ULUSLARARASI EMEK G 10 Hafta Trkiyede Yabanclarn almas

ULUSLARARASI EMEK GÖÇÜ 10. Hafta Türkiye’de Yabancıların Çalışması 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu

Giriş • Devletler uluslararası hukuka uygun olarak yabancılara çalışma hakkı sunarken kendi takdir yetkileri içerisinde bu hakkın şartlarını ve sınırlarını belirler. • Ülkede varolan yabancıların yoğun çalışma talepleri yabancılara özel çalışma mevzuatının hazırlanmasını zorunlu kılmıştır. • Eski: (2003) 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkındaki Kanun • Güncel: (2016) 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu • Yabancı kavramı: vatandaşlık üzerinden tanımlanır; • Yabancı, bir devlete ya da kişiye göre bulunulan ülkenin vatandaşı olmayan kişi demektir. • Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan kişi: yabancı

Yabancıların Çalışma Hakkı ve Sınırlanması • Çalışma hakkı sosyal hak • İnsan haklarının evrenselliği ilkesi temel hak ve hürriyetlerin yararlanmasında vatandaş ile yabancı arasındaki eşitliği de kapsamaktadır. (BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi –Avrupa Konseyi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi) • Türk mevzuatında çalışma hakkına ilişkin eşitlik gereği, prosedürler ve bazı kazanımlar hariç olmak üzere, çalışan bir yabancının sosyal güvenlik, ücret ve sendikal haklar gibi haklarının vatandaştan farklı olması beklenemez.

Mevzuat • 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu yabancıların çalışma hakkı; • 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu yabancıların sosyal güvenlik hakkı; • 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu yabancı işçilerin sendika haklarını düzenlemektedir. • Uluslararası sözleşmeler (BM) ve ikili anlaşmalar

Sosyal Güvenlik Anlaşmaları ÜLKELER İmza Tarihi Yürürlük Tarihi 1 TÜRKİYE & ALMANYA 30. 04. 1964 01. 1965 2 TÜRKİYE & FRANSA 20. 01. 1972 01. 08. 1973 3 TÜRKİYE & HOLLANDA 05. 04. 1966 01. 02. 1968 4 TÜRKİYE & BELÇİKA 04. 07. 1966 01. 05. 1968 5 TÜRKİYE & DANİMARKA 13. 12. 1999 01. 12. 2003 6 TÜRKİYE & AVUSTURYA 12. 10. 1966 01. 10. 1969 7 TÜRKİYE & İSVİÇRE 01. 05. 1969 01. 1972 8 TÜRKİYE & İSVEÇ 30. 06. 1978 01. 05. 1981 9 TÜRKİYE & İNGİLTERE 09. 1959 01. 06. 1961 1 0 TÜRKİYE & LİBYA 13. 09. 1984 01. 09. 1985

• Türkiye’de yasal düzenlemeler, yerli işgücü ile rekabet içinde bulunabilecekleri sektörlerde ve mesleklerde göçmenlerin istihdamına izin vermemektedir. • AB’ye üyelik müzakereleri sürecinde 2003 yılında 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkındaki Kanun (YÇİHK) çıkartılmış ve yabancıların çalışma izinlerinin merkezi olarak düzenlenmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı görevlendirilmiştir. (Yürürlükten kalkmıştır) • 4817 sayılı Kanun esas olarak profesyonel ve kalifiye işgücünün çalışmasını düzenlemekte olup kayıtdışı olarak çalıştırılan göçmen işçilerin durumunun yasallaştırılması gibi bir amacı yoktur (İçduygu 2010: 34).

Yabancıların Çalışma Hakkının Şartları • • Çalışma temel şartları: Türkiye’ye giriş şartlarını taşımak, Çalışılacak işin yabancılara yasaklanmaması, Çalışma izni almak. • Giriş temel şartları: • Geçerli pasaport veya pasaport yerine geçen belgelerin yetkili makamlara gösterilmesi, • Türkiye’ye giriş yasağının olmaması, • Türkiye’ye giriş amacını gösteren vize sahibi olunması. • Kalış süresi 90 gün

Yasak meslekler • Dişçilik • Ebelik • Eczacılık • Veterinerlik • Özel hastanelerde müdürlük • Gemi adamlığı • Avukatlık • Noterlik • Gümrük müşavirliği • Güvenlik görevliliği

Çalışma İzni Türleri ve Süreler • İlk başvuruda en çok bir yıl geçerli çalışma izni verilir. • Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar süresiz çalışma iznine başvurabilir. • Süresiz çalışma izni olan yabancı, özel kanunlardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu hakların kullanımında ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak şartıyla, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanır. • İşverene bağlı/ bağımsız çalışma izni* (istisna) • TURKUAZ KART: bağımsız çalışmayı yaygınlaştırma amacındadır. • TURKUAZ KART YÖNETMELİĞİ, 2017

