Uesnici u sportu Sportisti Sportske organizacije Uesnici u

Učesnici u sportu Sportisti Sportske organizacije

Učesnici u sportu • Učesnici u sportu čine fizička i pravna lica koja se bave sportskim aktivnostima prema zakonu o sportu. • Fizička lica u sportu su: sportisti, sportski stručnjaci, stručnjaci u sportu koji obavljaju stručni rad. • Pravna lica u sportu su : sportske organizacije, sportska udruženja, sportska privredna društva, preduzetnici, sportska drutšva, sportski savez Srbije, Olipmpijski komitet, stručna i druga udruženja u sportu, Zavod za sport i medicinu, ustanove , sportske zadužbine

Sportisti • Pojam sportiste: Sportista je svako lice koje se bavi sportskim aktivnostima. • Sportske aktivnosti i sportske delatnosti • Sportske aktivnosti su svi oblici fizičke i umne aktivnosti koje kroz neorganizovano ili organizovano učešće, imaju za cilj izražavanje ili poboljšanje fizičke spremnosti i duhovnog blagostanja, stvaranje društvenih odnosa ili postizanje rezultata na takmičenjima. • Sportske delatnosti: delatnosti kojima se obazbeđuju uslovi za obavljanje sportskih aktivnosti, odnosno omogućava njihovo obavljanje (učešće i vođenje sportskih takmičenja, obučavanje za sportske aktivnosti i njihovo vođenje, sportsko suđenje, obezbeđenje i upravljanje sportskom opremom, objektima i sl. )

Sportisti- podela • Prava, obaveze i odgovornosti sportista uređuju se sportskim pravilima, kolektivnim ugovorom između sportiste i sportske organizacije u skladu sa zakonom. • Sportista amater • Profesionalni sportista • Sportista takmičar • Vrhunski sportista • Perspektivni (talentovani) sportista • Kategorizovani sportista

Sportista amater • Pokušaji definisanja pojma sportista amater brojni. • 1866 - Amaterska atletska asocija , definicija uslovljena aristokratskim nazorima 19 veka. • 1894 - Pariz kongres za obnovu Olimpijskih igara daje definiciju vezanu za dobijanje naknade • Dve struje definicija: prva insistira na izvornim principima amaterizma a druga teži da proširi krug lica koji učesvuju na OI • 1962 - MOK -Amater je osoba koja se sportom bavi i uvek se bavila iz naklonosti(ljubavi), bez bilo kakve materijalne koristi • 1981 -Baden -amater sme da prima materijalnu nadoknadu za pripreme ili takmičenja • 1992 - Barselona -dopušteno je da na olimpijskim igrama učestvuju i sportisti-profesionalci čime je praktično ukinuta razlika između profesionalnog i vrhunskog sporta.

Sportista amater i zakon o sportu • Za zakonodavca jedini kriterijum da li je neko sportista amater ili profesionalac je to da li se sportskom aktivnošću bavi u vidu zanimanja. Negativna definicija : svaki sportista koji ne ispunjava uslove za profesionalca jeste amater. • Prava, obaveze i odgovornosti sportiste amatera uređuju se zakonom, sportskim pravilima nadležnog granskog saveza a za sportistu amatera –takmičara i ugovorom između sportiste i sportske organizacije. (čl. 9 ugovor o bavljenju sportom) • Profesionalni sportisti-prava , obaveze i odgovornosti uređeni su zakonom, sportskim pravilima, kolektivnim ugovorom, pravilnikom o radu i ugovorom o radu između sportiste i sportske organizacije.

• Sportista amater i sportista amater takmičar razlika u postojanju ugovora o bavljenju sportom. • Ugovor se zaključuje u pisanoj formi i registruje kod nadležnog nacionalnog granskog sportskog saveza. • Zabrana neposredne ili posredne diskriminacije –posledice su ništavost odredbi • Raskid ugovora sporazumni ili zbog neispunjenja odredbi ugovora (odluka suda, ad hoc arbitraže, stalni arbitražni sud) obaveza obaveštavanja granskog saveza. • Pitanje naknade za transfer ( klub-klub) ne sme uticati na aktivnosti sportiste. Naknade za bavljene sportom su dopuštene. • Ugovor sa sportistom malolenikom uz pismenu saglasnost roditelja a na osnovu utvrđenje zdravstvene sposobnosti •

