UNIVERSELE ONTWERPPRINCIPES Een college uit enthousiasme voor het

UNIVERSELE ONTWERPPRINCIPES Een college uit enthousiasme voor het gelijknamige boek van William Lidwell, Kritina Holden en Jill Butler (LOLKJE VAN DER KOOI)

FORM FOLLOWS FUNCTION

ARCHETYPEN Overeen laten komen met het ontwerp Associatie: vrijheid, boven de wet staan

Gulden snede • Verhouding tussen de elementen van een vorm (bv lengte tot breedte) die ongeveer 0, 618 is • A/B=1. 618 B/A=0. 618

GOLDEN GRID RULE Regel van de derden: verdeel het beeld horizontaal en verticaal in drie� ën, plaats belangrijke elementen op de snijpunten (2/3 = 0. 666) Gulden snede = 0. 618

FIBONACCIREEKS Reeks getallen waarin elk getal de som is van de twee voorafgaande getallen

ZELFSIMULARITEIT Een vorm is opgebouwd uit delen die gelijk zijn aan het geheel of aan elkaar (fractalen: natuurlijke esthetiek/orde)

SYMMETRIE • belangrijkste en duurzaamste aspect van schoonheid • balans, harmonie en stabiliteit • directe aandacht: efficiënt • makkelijk te herkennen en te onthouden asymmetrie wekt meer nieuwsgierigheid op

• spiegelsymmetrie • rotatiesymmetrie • translatiesymmetrie

HORROR VACUI Angst voor lege ruimtes • minimalisme spreekt rijken en hoogopgeleiden meer aan • horror vacui spreekt minder welvarenden en lager opgeleiden meer aan

RELATIE FIGUUR-ACHTERGROND VORM-RESTVORM • • • Voorkom onstabiele vormen door: duidelijke figuur, vormloze achtergrond loopt door achter figuur dichtbij met duidelijk plaats in de ruimte, achtergrond lijkt dan verder weg elementen onder in het vlak/beneden de horizon worden eerder als figuren opgevat elementen boven in het vlak/boven de horizon worden eerder als achtergrond gezien

DIEPTEWERKING/AFSTANDSBES EF • • • stereowaarneming bewegingsparallax lineair perspectief atmosferisch perspectief textuurgradiënt en verdichtingen overlapte, kleinere en hoger gelegen objecten lijken verder weg • schaduwen lijken verder weg van de lichtbron • schaalaangevende elementen

CONTOURFACTOR • hoekige, puntige vormen trekken de aandacht, prikkelen het brein • zachte contouren en ronde vormen maken een meer positieve, emotionele en esthetische indruk

ANTROMORFE VORMEN Mensen zijn geneigd menselijkende vormen aantrekkelijk te vinden • vrouwelijke vormen: sexueel, vitaal • ronde vormen: baby-associatie • hoekige vormen: mannelijk, agressief

AANTREKKELIJKHEIDSFACTOR De neiging aantrekkelijke mensen te beschouwen als intelligenter, bekwamer, prettiger in de omgang (krijgen meer aandacht, worden milder behandeld, worden beter betaald) =gezondheid en vruchtbaarheid uitstralend, symmetrische gelaatstrekken, ideale taille/heup verhouding

• Mannen preferen vrouwen met een tailleheupverhouding van: 0. 67 en 0. 80 • Vrouwen preferen mannen met een tailleheupverhouding van: 0. 85 en 0. 95

BABYFACE FACTOR • De neiging om mensen met babyface kenmerken te beschouwen als naïever, hulpelozer en eerlijker (aanprijzen) • En volwassen trekken te associëren met kennis en autoriteit (informeren)

FACE-ISM (BODY-ISM) RATIO • vnl. gezicht in beeld: nadruk op intellectuele en persoonlijke kenmerken (intelligenter, dominanter, ambitieuzer) • lichaam meer in beeld: nadruk op fysieke en sensuele kenmerken • mannen hebben in alle media een hoger face-ism ratio

