Ucze z afazj ruchow w szkole mgr Boena

Uczeń z afazją ruchową w szkole mgr Bożena Klimczuk

Co to jest afazja? n Afazja - to specyficzne zaburzenia rozwoju mowy, które polega na niemożności rozumienia mowy, albo na niemożności wyrażania słowami myśli, pomimo prawidłowego aparatu wykonawczego. Afazja = A (nie) fazja (mówienie) - znaczy właśnie, że ktoś nie jest zdolny do powiedzenia tego co chce. Afazja jest to częściowa lub całkowita utrata zdolności posługiwania się językiem. mgr Bożena Klimczuk

Rodzaje afazji n Afazja motoryczna (ruchowa, afazja Broca ) – uszkodzenie dotyczy okolicy czołowej, gdzie jest zlokalizowany ruchowy ośrodek mowy (tzw okolica Broca, 44 pole wg Brodmanna). ü Rozumienie jest poprawne, występują problemy z tworzeniem wypowiedzi. ü Mowę cechuje drastyczny ubytek słowny, agramatyzmy (mowa telegraficzna, z przewagą rzeczowników. Czasowniki, przymiotniki, przyimki są pomijane). ü Występują trudności z doborem pojęć, z budowaniem zdań, dłuższych wypowiedzi słownych. ü Zaburzona jest artykulacja. ü Mowa jest spowolniała, nieprawidłowe są czynniki prozodyczne mowy (akcent, intonacja i iloczas, tempo, barwa głosu). mgr Bożena Klimczuk

Rodzaje afazji n Afazja sensoryczna (czuciowa, afazja Wernickego) - uszkodzenie dotyczy okolicy skroniowej gdzie jest zlokalizowany czuciowy ośrodek mowy (tzw. okolica Wernickego, 22 pole wg Brodmanna). ü Brak rozumienia mowy innych i własnej, gdyż zaburzony jest słuch fonematyczny (nawet przy bezbłędnym powtarzaniu słów, zdań- brak rozumienia tego, co mówi), ü wypowiedzi są zniekształcone, mało zrozumiałe – sałatka słowna, wielomówność, neologizmy. ü Mowa jest płynna, prawidłowy jest rytm, melodia i akcent. n Afazja mieszana , afazja całkowita Afazja dotyczy wszystkich osób, które utraciły mowę. mgr Bożena Klimczuk

Afazja ruchowa – Broca Pola Brodmana Pole 44, 45 – ruchowy ośrodek mowy. Uszkodzenie tego obszaru powoduje afazję ruchową Broca. mgr Bożena Klimczuk

Afazja ruchowa - Broca mgr Bożena Klimczuk

Afazja ruchowa - Broca n Trudności: Bruzda Rolanda ü ekspresji w nadawaniu mowy, ü wypowiedzi uproszczone gramatycznie – agramatyzm, ü zredukowane – styl telegraficzny, ü rozumienie zaburzone w stopniu mniejszym niż nadawanie mowy, ü głęboko zaburzone pismo dlatego uszkodzenia takie należy kojarzyć z przednimi obszarami lewej półkuli w okolicach bruzdy Sylviusza i Rolanda. Bruzda Sylwiusza mgr Bożena Klimczuk

Dominacja półkul mózgowych Zaplatanie palców - prawy kciuk jest na górze = dominująca jest lewa półkula. mgr Bożena Klimczuk

Dominacja półkul mózgowych Zaplatanie palców - lewy kciuk jest na górze = dominująca jest prawa półkula. mgr Bożena Klimczuk

Objawy zaburzenia i trudności szkolne Mowa bierna (rozumienie dobre): q potrafią bezbłędnie wskazywać przedmioty codziennego użytku, q wskazywać ilustracje przedstawiające przedmioty, ich cechy oraz czynności, q rozumieją proste a często złożone pytania i polecenia, q rozumieją treść prostych tekstów, q adekwatnie reagują na podawane im instrukcje słowne, q mogą mieć trudności w rozumieniu określeń czasowo- przestrzennych, q nie rozumieją pojęć abstrakcyjnych i uogólniających, q pojawiają się trudności z rozumieniem pytań i poleceń o złożonej strukturze logiczno-gramatycznej, q obniżona jest zdolność rozumienia dłuższych tekstów. mgr Bożena Klimczuk