Profesionalni sportista • Profesionalni sportista dva moguća pravna oblika bavljenja sportom: radni odnos i samostalno bavljenje sportom(preduzetnik), • Radni odnos za kolektivne sportove a preduzetnik moguće kod individualnih. Pripadnost granskom savezu jasna kod ugovora ali kod samostalnog obavljanja delatnosti veza sa savezom na osnovu prava građana na slobodu udruživanja • Volja sportiste odlučujuća za odabir oblika bavljenja sportom

Vrhunski sportista • Vrhunski sportista: • -na sportskim takmičenjima postigao vrhunske sportske rezultate i • -da ga je SSS razvrstao u kategoriju vrhunskih sportista • Vrhunski sportista može profesionalno da se bavi sportskim aktivnostima i delatnostima u individualnimi sportovima i kao samostalni profesionalni sportista. • APR – upisuje status sportiste preduzetnika • Sportska organizacija je dužna da zakljući ugovor o osiguranju svojih vrhunskih sportista od posledica nesrećnog slučaja za vreme bavljenja sportskom aktivnošću zavisno od rangiranja • 10. 000 E za slučaj smrti • 20. 000 E za slučaj trajnog gubitka opšte radne sposobnosti • 5000 E za slučaj privremne sprečenosti za bavljenje sportom

Profesionalni sportista • Prema ZOS i opšte prihvaćenom stanovištu odnos profesionalnog sportiste i sportske organizacije ima sve odlike radnog odnosa. (temelj u radnom pravu) • Poseban vid rada , nije hobi i zasniva se na uzajamnoj razmeni činidbi i prava poslodavca da upravlja radom. • Pitanje slobode izvršavanja radnih činidbi(uputstva trenera) • Posebnost obaveza profesionalnog sportiste proizlazi iz “bića sporta” (odmeravanje snage, takmičenje ) • Profesionalni sportista je obavezan na određenju radnju a ne na postizanje rezultata. • Premije - mehanizam za podsticanje na bolje rezultate. • Angažovanje prof. sportiste veći izgledi za uspeh kluba

Ugovor profesionalnog sportiste • Ugovorom se određuje pravni položaj sportiste • Ugovor o radu za PS , obavezan u pisanoj formi (nekad tipski ugovor) • Minimalni uslov 15 god. života i opšta zdravstvena sposobnost • Zasniva se načelno na neodređeno ili određeno vreme , kod nas najduže 5 godina sa istom SO može produžetak • Zasniva se bez oglasa za razliku kod drugih zanimanja • Ugovor pored obaveznih opštih elemenata iz radnog prava (početak rada, trajanje rada, godišnji odmor) sadrži i niz specifičnih obaveza: • - obaveza treniranja, ispunjavanje drugih obaveza, disciplinske mere, dužnost poštovanja uputstva trenera, dužnost takmičenja, ispunjavanje drugih obaveza)

nastavak • Ugovor o radu PS mora biti u saglasnosti sa zakonom, sportskim pravilima i kolektivnim ugovorom. • Profesionalni sportista dobija svojstvo radnika i prava i obaveze(pravo na zaradu, naknadu, druga primanja, penzijsko, invalidsko i zdravstveno osiguranje). • Prava data ugovorom ne smeju biti manja od onih utvrđenih kolektivnim ugovorom u oblasti profesionalnog sporta • Zaključenje ugovora vezano najčešće za lincenciranje. (dozvola za rad, ispunjenje uslova određenih pravnim aktima ) javlja se trostrani odnos: savez-klub, savez –igrač i klub-igrač • Ugovor o radu uslov za dobijanje licence i obrnuto. Uslovi propisani a odluku donose posebno ovlašćeni organi.

nastavak • Posebno interesantna pravila o licenciranju igrača i kluba i pitanje transfera • Visina obeštećenja pod kontrolom saveza samo kod sportista amatera, inače klubovi po pravilu imaju pravo da samostalno dogovaraju transfer ( moguć i arbitražni veštak) • Problemi kod nas – enormna davanja najčešće u “ sivoj zoni”, izbegvanje zaključenja ugovora sa sportistom dok se transfer od drugog kluba ne isplati • Naknada za obeštećenje kluba nekad se smatrala nezakonitom danas legalno pravo ( član 12 stav 3 ZOS) • Nema ograničenja u pogledu visine ali bi trebala da se poštuju sportska pravila • Problemi u Srbiji – netransparentost i nedovoljno poznavanje i poštovanje prava i obaveza, kako sportiste tako i kluba