VEBLEN EFFECT De neiging een product aantrekkelijk • • te vinden omdat het duur is uit verlangen om bij de upper class te horen uit angst om gezien te worden als iemand uit de lower class

GEPERCIPIEERD GEBRUIKSGEMAK • • Een esthetisch ontwerp: wekt indruk van gebruiksvriendelijkheid door positief gevoel grotere tolerantie/ acceptatie van problemen bevordert creatieve aanpak van problemen wordt langduriger gebruikt

AFFORDANCE Uitnodigen tot gebruik: Dmv bijv 3 D effect en aansluiting bij bekend gebruik van fysieke objecten

MIMICRY • van uiterlijk • van gedrag • van functie

BIOFILIA-EFFECT Omgevingen met natuurbeelden verminderen stress en vergroten concentratie

KATHEDRAALEFFECT • Hoge plafonds stimuleren abstract denken en creativiteit • Lage plafonds stimuleren concreet en detailgericht denken • Idem voor omhoog kijken (kikvorspectief) en omlaag kijken (vogelvluchtperspectief)

CLOSURE Aangeboren voorkeur voor eenvoud boven complexiteit en voor patroon boven willekeur Aanvulling door de toeschouwer zorgt voor meer betrokenheid

WET VAN DE PREGNANTIE De neiging om vage afbeeldingen te interpreteren als eenvoudig en volledig

PERCEPTUELE BLINDHEID Wat je verwacht merk je sneller op dan wat je niet verwacht

VON RESTORFF EFFECT opmerkelijke dingen worden beter onthouden dan normale dingen • verschillen in context EZQL 4 PMBI EZQLTPMBI • verschillen in ervaringen eerste dag bij CMD

CONSISTENTIE

KLEUR • een mens kan ong 5 kleuren verwerken in 1 oogopslag • hou rekening met kleurenblinden • gebruik kleurcombinaties uit de natuur of kleurencirkel/vierkant/driehoek • warme kleuren op de voorgrong, koele op de achtergrond • onverzadigde, heldere kleuren: vriendelijk en professioneel • onverzadigde, donkere kleuren: serieus en professioneel • verzadigde kleuren: opwindender, dynamischer, vermoeiender

ROODEFFECT • • • Rood: teken van vruchtbaarheid bij vrouwen: aantrekkelijk bij mannen: dominanter (rood gezicht= agressie, bleek gezicht= angst) • rode teams winnen vaker

LICHT VAN BOVEN EFFECT • licht van linksboven werkt het meest natuurlijk (bij meeste schilderijen het geval, ook bij iconen en dialoogschermen) • licht van onderaf werkt goed voor onnatuurlijk uitziende en griezelige objecten/omgevingen • bolvormig/holvormig

DE PLAKFACTOR • • Hoe zorg je dat een idee aanslaat: eenvoud (het idee is makkelijk en bondig over te brengen zonder aan diepte te verliezen) verrassing (die onmiddellijk de aandacht pakt) tastbaarheid (specifiek, concreet, te begrijpen) geloofwaardigheid (betrouwbare bron) emotie (het idee roept een emotionele reactie op) verhaal (het idee wordt gebracht binnen de context van een goed verhaal, is daardoor makkelijker te herhalen en te onthouden) ezelsbruggetjes inbouwen

Sticky: eenvoudige boodschap esthetisch aansprekend in de context van de presidentscampagne

Propositionele dichtheid Meerdere betekenisen in een ontwerp: cirkel= eenheid, stabiliteit en de O van Obama blauw= de hemel het midden van de cirkel: opgaande zon= verandering rode en witte lijnen= landschap, wuivend graan en de Amerikaande vlag, patriottisme

IMMERSIE • • Totale onderdompeling duidelijke doelen minimale afleiding gevoel van beheersbaarheid directe feedback

PRIMING Het beinvloeden van gedrag door specifieke concepten van het geheugen te activeren

ETC ETC