Universiteti i Prishtins Fakulteti Ekonomik Studimet pasdiplomike Master













































- Slides: 45

Universiteti i Prishtinës Fakulteti Ekonomik Studimet pasdiplomike / Master Lënda: Mikroekonomi e avancuar 4. Inputet dhe funksioni prodhimit

1. Funksioni prodhimit • Produkti mesatar dhe marxhinal · Izokuantat · Norma marxhinale e zëvendësimit teknik · Elasticiteti I zëvendësimit 2. Disa forma të veçanta të funksionit të prodhimit 3. Të ardhurat e shkallës 4. Progresi teknologjik

Funksioni i prodhimit tregon se cila është sasia maksimale e produktit që mund të realizohet me një sasi të dhënë të inputeve apo cila është sasia minimale e inputeve që duhet të përdorë firma për të prodhuar një sasi të dhënë produkti. Funksioni i prodhimit shpreh lidhjen mes inputeve të përdorura dhe produktit të prodhuar. Kjo lidhje shprehet me ekuacionin: Q=f (L, K)

Ashtu sikurse funksioni i dobisë në teorinë konsumatore që varet nga faktorët ekzogjen (si shija konsumatore) edhe funksioni i prodhimit varet nga kushtet e jashtme teknologjike (progresi teknologjik). • Funksioni i prodhimit në periudhë afatshkurtër • Funksioni i prodhimit në periudhë afatgjatë

Sasia e autputit (njësi për vit) Në periudhë afatshkurtër teknologjia do të merret e pandryshuar që do të thotë Q=f(L). Teknikisht efiçiente (A, B) Q=f(L) B A Sasia maksimale e mundshme e autputit nga niveli dhënë i inputeve D C Teknikisht joefiçiente (C, D) L (njësitë e punës për vit) Fig. 1. Efiçenca dhe joefiçenca teknike

ðFigura na tregon funksionin e prodhimit për një input Q=f(L) ðNë të kundërtën L=g(Q) ðNëse Q=√L atëherë L=Q² ðNëse Q=7, atëherë L=7²=49, që do të thotë se për të prodhuar autputin prej 7 njësi do të nevojiten 49 njësi punë. ðMeqenëse firma mund të prodhoj më pak se sa niveli I mundshëm i autputit, ekuacioni mund të shkruhet edhe në këtë mënyrë: Q ≤ f(L, K)

n Funksioni i prodhimit me një input (periudha afatshkurter) quhet funksioni i produktit total Zona I L<12 Të ardhurat marxh. rritëse Zona II 12<L<24 Të ardhurat marxh. zbritëse Zona III L>24 Të ardhurat totale zbritëse Tab 1. Funksioni i produktit total L TP 0 0 6 30 12 96 18 162 24 192 30 150

Q L Fig. 2. Funksioni i produktit total

Produkti mesatar: AP = TP/L (produkti total / sasia e punës) Tab. 1. Funksioni i produktit total L TP AP 6 30 5 12 96 8 18 162 9 24 192 8 30 150 5 max.

Produkti marxhinal: MPL = ΔTP/ΔL (ndryshimi në produktin total / ndryshimi në sasinë e punës) Tab. 2. Funksioni i produktit total L TP MP 0 0 6 30 12 96 18 162 24 192 30 150 5 11 11 5 -7

Zona III Zona II Q Zoa I L Fig. 3. Funksioni i produktit mesatar dhe marxhinal

Në zonën e të ardhurave marxhinale rritëse (zona parë), produkti marxhinal i punës do të rritet. Në zonën e të ardhurave marxhinale zbritëse (zona e dytë), produkti marxhinal i punës do të zvogëlohet. Në këtë zonë, produkti marxhinal i punës barazohet me produktin mesatar (derisa produkti mesatar i punës është në maksimum). Në zonën e të ardhurave totale zbritëse (zona e tretë), produkti marxhinal i punës ndërpret boshtin x dhe bëhet negative.

K K K MPL= 0 LL Fig. 4. Lidhja mes funksionit të produktit total, mesatar dhe marxhinal

Produkti marxhinal i punës në çdo pikë është i barabartë me pjerrësinë e produktit total në atë pikë. Produkti mesatar i punës në çdo pikë është i barabartë me pjerrësinë e drejtëzës nga origjina në produktin total në atë pikë. Në zonën e të ardhurave marxhinale rritëse (zona parë), produkti marxhinal i punës do të rritet. Në zonën e të ardhurave marxhinale zbritëse (zona e dytë), produkti marxhinal i punës do të zvogëlohet. Në zonën e të ardhurave totale zbritëse (zona e tretë), produkti marxhinal i punës ndërpret boshtin x dhe bëhet negative.

