Umowa przechowania depozyt nieprawidowy i odpowiedzialno utrzymujcych hotele

Umowa przechowania, depozyt nieprawidłowy i odpowiedzialność utrzymujących hotele Zakład Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowego Prywatnego mgr Wojciech Lamik Przedmiot: Prawo cywilne – prawo zobowiązań Studia wieczorowe

I. Umowa przechowania • Przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu przez składającego na przechowanie (835 KC). • Przedmiotem umowy są tylko co do tożsamości rzeczy ruchome. • Przechowawca nie może w zasadzie przedmiotu przechowania używać; czuwanie nad przedmiotem oddanym na przechowanie.

• Jest to czynność realna. • Do essentialia negotii nie należy odpłatność albo nieodpłatność; co do zasady przechowanie jest odpłatne, chyba że z umowy albo z okoliczności sprawy wynika, że przechowawca zobowiązał się udzielić przechowania bez wynagrodzenia (836 KC). • Umowa dwustronnie zobowiązująca, na składającym ciążą obowiązki - np. zwrot wydatków; ale odpłatne przechowanie jest umową wzajemną.

Zawarcie umowy • Nie jest wymagana szczególna forma; do umowy dochodzi dopiero po oddaniu rzeczy przechowawcy. • Zwykle stosuje się wydanie znaków legitymacyjnych, które służą jako dowód upoważnienia do odbioru rzeczy. • Przechowawca staje się dzierżycielem (338 KC), składający pozostaje posiadaczem samoistnym, zależnym albo dzierżycielem. • Umowa przechowania jest zawierana obok innej umowy o świadczenie usług; trzeba zwracać uwagę na kontekst sytuacyjny (art. 60 KC); np. powieszenie ubrania w kawiarni.

Obowiązki przechowawcy • Piecza nad rzeczą stosownie do postanowień umowy, ew. w sposób wynikający z właściwości rzeczy i okoliczności (837 KC). • Przechowawca odpowiada za rzecz na zasadach ogólnych - za niedołożenie należytej staranności (471 i n. KC); nie ponosi odpowiedzialności za przypadkową utratę należycie strzeżonego przedmiotu. • Przechowawca powinien zmienić określone miejsce przechowania rzeczy, jeżeli okazało się to konieczne dla jego ochrony przed utratą lub uszkodzeniem (838 KC).

• Przechowawca może używać przechowywanej rzeczy tylko wtedy, gdy uzyska na to zgodę składającego lub gdy jest to konieczne dla zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym (839 KC). • Przechowawca może oddać rzecz na przechowanie osobie trzeciej, gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności. Musi o tym zawiadomić składającego - wtedy będzie odpowiadał tylko za winę w wyborze - 840 § 1 KC; odpowiedzialność zastępcy i przechowawcy jest solidarna (840 § 2 KC). • Naruszenie obowiązków może prowadzić do zaostrzonej odpowiedzialności przechowawcy, a mianowicie za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy, jeżeli nastąpiło to w sytuacji bezzasadnego używania, zmiany miejsca lub sposobu przechowywania albo oddania na przechowanie innej osobie (841 KC).

Obowiązki składającego • Jest zobowiązany zwrócić przechowawcy wszelkie wydatki poniesione przez niego w celu należytego przechowania rzeczy, jak i zwolnić go z zaciągniętych przez niego zobowiązań (842 KC). • W razie poczynionych nakładów, przechowującemu może służyć prawo zatrzymania (461 KC). • Jeżeli umowa była odpłatna - uiszczenie wynagrodzenia. • Kiedy jest kilku przechowawców lub składających, ich odpowiedzialność jest solidarna (843 KC).

Zakończenie stosunku prawnego • Składający może w każdym czasie żądać zwrotu rzeczy - dochodzi przez to do zakończenia stosunku prawnego (844 § 1 KC); zarówno na czas oznaczony, jak i nieoznaczony. • Przechowawcę wiąże zastrzeżony termin, ale tylko wtedy, gdy przechowanie było odpłatne; wtedy przechowawca może żądać odebrania rzeczy jedynie w razie pojawienia się nieprzewidzianych okoliczności zagrażających jego interesom lub rzeczy.

• Jak nieodpłatnie albo na czas nieoznaczony, to można żądać odebrania rzeczy w każdym czasie, byleby tylko jej zwrot nie nastąpił w chwili nieodpowiedniej dla składającego (844 § 2 KC). • Zwrot rzeczy powinien nastąpić w miejscu, gdzie miała ona być przechowywana (844 § 3 KC + 454 KC). • Mamy tutaj do czynienia z ogólnymi terminami przedawnienia (118 KC).

II. Depozyt nieprawidłowy • Znacząco różni się od przechowania. • W odróżnieniu od przechowania (a blisko do pożyczki), przedmiotem depozytu są tylko pieniądze lub inne rzeczy oznaczone co do tożsamości (845 KC).

• Rzeczy te przechowawca nabywa na własność, z obowiązkiem zwrotu takiej samej sumy pieniędzy lub rzeczy tego samego gatunku lub tej samej jakości (845 w zw. z art. 720 KC); prawo do rozporządzania przedmiotem depozytu - wynika to przepisów szczególnych, umowy albo z okoliczności. • Czynność prawna realna - dochodzi do skutku dopiero po wręczeniu przechowawcy znaków pieniężnych lub innych rzeczy oznaczonych co do gatunku. • Depozyt może być odpłatny (na ogół w postaci odsetek) lub nieodpłatny; zwykle to przechowawca płaci składającemu.

