Typologia systemw informatycznych zarzdzania Pojcie typologii Typologia szeregowanie

Typologia systemów informatycznych zarządzania

Pojęcie typologii Typologia – szeregowanie i logiczne porządkowanie elementów danego zbioru według zasady porównywania ich cech z cechami elementów uznanych jako typy w obrębie określonego zbioru

Systemy według stopnia zintegrowania

System cząstkowy funkcjonuje w obszarze jednej dziedziny, a swoim zakresem obejmuje wybrane funkcje lub subfunkcje użytkowe tej dziedziny.

System dziedzinowy (jednodziedzinowy) funkcjonuje w obszarze jednej dziedziny przedmiotowej zarządzania i obejmuje swoim zakresem wszystkie lub prawie wszystkie funkcje użytkowe tej dziedziny.

System wielodziedzinowy obsługuje funkcje użytkowe (zadania) z co najmniej dwu różnych dziedzin przedmiotowych.

Współczesne systemy informatyczne zarządzania są na ogół systemami wielodziedzinowymi. Ze względu na zakres dziedzinowy wyróżnia się systemy proste, bazowe, rozwinięte i kompleksowo zintegrowane (kompleksowe).

Systemy informatyczne zarządzania Systemy cząstkowe Systemy dziedzinowe Systemy wielodziedzinowe Proste Bazowe Rozwinięte Kompleksowe

Systemy proste to systemy cząstkowe, jednodziedzinowe lub wielodziedzinowe, które nie obsługują domen strategicznych (tzn. technicznego przygotowania oraz planowania i kontroli działalności). Dla zaliczenia systemu do danego typu nie ma znaczenia, ile domen z grup B, C lub D dany pakiet obsługuje.

Struktura systemu prostego GM Gospodarka materiałowa KA Kadry PŁ Płace powiązania informacyjne FK Finanse Księgowość

System bazowy to taki system wielodziedzinowy, który obsługuje agendy należące do grup A (domen strategicznych organizacji) i D oraz wybrane dziedziny z grup B i C. Rodzaj dodatkowych dziedzin zależy od charakteru, np. branżowego, organizacji gospodarczej użytkującej system.

Struktura systemu bazowego TPP Techniczne przyg. prod. PP Planowanie produkcji PŁ GM Gospodarka materiałowa Płace FK Finanse Księgowość Moduły Systemu bazowego

System rozwinięty to system wielodziedzinowy, który obsługuje agendy podstawowe organizacji gospodarczej oraz dziedziny dodatkowe.

Struktura systemu rozwiniętego GN Gosp. narzędziowa TPP Techniczne przyg. prod. ST Środki trwałe PP Planowanie produkcji KA Kadry PŁ GM Gospodarka materiałowa Płace FK Finanse Księgowość GWG Gosp. wyr. gotowymi PN Gosp. wyposażeniem

Systemy kompleksowo zintegrowane Rozwój nauki i techniki, szczególnie w zakresie komputerowo wspomaganego projektowania wyrobów (CAD), projektowania procesów (CAP), zarządzania jakością (CAQ) oraz komputerowo wspomaganego wytwarzania (CAM), doprowadził do powstania systemów (środowiska) komputerowo zintegrowanego wytwarzania (CIM).

Systemy te charakteryzuje wysoki poziom zastosowanych technologii informatycznych. Rozwinięte systemy informatyczne wspomagające zarządzanie (SIZ) działające w środowisku CIM i zintegrowane z jego podstawowymi komponentami są określane jako systemy kompleksowo zintegrowane (kompleksowe).

Struktura systemu kompleksowego CIM CAD zarządzania produkcją zarządzania czynnikami produkcji CAM Planowanie produkcji kadry CAP Planowanie zasobów MRP finanse CAQ Zaopatrzenie zapasy Plan. zdoln. produkcyjnych. . . IES koszty wyroby gotowe

Wzrost złożoności procesów produkcyjnych i usługowych w warunkach gospodarki rynkowej wymusza konieczność usprawnienia zarządzania tymi procesami. Z drugiej strony, rozwój technologii wytwarzania i technologii informatycznych oraz teorii organizacji i zarządzania, stwarzają szanse na efektywne spełnienie tego warunku. Efektywne zarządzanie wymaga jednoczesnego uwzględnienia i to w sposób dynamiczny, bardzo wielu czynników.