Turkuaz Kart* • Yabancı yatırımlarını teşvik edici politikalardandır. • Uluslararası İşgücü Kanunu’nun getirdiği en önemli yeniliklerden biridir. • «Eğitim düzeyi, meslekî deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı ile stratejik önemi haiz herhangi bir alanda öne çıkmış yüksek nitelikli insan gücünün ülkemize kazandırılması için kolaylaştırılmış yeni bir çalışma izni sistemi» • Türkiye’de çalışması ya da kendi işlerini kurması hedeflenenler: -Uluslararası kabul gören akademisyenler/araştırmacılar (sanayi/teknoloji/statejik alanlar) – -İhracat, istihdam ya da yatırım kapasitesinin artmasını sağlayacak nitelikli yabancılar. • 3 yıllık deneme süresi - süresiz çalışma izni • Geçici koruma sağlanan yabancılar, Turkuaz Kart uygulamasından yararlanamayacaklardır (UİK m. 11(6)). *Ayrıntılı bir değerlendirme için bkz: Demirkol, B. (2018). Yabancıların Türkiye'de Çalışması ve Uluslararası İşgücü Kanunu (Working in Turkey for Foreigners and the Act on International Labour). Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Journal of Galatasaray University Faculty of Law)(2018/1), 421 -482.

• Başvurular e-devlet kapısı • Yetkili aracı kurumlar • Yabancı istihdam büroları olarak adlandırılabilecek özel kuruluşlar • Değerlendirme sonucu: harçlar

ÇALIŞMA İZNİ HARÇ TUTARLARI SÜRE 2019 YILI HARÇ TUTARI Süreli Çalışma İzin Belgesi (Süre uzatımları da aynı miktarda harca tabidir) 1 yıla kadar (1 yıl dahil) 761, 10 TL Bir yılı aşan süreler için tam yıl harcı alınır). Süreli Çalışma İzin Belgesi 2 yıllık süre uzatımı 2 yıla kadar (2 yıl dahil) 1, 522. 20 TL Süreli Çalışma İzin Belgesi 3 yıllık süre uzatımı 3 yıla kadar (3 yıl dahil) 2, 283. 30 TL Süresiz Çalışma İzin Belgesi 7, 612. 70 TL Geçici Koruma Çalışma İzni Harç Tutarı 283, 20 TL DEĞERLİ KAĞIT BEDELİ Bakanlıkça düzenlenen her bir çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinden, alınacak olan değerli kağıt bedeli 89, 00 TL https: //www. 4 m. com. tr/yabanci-personel-calisma-izni/calisma-ikamet-izni-harc-tutarlari/

6735 sayılı Kanun çalışma izni başvurusunun uluslararası işgücü politikasına göre değerlendirileceğini hüküm altına almıştır. Uluslararası işgücü hareketliliği ve bölgesel gelişmeler, Göç Politikaları Kurulu kararları, İstihdam ve çalışma hayatına ilişkin gelişmeler, Sektörel ve ekonomik dönemsel değişiklikler, Kalkınma planları ve programları, Yabancının uyruğunda bulunduğu ülkeyle ikili ekonomik, sosyal ve kültürel ilişkiler, • Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalar ve uluslararası sözleşmeler, • Kamu düzeni, kamu güvenliği ve kamu sağlığı • • •

Reddedilecek başvurular • Uluslararası işgücü politikasına uygun olmayan, • Yabancı istihdam edilmesine ilişkin gerekçesi yeterli görülmeyen, • Yabancılara yasak iş ve meslekler için yapılan, • Gerekli nitelik ve uzmanlığı taşımadığı anlaşılan yabancılara ilişkin olan, • Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek veya vize verilmeyecek veya sınırdışı edilecek yabancılara ilişkin olan, • Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin olan.

Muafiyet • Çalışma izni muafiyet belgesi (değerli kağıt) • Kamu yararına çalışan dernek statüsüne sahip dernekler ile vergi muafiyeti tanınan vakıflarda gönüllü olarak çalışacak yabancılar, • Yabancı ülke temsilciliklerine bağlı olarak faaliyet gösteren okullarda, kültür kurumlarında ve din kurumlarında görevli yabancılar, • Dış temsilciliklerde ve uluslararası kuruluşlarda görev yapan diplomatik görevlilerin özel hizmetinde çalışan yabancılar, • Anonim şirketlerin Türkiye’de ikamet etmeyen yönetim kurulu üyesi ve diğer şirketlerin yönetici sıfatı olmayan ortağı

• Kaynak • Erken, B. (2016). Uluslararası İşgücü Kanunu Çerçevesinde Türkiye'de Yabancıların Çalışması. TISK Academy/TISK Akademi, 11(22) • Ayrıca bkz: Demirkol, B. (2018). Yabancıların Türkiye'de Çalışması ve Uluslararası İşgücü Kanunu (Working in Turkey for Foreigners and the Act on International Labour). Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Journal of Galatasaray University Faculty of Law)(2018/1), 421 -482.