Treść stosunku prawnego • Odesłanie z art. 845 KC - odpowiednie stosowanie przepisów o umowie pożyczki. • Odpowiednie stosowanie - art. 724 - odpowiedzialność za wady rzeczy. • Nie stosujemy 721 i 722 KC - cechy konsensualnej umowy. • Czas i miejsce zwrotu depozytu określają przepisy o przechowaniu (845 zd. 2 KC). • Składający może w każdej chwili żądać zwrotu depozytu (844 § 1 i 2 KC).

III. Odpowiedzialność utrzymujących hotele • Odpowiedzialność ponosi utrzymujący zarobkowo hotel lub podobne zakłady (846 § 1 KC), wszystkie podmioty zawodowo lub odpłatnie świadczące usługi typu hotelowego, czyli polegające na czasowym wynajmowaniu pokoi mieszkalnych lub miejsc w tych pokojach oraz świadczeniu usług z tym związanych. • Hotele i inne, czyli motele, pensjonaty, kempingi, domy wycieczkowe, schroniska młodzieżowe, schroniska, pola biwakowe. • Z odpowiedzialności na podstawie tych przepisów wyłączone są szpitale.

Powstanie odpowiedzialności • Odpowiedzialność wiąże się z wniesieniem rzeczy przez osobę korzystającą z usług zakładu (gościem); powstaje ex lege, w wyniku zdarzenia niebędącego czynnością prawną - nie jest konieczne zawarcie jakiejkolwiek umowy.

Rzecz wniesiona • 846 § 2 -4 KC • Istotne są czas, miejsce i sposób znalezienia się rzeczy pod pieczą zakładu hotelarskiego. 1) czas - wyznaczony jest okresem korzystania przez gościa z usług hotelu z rozszerzeniem na krótki, zwyczajowo przyjęty okres poprzedzający, jak również następujący po korzystaniu z tych usług (846 § 2 i 3 KC); 2) miejsce - hotel (podobny zakład) lub miejsce poza nim, ale rzecz musi się znaleźć pod pieczą prowadzącego zakład; 3) sposób - powierzenie rzeczy utrzymującemu hotel lub osobie u niego zatrudnionej albo umieszczenie rzeczy w miejscu przez nich wskazanych lub na ten cel przeznaczony.

• Wyłączenia - 846 § 4 KC - pojazdy mechaniczne i rzeczy w nich pozostawione oraz żywe zwierzęta - tutaj odpowiedzialność utrzymującego hotel będzie opierać się na przepisach o umowie przechowania (oczywiście, jeżeli taka zostanie zawarta między stronami).

Zasady odpowiedzialności • 846 § 1 KC - odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, a więc niezależnie od winy prowadzącego zakład lub personelu. • Zwolnienie z odpowiedzialności - gdy szkoda wynikła: 1) z właściwości rzeczy wniesionej, 2) wskutek siły wyższej, 3) wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby, która mu towarzyszyła, była u niego zatrudniona albo go odwiedzała.

• W szczególności przypadku utraty lub uszkodzenia rzeczy spowodowane działaniami nie tylko personelu, ale i osób trzecich, np. innych gości hotelowych i osób z zewnątrz. • Gość hotelowy musi jedynie udowodnić, że rzecz wniesioną utracił lub uległa ona uszkodzeniu; prowadzący zakład musi wykazać jedną z okoliczności egzoneracyjnych. • 847 KC - poszkodowany powinien niezwłocznie zawiadomić prowadzącego zakład o poniesionej szkodzie; inaczej gaśnie roszczenie o naprawienie szkody (termin zawity). • Wyjątek: 847 zd. 2 - gdy szkodę wyrządził utrzymujący zakład hotelowy albo rzecz została przyjęta przez zakład na przechowanie. • Odpowiedzialność z 846 nie może być wyłączona ani ograniczona.

• Ograniczenie zakresu odpowiedzialności szkody: 1) odszkodowanie obejmuje tylko szkodę rzeczywistą, a nie utracone korzyści (846 § 1 KC); 2) obowiązek naprawienia szkody ograniczony do określonej sumy, co dotyczy wszelkich rzeczy wniesionych (849 § 1 KC): a) jego górną granicą, względem jednego gościa, jest wysokość stokrotnej należności za dostarczone mu mieszkanie, liczonej za jedną dobę, a jednocześnie b) odszkodowanie za każdą rzecz nie może przekraczać pięćdziesięciokrotnej wysokości tej należności.

• Ale ograniczenie kwotowe nie dotyczy: 1) rzeczy przyjętych na przechowanie utrzymującego hotel; 2) rzeczy nieprzyjętych na przechowanie z powodu jego odmowy, mimo ciążącego na nim w tym względzie obowiązku; obowiązek zawarcia umowy na przechowanie (849 § 3 KC); 3) sytuacji, gdy szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa utrzymującego hotel lub osoby u niego zatrudnionej.

• 852 KC - rozszerzenie odpowiedzialności na zakłady kąpielowe; tylko do przedmiotów, które zazwyczaj bywają wnoszone przez osoby korzystające z usług wspomnianych zakładów; niedozwolone są klauzule umowne wyłączające tę odpowiedzialność. • Odpowiedzialność za inne przedmioty: 1) jeżeli zostały przyjęte na przechowanie, 2) gdy szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa prowadzącego zakład lub jego personelu.

Przedawnienie • Szkoda wynikła z utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionej - 6 miesięcy od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie, a w każdym razie z upływem roku od dnia, w którym poszkodowany przestał korzystać z usług hotelowych (848, 852 KC). • Roszczenia w zakresie działalności przedsiębiorstw hotelowych - wydatki na rzecz gości itd. w ciągu 2 lat.

Dziękuję za uwagę

Literatura • Zbigniew Radwański, Adam Olejniczak, Zobowiązania – część ogólna, • Witold Czachórski, Adam Brzozowski, Marek Safjan, Elżbieta Skowrońska-Bocian, Zobowiązania. Zarys wykładu.