Objawy zaburzenia i trudności szkolne Mowa czynna: q rozwój języka wykazuje znaczne odchylenia indywidualne, q stwierdza się zaburzenia lub opóźnienia w wytwarzaniu dźwięków mowy, q dzieci długo posługują się prostymi słowami nazywającymi, q wspomagają się gestem, mimiką, q łatwiej powtarzać im sylaby otwarte niż zamknięte, q typowym zjawiskiem są uproszczenia grup spółgłoskowych, zniekształcenia fonetycznej budowy wyrazów, mgr Bożena Klimczuk

Objawy zaburzenia i trudności szkolne q dzieci dzielą słowa na sylaby, mówią cicho i niepewnie, q posiadają ubogie słownictwo, co powoduje nadużywanie tych samych wyrazów, q występują trudności w doborze prawidłowego słowa, q wypowiedzi są krótkie, niedojrzała jest struktura zdania, q mają trudności w budowaniu dłuższych wypowiedzi słownych, nie tworzą spójnych gramatycznie , semantycznie tekstów monologowych, lepiej realizują formy dialogowe. mgr Bożena Klimczuk

Objawy zaburzenia i trudności szkolne n niski poziom analizy i syntezy wzrokowej, uczenia się wzrokowo- ruchowego, koordynacji wzrokowo-ruchowej, n zaburzenia integracji percepcyjno- motorycznej, n zaburzenia słuchu fonemowego, analizy i syntezy słuchowej oraz pamięci słuchowej, n dzieci długo pozostają na poziomie myślenia konkretno- wyobrażeniowego, n obniżone są możliwości dokonywania operacji klasyfikowania, porównywania, uogólniania, myślenia przez analogię oraz myślenia przyczynowo skutkowego, n dzieci te będą miały trudności z opanowaniem podstawowych technik szkolnych jakimi są czytanie, pisanie oraz z opanowaniem języka obcego. mgr Bożena Klimczuk

Rozporządzenie dotyczące afazji motorycznej Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 roku w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych ü Rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 września 2011 r. ü W rozporządzeniu z dnia 17 listopada 2010 r. zadbano o to, aby w sposób spójny określić rodzaje niepełnosprawności uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, dla których organizowane jest kształcenie specjalne lub integracyjne: n doprecyzowano określenie w zakresie niepełnosprawności ruchowej z afazją, mgr Bożena Klimczuk

Rozporządzenie dotyczące afazji motorycznej ü PPP wydaje orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z uwagi na: niepełnosprawność ruchową – afazję motoryczną. ü Zgodnie z w/w rozporządzeniem Zespół Orzekający zaleca kształcenie specjalne z uwagi na niepełnosprawność ruchową – afazja motoryczna według podstawy programowej ogólnodostępnej z dostosowaniem do możliwości psychofizycznych ucznia w szkole ogólnodostępnej lub klasie integracyjnej do ukończenia … etapu edukacyjnego z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z afazji. mgr Bożena Klimczuk

Formy pomocy Zajęcia rewalidacyjne w formie: q zajęć logopedycznych dla uczniów z zaburzeniami mowy, które powodują zaburzenia komunikacji językowej oraz utrudniają naukę, q zajęcia korekcyjno- kompensacyjne. mgr Bożena Klimczuk