Q=f (L, K) Tab. 3. Funksioni i prodhimit (L, K) K 0 L 6 12 18 24 30 0 0 0 6 0 5 15 25 30 23 12 0 15 48 81 96 75 18 0 25 81 137 162 127 24 0 30 96 162 192 150 30 0 23 75 127 150 117

Funksioni i prodhimit me dy inpute të ndryshueshme Fig. 5. “Bregu” i produktit total

Produkti marxhinal MPL = TP/ L (duke mbajtur të gjitha inputet tjera konstant) MPK = TP/ K (duke mbajtur të gjitha inputet tjera konstant)

Tab. 3. Funksioni i prodhimit me dy faktorë të ndryshueshëm K 0 L 6 12 18 24 30 0 0 0 6 0 5 15 25 30 23 12 0 15 48 81 96 75 18 0 25 81 137 162 127 24 0 30 96 162 192 150 30 0 23 75 127 150 117

Të gjitha kombinimet (L, K) japin autputin prej 25 njësi K Më shumë autput L Fig. 7. Izokuantat dhe funksioni i prodhimit

Definimi: Një izokunat (vija barazsasi) paraqet të gjitha kombinimet e inputeve (punës dhe kapitalit) që i mundësojnë firmës të prodhojë nivelin e njejtë të sasisë së autputit. Shembull: Q= K½ L ½ Çfarë është ekuacioni i izokuantës nëse Q=20? 20 = K½ L ½ → 400=KL→K=400/L

Fig. 8. Zona ekonomike dhe joekonomike e prodhimit Besanko & Braeutigam / Microeconomics: An Integrated Approach Kapitulli 6, Figure 06 -09

Norma marxhinale e zëvendësimit teknik (MRTSL, K) tregon: • Normën në të cilën sasia e kapitalit duhet zvogëluar për çdo rritje të njësie të punës, duke mbajtur sasinë e autputit konstant. • Normën në të cilën sasia e kapitalit duhet rritur për çdo zvogëlim të njësie të punës, duke mbajtur sasinë e autputit konstant.

K Pjerrësia = - 2. 5 Pjerrësia = - 0. 4 L Fig. 9. Norma marxhinale e zëvendësimit teknik e punës për kapital (MRTSL, K) përgjatë një izokuante

Ndryshimet e K dhe L mbajnë të pandryshuar autputin përgjatë një izokuante ΔQ= ( K X MPK) + ( L X MPL) 0 =( K X MPK) + ( L X MPL) => - K/ L = MPL/MPK = MRTSL, K

Nëse produktet marxhinale janë pozitive, pjerrësia e izokuantës është negative. . . Nëse kemi të ardhura marxhinale zbritëse, gjithashtu kemi MRST zbritëse. Për disa funksione prodhimi, produkti marxhinal mund të bëhet negativ. Kjo është zona joekonomike e hartës së izokuantave.

K K a) Funksioni i prodhimit me mundësi të kufizuara të zëvendësimit të inputeve L b) Funksioni i prodhimit me mundësi më të mëdha të zëvendësimit inputeve Fig. 10. Mundësitë e zëvendësimit të inputeve dhe forma e izokuantave L

a)Kur funksioni i prodhimit ofron mundësi të kufizuara të zëvendësimit, MRTS(L, K) ndryshon dukshëm kur lëvizim përgjat izokuantës. Izokuantat kanë afërsisht formën “L” b) Kur funksioni i prodhimit ofron mundësi më të mëdha të zëvendësimit, MRTS(L, K) ndryshon gradualisht kur lëvizim përgjat izokuantës. Izokuantat janë afërsisht linja të drejta.

σ= Përqindja e ndryshimit në normën K/L Përqindja e ndryshimit në MRTS (L, K) σ= % Δ (K/L) % Δ MRTS (L, K)

MRTS (L, K) = 4 K/L në A= pjerrësia e segmentit OA=4 K/L në B= pjerrësia e segmentit OB=1 K 20 Pjerrësia = 1 10 5 10 L Fig. 10. Elasticiteti i zëvendësimit

Në pikën A, MRTS=4, kurse në pikën B, MRTS=1 që do të thotë se ΔMRTS=1 -4=-3 % Δ MRTS (L, K)= Δ MRTS (L, K) X 100 = -3 = - 75 4 Δ K/L= 1 -4=-3 % Δ K/L= -3/4 x 100=-75 Përqindja e ndryshimit në normën K/L është (-75), por edhe përqindja e ndryshimit në MRTS (L, K) është (-75), kështu që elasticiteti i zëvendësimit prej pikës A deri në pikën B është σ= 1.