Samostalni profesionalni sportista • Profesionalnim sportistima koji žele da se samostalno bave sportskim aktivnostima kao jedinim i osnovnim zanimanjem zakon je dao mogućnost da se tako i registruju. • Smisao ove odredbe jeste ostvarivanje prava i obaveza po osnovu socijalnog osiguranja utvrđenih zakonom. • Reč je o ličnim i neprenosivim pravima koja se stiču zavisno od dužine i obima ulaganja sredstava. ( Načelo solidarnosti) • Svojstvo osiguranika stiče se danom početka odnosno prestaje danom prestanka zaposlenja ili samostalnog obavljanja delatnosti. • Prava iz zdravstvenog osiguranja • Prava iz penzijsko. invalidskog osiguranja

nastavak • Na osnovu ovlašćenja datih u ZOS, Sportski savez Srbije doneo je Pravilnik o merilima i postupku za utvrđivanje lica koja se samostalno bave sportskom aktivnošću ili delatnošću kao jedinim zanimanjem (2011) • Ovim pravnim aktom utvrđena su pravila za sticanje svojstva samostalnog profesionalnog sportiste i pravila postupka za dobijanje rešenja

Zaštita zdravlja sportiste • Preama ZOS (član 17) sportista takmičar mora imati utvrđenu opštu i posebnu zdravstvenu sposobnost. • 6 meseci pre održavanja takmičenja za neke sportove i kraći rokovi • Evidencija unošenjem podataka u medicinsku dokumentaciju • Proveru vrši Zavod za sport i medicinu • Aktima nacionalnih sportskih saveza su utvrđeni obaveza , način , vrste, obim i rokovi kontrole zdravlja sportista

Sportski stručnjaci • Preslov za razvoj sporta jeste kvalitetan stučni kadar na svim nivoima • Evropska povelja o sportu za sve (1976) istakla je značaj stručnog kadra za razvoj sporta • Evropska sportska povelja (1992)-javne vlasti treba da omoguće razvoj obrazovanja koje bi pokrilo potrebu za kvalifikovanim stručnjacima • Rezolucija o zapošljavnu u sportu 1984 - pospešuje stalno zapošljavanje stručnih kadrova naročito u radu sa decom i omladinom

Sportski stučnjaci po ZOS • Sportski stručnjaci ( član 23) su lica koja imaju odgovarajuće visoko obrazovanje u oblasti sporta, odnosno fizičke kulture ili su osposobljenja za obavljanje određenih stručnih poslova u sportu. • Sportski stručnjaci razvrstavju se prema nomenklaturi sportskih zanimanja i zvanja koju donosi ministar sporta • Stručni rad u sportu – planiranje i sprovođenje sportskih aktivnosti dece i omladine, treninga sportista, rekreacije građana, sportskog vaspitanja i sl. (član 25)

nastavak • Stručni rad u sportu mogu obavljati samo članovi granskog nacionalnog saveza koji ispunjavaju uslove i poseduju dozvolu za rad • Obaveza planiranja i evidentiranja stručnog rada(plan i realizacija) • Usavršavanje sportskih stručnjaka • Poslovi osposobljavanja mogu obavljati visokoškolske ustanove, nacionalni granski savezi • Kontrola putem sportskih inspektora • Stručnjak u sportu je lice drugog zanimanja koji ima odgovarajuče obrazovanje za tu vrstu poslova i doprinosi ostvarenju sportskih aktivnosti i delatnosti(s. lekar, mendžer i sl)

nastavak • Sportski stručnjak u sportu mogu da zasnuju radni odnos sa sportskom organizacijom ili da budu angažovani ugovorom o stručnom angažovanju. • Kontrola stručnog rada od strane zavoda za sport i medicinu sporta • Na teritoriji Vojvodine -pokrajinski zavod za sport i medicinu • Sportski inspektor i nadzor