnjavati” pitanja Ne smije da se svede samo na nastavnikova pitanja Više vremena za učenička pitanja Čak i kad se provjerava znanje, pitanja nastavnika treba da tjeraju učenika na razmišljanje

Dijaloška metoda: Poseban oblik metode razgovora: 1. Rasprava - razuđena komunikacija Veoma razvija ličnost učenika. Za uspješnu raspravu su važni: emocionalni odnos, pohvala i nagrada, neizražavanje sumnje, pozitivnost Istraživanja potvrdila da je učenje efikasnije kroz komunikaciju sa nekim nego samostalno Učenike osposobiti za kritičko slušanje

Dijaloška metoda: Modeli nastavnog razgovora: 1. Stalna izmjena nastavnikovih pitanja i učeničkih odgovora 2. Na jedno nastavnikovo pitanje odgovara više učenika 3. Razgovor između više pojedinaca (tek ovdje postoji i odnos učenik-učenik) Od pitanja nastavnika, da li traži samo reprodukciju ili i mišljenje, zavisi kvalitet nastave

Dijaloška metoda: - Vrste pitanja: Afirmativno – pitanje potvrdnom rečenicom Alternativno – opredjeljivanje za jedan od dva odgovora Aperceptivno – iznošenje zapažanja problema Apsolutno – da se potvrdi ili porekne neki iskaz Besmisleno – nepravilno postavljeno Da – ne pitanje – odgovor da, ne Indirektno – nije direktno postavljeno

Dijaloška metoda: - Jednoznačno – tačno određen sadržaj Kaverzno – podmetnuta greška Pomoćno – kad učenik ne zna prvo pitanje Razvojna pitanja – niz, na kraju zaključak Retorička – nastavnik postavlja sam sebi Skraćena – jedna ili dvije riječi u pitanju Sugestivna – sugeriše se odgovor Složena – od više samostalnih pitanja Višeznačna – sa više odgovora

Dijaloška metoda: Mora biti visoko zahtjevnih pitanja – Zona narednog razvitka (L. V. ) Važnije naučiti učenike da misle nego saopštiti određena znanja Prednosti: podstiče samostalnost, aktivnost učenika, dublja i trajnija znanja, navikava učenike na raspravu, nastavnik bolje upoznaje ličnost učenika Nedostaci: nije za obradu svakog gradiva, nije sistematično kao monolog, neekonomičnost, emocije se bolje pobuđuju monologom

Metoda demonstracije: Predmeti, modeli, makete, crteži slike, šeme. . . Uočiti, a ne samo gledati Što više čula Psihološka priprema (čula mogu da prevare) Unaprijed postavljati pitanja (misaono aktiviranje učenika) Logičan red pokazivanja Nije dobro demonstrirati više objekata na jednom času

Metoda demonstracije

Metoda demonstracije: Prednosti: prirodan način učenja, trajnija znanja, razvija se posmatranje i zapažanje, razvijaju se misaone i govorne sposobnosti, primjenljiva u svim etapama nastave Slabosti: apstraktne kategorije se ne mogu saznavati, ne mogu se svi objekti pokazati, nedovoljno bez usmenog objašnjenja

Metoda praktičnih radova: Neophodna u prirodnim naukama Svrha je praktična primjena znanja Prvo upoznavanje sa teorijskim znanjima, pa njihova provjera Formira vještine - Laboratorijski radovi - etape rada: teorijski sadržaj, uputstva za eksperiment, zapažanja poslije, uopštavanje zaključaka Dva načina: 1. Saznavanje činjenica na osnovu eksperimenta 2. Dokazivanje i potvrđivanje prethodnih teorijskih znanja

Metoda praktičnih radova:

Metoda praktičnih radova: Eksperiment prvo izvodi nastavnik Kratki i jasni komentari Poslije eksperimenta učenici govore o zapažanjima i izvlače zaključke Podsticati ih da postavljaju pitanja Prednosti: maksimalna aktivnost učenika, budi ineteresovanje, osamostaljuje, trajnija i dublja znanja Slabosti: dobra opremljenost, temeljna priprema nastavnika, nije za složene procese, neekonomična

Rad na tekstu: Udžbenici, čitanke, priručnici (zbirke, rječnici, hrestomatije, časopisi. . . ) Važnost pitanja i zadataka na kraju nastavne jedinice Upućivanje na čitanje drugih izvora Vrste čitanja: - Radi upoznavanja novog gradiva - Radi pamćenja gradiva - Radi gramatičke, stilske i estetske analize

Rad na tekstu: Rezimiranje sadržaja jako važno – logička i didaktička vrijednost (razdvajanje bitnog od nebitnog, prethodna znanja) Svi predmeti, sve faze nastave Prednosti: sistematičnost znanja, uvijek može da pogleda ponovo, ekonomično, osamostaljuje, podstiče maštu, ineteresovanja, obogaćuje jezik Slabosti: ne povezuje se novo sa prethodnim gradivom, lakše se savlađuje uz pomoć žive riječi

Radionice: Kreativne – dramske, pjesničke, likovne i dr. Edukativne radionice – cilj sticanje znanja Preporučljiv broj učesnika – 15 do 25 Artikulacija časa: uvodni, centralni i završni dio

Radionice: - Faze radionice: Izazivanje i uobličavanje ličnog doživljaja Razmjena – rad u parovima ili malim grupama 3 -5 Obrada - sumiranje Radioničarske tehnike: Razgovor u krug Grupna diskusija Mozgalica – asociranje na zadatu temu Radioničarska pravila

Radionice – Igranje uloga: Odabir jednog problema koji se može dobro obraditi ovom metodom Svaka uloga mora da bude data uz jasne i podrobne instrukcije Odabir konkretne situacije koja će se odglumiti

Radionice – Igranje uloga: Dva načina da se učenici pripreme: - dati učenicima nedjelju dana ili više da se pripreme za uloge - dati učenicima pet minuta prije rada da pročitaju svoje uloge i prodiskutuju ih između sebe

Radionice – Igranje uloga: Nastavnik bira učenike za igranje uloga na dva načina: - pedagoški razlozi za izbor određenih učenika - učestvuju svi učenici (ekstravertniji prvenstveno) Obavezna diskusija sa cijelim odjeljenjem na kraju časa kako bi se uključili svi učenici u rad (glasanje, zamjena uloga, diskusija. . . )

Hvala na pažnji!