1. Funksioni linear i prodhimit: Q = a. L + b. K · MRTS konstante · Të ardhurat e shkallës konstante · =

K (sasia për kompjuterët me kapacitet më të lartë) Pjerrësia e izokuantës = -1/2 konstant Izokuanta 200 gigabyte L (sasia për kompjuterët me kapacitet më të ulët) Fig. 11. Izokuantat për funksionin linear të prodhimit

2. Funksioni pandryshuar Leontief): i prodhimit me raport të (Funksioni i prodhimit • Q=min (a. L, b. K) • Izokuantat e formës “L” • MRTS ndryshon (∞ deri 0) • σ =0

O (sasia e atomeve të oksigjenit) Izokuanta për 1 molekulë ujë Izokuanta për 2 molekula ujë Izokuanta për 3 molekula ujë H (sasia e atomeve të hidrojenit) Fig. 12. Izokuantat për funksionin e prodhimit me raport të pandryshueshëm

3. Funksioni i prodhimit Cobb-Douglas Q = a L K ð Për dallim nga funksioni I prodhimit linear, norma me të cilën L zëvendësohet me K nuk është konstante ð Për dallim nga funksioni I prodhimit me raporte të pandryshueshme, norma me të cilën L zëvendësohet me K është e ndryshueshme. ð MRTS ndryshon prej 0 në ∞, në fakt saktësisht është 1. ð Izokuanta janë kurba jolineare me pjerrësi zbritëse. ð =1

K (njësi kapitali në vit) L (njësi pune në vit) Fig. 13. Izokuantat për funksionin e prodhimit Cobb. Douglas

3. Funksioni i prodhimit me elasticitet konstant të zëvedësimit Q = [a. L +b. K ]1/ , ku = ( -1)/ Funksioni I prodhimit Leontief (bashkëplotësuesit e plotë): = 0. Funksioni I prodhimit Cobb-Douglas: = 1 Funksioni I prodhimit linear (zëvendësuesit e plotë): = , Funksioni I prodhimit me elasticitet konstant të zëvendësimit: mes 0 dhe

K, njësitë e kapitalit në vit) L, njësitë e punës në vit) Fig. 14. Funksioni i prodhimit me elasticitet konstant të zëvendësimit

Të diskutohet lidhur me të ardhurat e shkallës (rritëse, konstante, zbritëse)

a) Të ardhurat rritëse të shkallës b) Të ardhurat konstante të shkallës c) Të ardhurat zbritëse të shkallës Fig. 16. Të ardhurat e shkallës rritëse, konstante dhe zbritëse

Dallimi mes të ardhurave marxhinale zbritëse dhe të ardhurat e shkallës K, njësitë e kapitalit në vit) (Punë në grupe) L, njësitë e punës në vit)

K, njësitë e kapitalit në vit) MRTS (L, K) mbetet e njejtë Izokuanta Q=100 para PT Izokuanta Q=100 pas PT L, njësitë e punës në vit) Fig. 18. Progresi teknologjik neutral

K, njësitë e kapitalit në vit) MRTS (L, K) zvogëlohet Izokuanta Q=100 para PT Izokuanta Q=100 pas PT L, njësitë e punës në vit) Fig. 18. Progresi teknologjik punë-kursyes (kapital intensiv

K, njësitë e kapitalit në vit) Izokuanta Q=100 pas PT MRTS Izokuanta Q=100 para PT rritet L, njësitë e punës në vit) Fig. 18. Progresi teknologjik kapital-kursyes (punuesintensiv)

n Çështjet e trajtuara gjenden në kreun 6 të librit: “Microeconomics: An Integrated Approach” nga autorët: David A. Besanko dhe Ronald R. Braeutigam, fq. 217 - 294
Fakulteti i marketingut
Drejtimi marketing
Dobia marxhinale
Punim diplome ekonomi
Fakulteti ekonomik prishtine master
Prishtins
Konkurrenca brenda markes
Fakulteti ekonomik drejtimet
Syllabusi fakulteti ekonomik
Fakulteti ekonomik shkoder
Burime njerezore kuptimi
Hasan prishtina fakulteti
Fakulteti ekonomik drejtimet
Energetika fakulteti
Namangan davlat universiteti tibbiyot fakulteti
Dars tahlil namunalari
Imidj haqida
Tabiatning sog'lomlashtiruvchi kuchlari
Sigma fizika
Namangan davlat universiteti ingliz tili fakulteti
Qarshi davlat universiteti maktabgacha ta'lim
Guliston davlat universiteti akademik litseyi
Bug' turbinalari
Buxoro davlat universiteti tarix fakulteti
Antifraza
Termiz davlat universiteti tarix fakulteti
Demokracia parlamentare
Atsetosirka efir
Qarshi davlat universiteti biologiya fakulteti
Korall poliplar
Buxoro davlat universitetining pedagogika instituti
Toshkent davlat texnika universiteti energetika fakulteti
Qo'qon xonligi tangalari
Universiteti i prishtines fakulteti i kultures fizike
Toshkent davlat texnika universiteti energetika fakulteti
Termiz davlat universiteti jismoniy tarbiya fakulteti
O'zbekiston milliy universiteti fizika fakulteti
Qarshi davlat universiteti tarix fakulteti
Buxdu filologiya fakulteti
Psixik aks ettirish formalari
Elektr energetika instituti
Namangan davlat universiteti tarix fakulteti
Energetika fakulteti
Sermaye türleri bourdieu
Zse nowy targ
Eğitimin ekonomik temelleri