Tradycyjne czynniki zarządzania: n n n aktualny oraz przyszły realny i prognozowany popyt na wytwory firmy, dysponowana zdolność produkcyjna według struktury rodzajowej, technicznej, czasowej i przestrzennej, dysponowane zasoby pracy (stan zatrudnienia) w strukturze zawodów, kwalifikacji, czasowej i przestrzennej, realne i potencjalne zapasy surowców, półproduktów i wyrobów gotowych, stan (gotowość, kompletność, jakość, . . . ) dokumentacji technicznej oraz możliwości jej przygotowywania, baza danych normatywnych

Nowe czynniki zarządzania: n n n n stan i struktura rodzajowa oraz ilościowa pomocy warsztatowych łącznie z możliwością ich odnawiania, aktualny i prognozowany stan finansowy firmy (właściwy poziom płynności finansowej), cykle produkcyjne i możliwość ich skracania, jakość i poziom techniczny wyrobów, wysoka gotowość dostaw, ograniczone stany zapasów, przebieg procesów, monitoring i sterowanie. Czynniki te składają się na środowisko efektywnych działań firmy, ale jednocześnie są wynikiem tych działań.

System informatyczny, który ma efektywnie spełnić oczekiwania w zakresie zarządzania organizacją, a w szczególności produkcją, musi być systemem wielodziedzinowym, obejmującym moduły uzupełniające się wzajemnie. Nowa jakość funkcjonalna współczesnych systemów wynika z ich szerokiego zakresu dziedzinowego, ale przede wszystkim z bardzo silnej wieloaspektowej integracji.

Ogólna modułowa struktura zintegrowanego systemu informatycznego na przykładzie systemu KAMELEON 2000 Techniczne przygotowanie produkcji Secyfikacje materiałowe Procesy technologiczne Dostawcy Zasiłki Kadry macierz. Płace gł Środki trwałe Szacowanie zdoln. produk. Przetwarzanie zleceń zakupu Generalny plan produkcji Plan. Zdoln. produkcji Planowanie i kontrola realizacji produkcji Zapotrzeb. , zlecenia zakupu Plan. potrzeb materiałow. Produkcja w toku Przetwarzanie zadań prod. Konsolidac. Inne system yy Księga zobowiązań Sterowanie zapasami Obsługa zleceń Obrót towarowy Kontrola zapasów Księga główna Obsługa finansowa Zamów. Sprzed faktur, analizy Księga należności Finanse BACS Elektroniczny system clearingu międzybankowego Odbiorcy Generator wydruków Język wydruków Banki

System otwarty Realizacji kompleksowych systemów informatycznych sprzyja rozwój technologii systemów otwartych. System otwarty (X-Open) to uniwersalne środowisko programowosprzętowe, konstruowane i implementowane zgodnie ze standardami, które są powszechnie dostępne i niezależne od dostawcy.

W konsekwencji, z punktu widzenia użytkownika, oznacza to swobodę wyboru dostawcy (niezależnych platform sprzętowych, aplikacji i danych), natychmiastowy dostęp do szerokiego zestawu aplikacji, szybki dostęp do nowych technologii i ochronę inwestycji (własnych w system informatyczny) w dłuższym czasie. Rozwój technologii informatycznych zmierza do powstania globalnej sieci systemów otwartych.

EDI Usprawnieniem współpracy różnych organizacji gospodarczych jest praktyczne stosowanie technologii elektronicznej wymiany danych (Electronic Data Interchange). Jest to jedna z bardziej dynamicznie rozwijanych dziedzin informatyki. Ocenia się, że w USA nakłady na EDI rosną w ostatnich latach o 33% rocznie.

W roku 1986, z inicjatywy Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ, przyjęto wspólny standard EDIFACT (Electronic Data Interchange for Administration Commerce and Transport). Aktualnie obowiązują jeszcze różne standardy w przemysłach samochodowym (ODETTE), elektronicznym (EDIFICE), chemicznym (CEFIC) oraz w bankowości (SWIFT).

