ULUSLARASI TCARETTE KORUMACILIK VE HKMET MDAHALELER 1 ULUSLARARASI

ULUSLARASI TİCARETTE KORUMACILIK VE HÜKÜMET MÜDAHALELERİ 1

ULUSLARARASI TİCARET v Bir ülkedeki kamu kuruluşlarının, özel kişi ve kuruluşların bir başka ülkeden mal ve hizmet satın almaları, ya da bir başka ülkeye mal ve hizmet satmalarıdır 2

DÜNYA TİCARET HACMİ Ø Son 25 -30 yılda muntazam bir artış eğiliminde olan Dünya Ticaret Hacmi 2005 yılında toplamda(ithalat+ihracat) 21, 2 trilyon dolara ulaşmıştır. Ø Bu rakamın 10, 8 trilyon dolarını İthalat oluştururken; 10, 4 trilyon dolarını da İhracat oluşturmaktadır. 3

DÜNYA TİCARETİNİN YILLIK DEĞİŞİMİ(1980 -2001) 4

ULUSLARARASI TİCARETE HAKİM ÜLKELERİN DÜNYA TİCARETİNDEKİ PAYLARI 5

ÜLKELERİN ULUSLARARASI TİCARETTE İZLEDİKLERİ POLİTİKALAR v Serbest Ticaret Politikası v Korumacı Ticaret Politikası 6

SERBEST TİCARET POLİTİKASININ OLUMLU ETKİLERİ Serbest Ticaret; Ø Uluslararası ticarete katılan her ülkenin belli ölçülerde kazanç elde etmesini sağlar, Ø Dünya üretimini maksimuma ulaştırabilir, Ø Dünya kaynaklarının etkin kullamını sağlar, Ø İç pazarda rekabeti teşvik eder. 7

KORUMACI TİCARET POLİTİKASI Ø Serbest ticaret görüşü teoride ne kadar güçlü olursa olsun, uygulamada hiçbir sınırlandırmaya tabi olmayan uluslararası mal ve hizmet ticaretine çoğunlukla rastlanmaz. Ø Bu nedenle hükümetler çeşitli(ekonomik, sosyal veya siyasal) amaçları gerçekleştirmek için uluslararası ticarete müdahalede bulunurlar. 8

KORUMACI TİCARET POLİTİKASININ AMAÇLARI v Uluslararası ticarete konu olan faaliyetlerin engellenmesi veya sınırlandırılması v Belirli ekonomik işlemlerin özendirilmesi 9

KORUMACILIK LEHİNE ARGÜMANLAR Ulusal Güvenlik Bebek Endüstrilerin Korunması Damping’e Karşı Koruma Adil Ticaret Veya ‘Koşulların Eşitlenmesi’ Stratejik Ticaret Politikası Dış Ödemeler Dengesinin İyileştirilmesi İşsizliğin Önlenmesi 10

ÇİN VE DÜNYA TİCARETİ Dış Ticaretindeki Başlıca Ülkeler(2004) 11

ÇİN VE DÜNYA TİCARETİ Dış Ticaretindeki Başlıca Maddeler(2004) 12

TEKSTİL VE HAZIR GİYİM SANAYİNDE ABD-ÇİN TİCARET İLİŞKİLERİ ABD tekstil ve hazır giyim ithalat pazarında Çin kontrolü(%) 13

TEKSTİL VE HAZIR GİYİM SANAYİNDE ABD-ÇİN TİCARET İLİŞKİLERİ v 2005 yılında ABD, Çin’e tekstil ve hazır giyim ithalindeki kotaları tamamıyla kaldırmıştır. v Bu kotaların kaldırımıyla artmaya başlayan Çin’in baskınlığı tekstil endüstrisinde devam ettikçe ABD’de 1300’den fazla fabrikanın kapanması ve yaklaşık 630. 000 tekstil işçisinin işsiz kalabileceği öngörülmektedir. 14

ABD-ÇİN TEKSTİL VE HAZIR GİYİM TİCARET İLİŞKİLERİNDE SONUÇ Ø ABD yurtiçi tekstil ve hazır giyim endüstrisini ve çalışanlarını korumak amacıyla Çin’den ithalatında 3 yıl süreyle 2008’e kadar tekrar kota uygulamasını başlatmıştır. 15

DUNYA DEMİR-ÇELİK PAZARI ve ABD‘nin UYGULAMALARI 16

DEMİR ÇELİK ÜRETİCİSİ ÜLKELER (milyon ton) Diğer (44) 119. 5 Belçika 11. 6 Meksika 0 20 40 2000 60 126. 3 89. 7 Japonya 106. 4 Çin 57. 5 ABD 100. 7 Japonya 44. 8 Rusya Fed. 57. 6 ABD 43. 9 Almanya 46. 4 Rusya Fed. 33. 1 Güney Kore 43. 1 Almanya 27. 3 Ukrayna 31. 3 Güney Kore 26. 7 Hindistan 26. 9 Ukrayna 26. 4 Brezilya 27. 9 Hindistan 19. 4 İtalya 16. 5 Brezilya 17. 1 Fransa 21 İtalya 16. 7 Tayvan 16. 8 Fransa 15. 1 İspanya 15. 9 Tayvan 15. 1 Kanada 16. 6 İspanya 13. 6 Türkiye 14. 3 Kanada 13. 5 İngiltere 15 Türkiye 10. 8 Meksika 15. 7 İngiltere 109 Belçika 102. 9 Çin 80 100 120 140 0 20 40 60 2001 141. 4 80 100 120 140 160 17