Ćwiczenia rewalidacyjne logopedyczne ü masowanie twarzy i narządów artykulacyjnych, ü kształtowanie odruchów (odruch ssania, żucia, połykania, wymiotny), ü używanie słownictwa i konstrukcji gramatycznych na miarę ü ü ü możliwości dziecka, stymulowanie rozwoju mowy, terapia zaburzeń i ekspresji mowy, ćwiczenia ortofoniczne- kształcenie reakcji słuchowej na określoną głoskę, ćwiczenia artykulacyjne i słuchu fonemowego, utrwalanie poznanych głosek w piśmie i podczas czytania, ćwiczenia mowy spontanicznej, opowiadanie ilustracji, historyjek obrazkowych, rozmowy kierowane, wprowadzanie i utrwalanie kolejnych umiejętności językowych w oparciu o powtarzanie, rozumienie a następnie nazywanie, stwarzanie sytuacji umożliwiających dziecku wykazanie się umiejętnościami w zakresie komunikacji werbalnej. mgr Bożena Klimczuk

Ćwiczenia korekcyjno - kompensacyjne ü ü ü ü koncentracji uwagi, sprawności motorycznej (dużej i małej), percepcji wzrokowej i słuchowej, koordynacji wzrokowo – słuchowo – ruchowej, myślenia przyczynowo – skutkowego, podnoszenia motywacji do komunikacji werbalnej, nawiązanie i utrzymywanie bliskiego kontaktu emocjonalnego, pozostawanie w bliskim kontakcie wzrokowym (patrzymy na dziecko, skupiamy jego wzrok na sobie) i fizycznym (dotykamy pleców, dłoni, twarzy, głowy), obserwowanie, słuchanie i podążanie za dzieckiem, dostrzeganie i wzmacnianie wszelkich zachowań komunikacyjnych, rozbudzanie w dziecku motywacji do inicjowania i podejmowania interakcji werbalnych, cierpliwe oczekiwanie na postępy wspomaganie rozwoju emocjonalno-społecznego, współpraca z rodziną. mgr Bożena Klimczuk

Afazja - proponowane zalecenia do pracy z uczniem n Podawanie poleceń w postaci prostej i kierowanej do n n dziecka formie. Podawanie komunikatów z odpowiednim zaakcentowaniem najważniejszych informacji. W czasie zmęczenia lub rozproszenia podczas lekcji, przywołanie dziecka poprzez wcześniej ustalone sygnały. Na forum klasy uczeń może czytać tylko bardzo krótki tekst przygotowany w domu. Ostrożnie odpytywać dziecko: podpowiadać, naprowadzać, dawać do wyboru odpowiedzi, w razie konieczności stworzyć odpowiednie warunki. mgr Bożena Klimczuk

Afazja - proponowane zalecenia do pracy z uczniem n Wydłużenie czasu pisania sprawdzianów, przygotowanie odpowiedniego arkusza z lukami, w formie testu, a dyktanda ze słuchu zastąpić na dyktando z pamięci. n Stosować indywidualne formy podczas nauki języka obcego: ograniczenie ilości materiału, dostosowanie sprawdzianów do możliwości indywidualnych dziecka. n Docenić pracę i starania ucznia poprzez częste pochwały. mgr Bożena Klimczuk

Bibliografia § § § § Bitniok M. , Dysfunkcje mózgu a komunikacja językowa, Wydawnictwo ATH, Bielsko – Biała 2007, Drewniak -Wołosz E. , Mikosz L. „ AFA – Skala Jak badać mowę dziecka afatycznego” , Impuls, Kraków 2008 r, Diagnoza i terapia dzieci z zaburzeniami mowy: pod red. Cyl B. Metis Katowice 2011 r, Herzyk A. , Wprowadzenie do neuropsychologii klinicznej, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2005, Łuria A. , Podstawy neuropsychologii, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1976, Maruszewski M. , Mowa a mózg, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1970, Nowakowska M. , Rehabilitacja chorych z afazją, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1978, Różne aspekty opóźnionego rozwoju mowy: pod red. Cyl B. Metis Katowice 2010 r, mgr Bożena Klimczuk

Dziękuję za uwagę! mgr Bożena Klimczuk