EDI pozwala osiągać korzyści dzięki usprawnieniu obsługi klientów, usprawnieniu gospodarki materiałowej (krótsze terminy dostaw, obniżenie poziomu zapasów, bardziej precyzyjne prognozy zbytu), skróceniu cykli sprzedaży, możliwości stosowania metody Ji. T oraz stosowaniu elastycznych strategii marketingowych. Technologia EDI oraz koncepcja systemów otwartych pozwalają realizować zasadę integracji progresywnej.

Integracja progresywna polega na wzmacnianiu pierwotnych relacji między elementami funkcjonalnymi, na rozwijaniu relacji między elementami, które pierwotnie były ze sobą powiązane, na wprowadzeniu nowych elementów i relacji do układu.

Systemy według czasu powstania i zastosowań

Lata 60 Lata 70 Lata 80 M A P I M C A S P I C S Lata 90 M O S PROMPT PLANTYP Mainframe PICS NIMMS Minikomputery BEE 81 COMFORT Mikrokomputery

Systemy należące do nurtu pierwszego w początkowym okresie były tworzone głównie z inicjatywy producentów sprzętu komputerowego lub wielkich organizacji gospodarczych. Celem tych systemów było usprawnienie zarządzania działalnością podstawową (dziedziny strategiczne) wraz z wybranymi domenami podstawowych czynników działań. Stopniowo, kolejne systemy lub ich wersje, obsługiwały dalsze dziedziny zarządzania.

Do grupy I zaliczono systemy, których własności funkcjonalne i strukturalne są reprezentowane przez pakiety PROMPT i PLANTYP. Do grupy II zaliczono pakiety reprezentowane przez systemy PICS i NIMMS. W następnych grupach zamieszczono systemy instalowane i eksploatowane na sprzęcie minikomputerowym i mikrokomputerowym.

Rozwój zastosowań informatyki w zarządzaniu miał swój wyraz w pojawianiu się znacznej liczby wyspecjalizowanych pakietów programowych, które obsługiwały coraz więcej dziedzin problemowych zarządzania. Systemy tego typu początkowo były instalowane na komputerach typu mainframe. W miarę rozwoju technologii informatycznych wykorzystywano w tym celu minikomputery i mikrokomputery. Mimo formalnego obniżenia rangi tych systemów (-> nazewnictwo) ich moc obliczeniowa gwałtownie rosła.

Istotną cechą zachodzących zmian było nie tylko rozszerzanie zasięgu dziedzinowego obsługi, wzrost mocy obliczeniowej komputerów, usprawnienie komunikacji Użytkownik - System, wzrost stopnia zintegrowania systemów ale również pogłębienie obsługi dziedzin zarządzania przez realizację coraz większej liczby subfunkcji.

PROMPT - Production Reviewing, Organizing, and Monitoring of Performance Techmiques. System opracowany przez firmę ICL dla maszyn ICL 904 PLANTYP - Zautomatyzowany, modułowy system planowania produkcji w przedsiębiorstwie. IOPM Warszawa PICS - Production Information and Control System. IBM NIMMS - Nineteen Hundred Integrated Modular Management System opracowany przez firmę ICL dla maszyn ICL 1905 BEE-81 - System planowania i kontroli produkcji na komputer Data Point 5500/6600 COMFORT - Pakiet firmy Orga-Soft Organisation und Software, pakiet niezależny od platformy sprzętowej.

Szeroki dostęp do nowych oraz relatywnie tanich narzędzi (języki programowania, systemy zarządzania bazami danych, sprzęt komputerowy) powoduje lawinowy wzrost zastosowań informatyki w zarządzaniu. Zastosowania te koncentrują się jednak na dziedzinach, które dla przedsiębiorstw produkcyjnych, nie mają znaczenia strategicznego. W ofercie polskich firm software’owych systemy zarządzania produkcją stanowią jedynie kilka procent ogólnej liczby pakietów. Pozostałe pakiety dotyczą dziedzin pomocniczych.