TURZM FAKLTES TURZM REHBERL TRH 109 GENEL EKONOM
TURİZM FAKÜLTESİ TURİZM REHBERLİĞİ TRH 109 GENEL EKONOMİ Öğr. Gör. Yaşar GÜLTEKİN
Genel Ekonomi 9 Makro Ekonomi 4
Ödemeler Dengesi Ödemeler dengesi, geniş anlamıyla, bir ekonomide yerleşik kişilerin diğer ekonomilerde yerleşik kişiler (yurt dışında yerleşikler) ile belli bir dönem içinde yapmış oldukları ekonomik işlemlerin sistematik kayıtlarını elde etmek üzere hazırlanan istatistiki bir rapordur (TCMB, 2019).
Ödemeler Dengesi Ödemeler dengesinde 4 ana hesap kalemi mevcuttur. I-Cari İşlemler Hesabı II-Sermaye Hesabı III-Finans Hesapları IV-Net Hata Noksan
Ödemeler Dengesi
Cari İşlemler Hesabı
Cari İşlemler Hesabı Cari işlemler dengesi; ödemeler dengesi bilançosunun dış ticaret, hizmetler, yatırım gelirleri ve cari transferler dengelerinin toplamıdır. Bir başka deyişle ödemeler dengesini oluşturan ana hesaplardan biri olan cari işlemler dengesi; mal, hizmetler, yatırım gelirleri ve cari transferlerden oluşmaktadır.
Cari İşlemler Hesabı Cari açık, gerek literatürde gerekse uygulamada bazen ekonomik büyümenin maliyeti bazen de ekonomik krizlerin nedeni olarak görülür. Cari açık analizlerinde doğrudan yabancı sermaye yatırımları, portföy akımları, dış krediler, dış ticaret akımları ve döviz rezervleri önemli parametrelerdir. Cari işlemler hesabında bir açık gerçekleşirse bu açığı giderecek şekilde sermaye hesabının fazla vermesi veya cari işlemler hesabı fazla veriyorsa
Cari İşlemler Hesabı Fakat ödemeler bilançosunda denge her zaman gerçekleşmeyebilir. Bu durumda denkleştirici özelliği olan resmi rezervler hesabı aracılığıyla ödemeler bilançosunda denge sağlanır. Mesela, cari işlemler hesabında açık oluşuyorsa ve sermaye girişleri ile bu açık giderilemiyorsa, merkez bankasının resmi rezervleri kullanılarak ödemeler bilançosu denkleştirilecektir. Bu durumda da merkez bankası rezervlerinde bir azalma meydana gelecektir.
Cari İşlemler Hesabı Kaynak: T. C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı
Dış Ticaret Dengesi Cari açık oluşumuna neden olan ve ülkelerin korkulu rüyası olan dış ticaret açığı, ülke dışı alım ve ülke dışı satım faaliyetlerinin dengesizliğinden ötürü oluşmaktadır. Dolayısı ile bir ülkenin ihracatının ithalatından fazla olması, ülke ekonomisinin dış ticaret fazlası olduğu anlamına gelmektedir.
Dış Ticaret Dengesi
Dış Ticaret Dengesi
Dış Ticaret Dengesi
Dış Ticaret Dengesi
Dış Ticaret Dengesi Cari açık oluşumuna neden olan ve ülkelerin korkulu rüyası olan dış ticaret açığı, ülke dışı alım ve ülke dışı satım faaliyetlerinin dengesizliğinden ötürü oluşmaktadır. Dolayısı ile bir ülkenin ihracatının ithalatından fazla olması, ülke ekonomisinin dış ticaret fazlası olduğu anlamına gelmektedir.
Cari İşlemler Hesabı Birincil gelir dengesi; bir ülke ile dış alem arasındaki ücret ödemeleri ve yatırım gelirlerinin toplamına denir. Ücret ödemeleri: Gelir kalemi altında Türkiye’den yurtdışına giden çalışanlar/işçiler ile Türkiye’deki yabancı ülke diplomatik misyonlarında görev yapan Türk çalışanlara ödenen ücretler, kaydedilmektedir. Yatırım Gelirleri: Doğrudan yatırımlar veya
Cari İşlemler Hesabı İkincil gelir dengesi; Ülkeler arasında bağış ve hibe şeklinde yapılan karşılıksız transferler, uluslararası kuruluşlara yapılan aidat ödemeleri, yurtdışında çalışan işçilerin gönderdikleri dövizler, sürekli oturmak üzere ülkeye göç edenlerin beraberinde getirdikleri paralar bu hesaba kaydedilir.
Sermaye Hesabı Üretilmeyen ve finansal olmayan varlıklardaki değişim (bayilikler, ticari markaların alım ve satımı, bonservis bedelleri) bu hesapta izlenmektedir.
Finans Hesabı Doğrudan yatırımlar; yatırımcının yerleşik olduğu ekonomi dışındaki bir ekonomide yaptığı fabrika, şirket, banka, alışveriş merkezi vb. uzun vadeli yatırımları kapsamaktadır. Portföy yatırımları; tahvil, bono, hisse senedi gibi menkul değerlere yapılan yatırımları kapsamaktadır.
Finans Hesabı Diğer yatırımlar; doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ya da rezerv varlık dışında kalan tüm finansal işlemleri içermektedir. Örneğin ticari krediler, döviz mevduat hesapları Rezerv Varlıklar: Merkez Bankası’nın rezervlerindeki değişimi göstermektedir. Rezerv varlıklar, Merkez Bankası’nın altın rezervlerini, döviz rezervlerini ve IMF nezdindeki rezervlerini kapsamaktadır. (Not: Ödemeler dengesinde rezervlerin eksi işaret taşıması rezervlerde artma olduğu anlamına gelmektedir. )
Net Hata ve Noksan Hesabı Ödemeler Dengesinde her işlem iki kez (alacak ve borç ya da artı ve eksi) kaydedildiği için sonuçta bütün hesapların sıfır çıkması gerekmektedir. Ancak, verilerin farklı kaynaklardan farklı yöntemlerle derlenmesi nedeniyle farklılıklar oluşmakta ve toplam sıfır çıkmamaktadır. Bu sebeple ortaya çıkan fark ters işaretli olarak “net hata ve noksan” adı altında yazılmakta ve ödemeler dengesi dengeye gelmektedir. . )
Ödemeler Dengesi Formülü Ödemeler Dengesi=Cari İşlemler Hesabı + Sermaye Hesabı + Finans Hesabı (Rezerv Varlıklar dahil) + Net Hata Noksan=0
- Slides: 23