DÜNYA PAZARLARINDAKİ GELİŞMELER Tüm dünyada düşük tüketim ve fiyatlar nedeniyle demir çelik üretim tesisleri kapasitelerinin oldukça altında üretim yapmaktadır Dünyada büyümenin arttığı dönemlerde bile demir çelik sektöründe yüzde 35’lere varan kapasite fazlalığı bulunmaktadır 18

2000 – 2001 YILLARI ARASINDA MEYDANA GELEN % DEĞİŞİM TOPLAM -0. 700000001 Diğer (44) -8. 8 Belçika -6. 9 Meksika -14 İngiltere -9. 3 Türkiye -9 Kanada İspanya Tayvan -7. 6 -4. 3 Fransa İtalya Brezilya Hindistan Ukrayna Güney Kore -3. 4 -0. 2 -10. 9 -3. 3 -100% -50% Almanya 5. 6 5 1. 8 60 1. 5 5. 8 1. 9 Rusya Fed. ABD Japonya Çin % Degisim 0% 12 50% 100% 19

TOPLAM ÜRETİMDEKİ DEĞİŞİM MİKTARI (MİLYON TON) 829. 6 823. 9 20

DÜNYA PAZARLARINDAKİ GELİŞMELER 2001 yılı sonunda gerçekleştirilen OECD (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) üst düzey çelik toplantısında 2003 yılı sonuna kadar 61 -65 milyon tonluk çelik üretim kapasitesinin kapatılması kararı alınmıştır 21

Dünya demir çelik sektöründeki gelişmelerden en olumsuz etkilenen ülke ABD olmuştur 1998 – 2002 yılları içerisinde 29 Amerikan demir çelik üreticisi firma iflas kararı için başvuruda bulunmuştur 1974 yılında sektördeki çalışanların sayısı 521. 000 seviyesindeyken istihdam 1997 yılında 163. 000‘e , 2001 yılının ikinci çeyreğinde ise 142. 000’e kadar gerilemiştir 22

ABD Başkanı Bush ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu’ndan sektör için “Madde 201” soruşturması yapmasını istemiştir Komisyona anti damping ve telafi edici vergi uygulanması yönünde 159 başvuru yapılmış ve bunların sonucunda çelik ithalatının yüzde 79’u anti damping vergisine muhatap olmuştur ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu’nda sektör için “Madde 201” soruşturması 23

201. MADDE NEDİR? 1974 tarihli ABD Ticaret Yasası‘nın 201. bölümü Baskan bu madde ile korunma yollarına başvurma yetkisini komisyondan alabilmektedir Bu yollar geçici bir süre için gümrük vergisini arttırma veya tarife kontenjanı ilan etmek yoluyla olabilmektedir 24

Komisyon, 16 kategoride ticari önlemlerin alınabileceği kararına varmıştır 2001 yılının Ekim ayında; Komisyon, 33 demir çelik kategorisinden 16’sının ithalat sebebiyle zarara uğradığını Bu kategoriler için ticari önlemlerin alınabileceği kararına varmıştır Alınacak önlemler konusunda da Başkan Bush’a 6 Mart 2002 tarihine kadar yetki verilmiştir 25

Alınan Tedbir Uygulamaları 2002 yılında itibaren 3 yıl süreyle Kanada ve Meksika hariç tüm ülkelere tarife kontenjanı uygulanmaya başlanması Çelik ithalatındaki Gümrük Vergi’lerini yüzde 8’den yüzde 30’a yükseltilmesi 26

Etki-tepki Mekanizması ve Misilleme ABD’nin bu kararından en fazla etkilenecek olan ülkeler olarak AB, Japonya, Çin, Tayvan, G. Kore, Rusya, Ukrayna ve Brezilya anılmaktadır Avrupa Birliği bir bildiri yayınlayarak bunun Dünya Ticaret Örgütü(WTO) kurallarına aykırı olacağını ve WTO nezdinde gerekli girişimlerde bulunacağını ifade etmiştir 27

Bu gelişmelerin sonucunda; ABD’den sonra dünyanın en büyük ikinci çelik pazarı da kapılarını koruma önlemleriyle bir miktar kapamıştır Avrupa Birliği 28 Mart 2002 tarihi itibariyle 15 kalem demir-çelik ürünü ithalatında Genel Tarife Kotası uygulamaya başlamıştır Malezya demir çelik ürünleri ithalatında aldığı gümrük vergisi oranlarını yüzde 50’ye çıkarırken, Meksika, Kanada gibi ülkeler de artış yönünde çalışmalar yapmaya başlamıştır 28

ABD ve AB’nin aldığı önlemlerin kaldırılması yolundaki girişimlerin sonuçsuz kalması durumunda demir çelikte gittikçe ticareti kısıtlayıcı önlemler alınması kaçınılmaz olacaktır Dünya demir çelik pazarına şu anda gergin bir hava hakimdir Girişimlerin sonuçsuz kalması durumunda ise demir çelikte gittikçe ticareti kısıtlayıcı önlemler alınması kaçınılmaz olacaktır 29

Korumacılık Aleyhindeki Görüşler Anti-damping Örtülü Bir Koruma Aracıdır Tüketicinin Sömürülmesi Rant Kollama Korumacılık İşsizliği Önlemez, Sadece Başka Sektörlere Kaydırır 30

Korumacılık Aleyhindeki Görüşler Etki-tepki Mekanizması, Misilleme ve Ticaret Savaşları Refah Kaybı 31

Malların geçmesine izin verilmeyen sınırlardan askerler geçer. Frederic Bastiat 32

KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER HAZIRLAYANLAR Kadir Kutay Yılmaz Aytuğ Öztürk 33