Ubezpieczenie chorobowe Iwona Adamczyk Departament Statystyki i Prognoz
Ubezpieczenie chorobowe Iwona Adamczyk Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych Warszawa, kwiecień 2012 r.
REGULACJE PRAWNE • ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm. ), • ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm. ). • ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy 2
Krąg osób objętych ubezpieczeniem chorobowym Obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby będące: q pracownikami (z wyłączeniem sędziów i prokuratorów), q członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, q osobami odbywającymi służbę zastępczą. Dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby: q wykonujące pracę nakładczą, q wykonujące pracę na podstawie umowy-zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług (wraz z osobami współpracującymi), q prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące, q wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, q duchowni. 3
Liczba ubezpieczonych w ubezpieczeniu chorobowym w tym ok. 60% ubezpieczonych to osoby prowadzące pozarolniczą działalność 4
Składka na ubezpieczenie chorobowe: 2, 45% podstawy wymiaru finansowana w całości przez ubezpieczonego 5
Ubezpieczenie chorobowe Z tytułu ubezpieczenia chorobowego przysługuje: q wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy finansowane ze środków zakładów pracy q zasiłek chorobowy q świadczenie rehabilitacyjne q zasiłek wyrównawczy finansowane z FUS q zasiłek macierzyński q zasiłek opiekuńczy 6
Zasiłki i świadczenia wypłacane z ubezpieczenia chorobowego Struktura wydatków na zasiłki i świadczenia z ubezpieczenia chorobowego w 2011 r. 7
Zasiłki i świadczenia wypłacane z ubezpieczenia chorobowego Zasiłki i świadczenia z ubezpieczenia chorobowego w latach 2008 - 2011 2008 Wyszczególnienie Wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy finansowane ze środków zakładów pracy 2009 2010 okres poprz. =100 liczba w tys. */ 2011 okres poprz. =100 liczba w tys. */ okres poprz. =100 85 657, 1 79 037, 4 92, 3% 68 463, 1 86, 6% 67 899, 9 99, 2% 101 126, 2 118 744, 0 117, 4% 112 216, 5 94, 5% 114 209, 1 101, 8% Świadczenia rehabilitacyjne 54, 8 100, 0% 56, 0 102, 2% 58, 1 103, 8% Zasiłki wyrównawcze 20, 0 17, 8 89, 0% 24, 5 137, 6% 15, 4 62, 9% Zasiłki macierzyńskie 35 125, 1 39 606, 8 112, 8% 42 623, 9 107, 6% 41 594, 1 97, 6% 7 875, 8 8 535, 6 108, 4% 7 708, 4 90, 3% 8 118, 3 105, 3% Zasiłki chorobowe finansowane z FUS Zasiłki opiekuńcze w przypadku wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy finansowanych ze środków zakładów pracy, zasiłków: chorobowych, wyrównawczych, macierzyńskich i opiekuńczych - liczba dni; w przypadku świadczenia rehabilitacyjnego przeciętna miesięczna liczba świadczeń. */ 8
Realizacja wypłat świadczeń z ubezpieczenia chorobowego Prawo do świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa ustalają oraz świadczenia te wypłacają: q płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, q Zakład Ubezpieczeń Społecznych: ü ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych, ü ubezpieczonym prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym, ü ubezpieczonym będącym duchownymi, ü osobom uprawnionym do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia, ü ubezpieczonym podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu w Polsce z tytułu zatrudnienia u pracodawcy zagranicznego. 9
Realizacja wypłat świadczeń z ubezpieczenia chorobowego Zasiłki i świadczenia z ubezpieczenia chorobowego według realizacji wypłaty w 2011 r. z tego: Wyszczególnienie wypłaty dokonywane przez płatników składek Ogółem wypłaty w% wypłat ogółem w tys. zł Ogółem wypłaty dokonywane przez Oddziały ZUS tzw. "wypłaty własne" w% wypłat ogółem w tys. zł 15 614 214, 5 11 613 753, 1 74, 4% Wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy finansowane ze środków zakładów pracy 4 489 724, 9 100, 0% Zasiłki chorobowe 6 697 137, 7 4 237 113, 9 63, 3% 2 460 023, 8 36, 7% 865 127, 9 383 115, 3 44, 3% 482 012, 6 55, 7% Zasiłki wyrównawcze 336, 3 100, 0% Zasiłki macierzyńskie 3 018 917, 2 2 031 227, 3 67, 3% 987 689, 9 32, 7% 542 970, 5 472 235, 4 87, 0% 70 735, 1 13, 0% Świadczenia rehabilitacyjne Zasiłki opiekuńcze 4 000 461, 4 - 25, 6% - - - 10
Realizacja świadczeń z ubezpieczenia chorobowego */ Przeciętna miesięczna. 11
Absencja chorobowa Prawo do wynagrodzenia za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy w ciągu roku kalendarzowego przysługuje: q pracownikom, q osobom wykonującym pracę nakładczą, q osobom odbywającym służbę zastępczą. Osobom, które ukończyły 50 rok życia przysługuje prawo do wynagrodzenia za 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Od 34/15 dnia nieprzerwanej niezdolności do pracy w/w osobom przysługuje zasiłek chorobowy finansowany z FUS. Pozostali ubezpieczeni nie mają prawa do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, w związku z tym od pierwszego dnia tej niezdolności przysługuje im zasiłek chorobowy finansowany z FUS. 12
Absencja chorobowa Liczba dni absencji chorobowej*/ w latach 2008 - 2011 */ bez wynagrodzeń finansowanych ze środków FGŚP 13
Struktura wiekowa osób przebywających na zwolnieniu lekarskim Liczba osób ubezpieczonych w ZUS, które w 2010 r. oraz w 2011 r. przebywały na zwolnieniu lekarskim z tytułu choroby własnej według wieku 14
Przeciętna długość zwolnienia lekarskiego i absencji chorobowej Przeciętna długość zwolnienia lekarskiego w latach 2010 - 2011 Przeciętna długość absencji chorobowej w latach 2010 - 2011 15
Absencja chorobowa według jednostek chorobowych Ranking 15 jednostek chorobowych powodujących najdłuższą absencję chorobową w 2011 roku z tytułu choroby własnej osób ubezpieczonych w ZUS 16
Świadczenia rehabilitacyjne Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. O zasadności przyznania świadczenia rehabilitacyjnego orzeka lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. 17
Świadczenie rehabilitacyjne 18
Zasiłek macierzyński przysługuje osobie ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko, przysposobiła lub przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej (dziecko w wieku do 7/10 lat). Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres: q urlopu macierzyńskiego, q urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, q dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, q urlopu ojcowskiego. 19
Zasiłek macierzyński Liczba osób fizycznych, którym w danym okresie wypłacono (pobierały) zasiłek macierzyński (bez osób, za które dokonano korekt w dokumentach za okresy wsteczne). */ 20
Zasiłek macierzyński */ Przeciętna **/ miesięczna liczba osób Wypłaty realizowane przez Oddziały ZUS w ramach wypłat własnych. 21
Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad: q zdrowym dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat, q chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat, q innym chorym członkiem rodziny, w tym dzieckiem w wieku powyżej 14 lat. 22
Zasiłek opiekuńczy 23
Zasiłek wyrównawczy przysługuje wyłącznie ubezpieczonemu będącemu pracownikiem. Przysługuje pracownikowi ze zmniejszoną zdolnością do pracy, którego miesięczne wynagrodzenie uległo zmniejszeniu na skutek poddania się rehabilitacji zawodowej. 24
Zasiłek wyrównawczy 25
Dziękuję za uwagę
- Slides: 26