TURUNGLLERDE DEPO HASTALIKLARI VE MCADELES GR Birok depo

TURUNÇGİLLERDE DEPO HASTALIKLARI VE MÜCADELESİ

GİRİŞ ØBirçok depo hatalığı, meyveler henüz bahçedeyken başlar. ØTurunçgil üreticilerinin bir çoğu, depo hastalıklarının kendi hatalarından kaynaklanmadığına inanır. ØSuçlu genellikle; paketleme evleri, depolar veya taşıma koşullarıdır.

GİRİŞ ØEnfeksiyonların çoğu meyveler ağaç üzerindeyken, bazıları ise ağaçtan koparılırken hasat esnasında yapılan hatalar nedeniyle gerçekleşmektedir. ØBahçe hijyeninin sağlanmaması, ØYanlış hasat aletlerinin kullanılması, ØYanlış yöntemle hasat etme, ØDeneyimsiz meyve toplayıcılarının meyveleri toplaması ve yanlış zamanda hasat etme, ØPaketleme sırasında veya transfer sırasında birçok farklı sıcaklık ve nem ortamı.

GİRİŞ ØDepo hastalıklarının oluşmasına neden olan fungal etmenler, yalnızca meyveler üzerinde değil; paketleme evlerinde, depolarda, paketlerde, paketleme makinelerinde de bulunabilirler. ØEnfekte olmuş meyveler ise paketleme evlerine getirilmeden önce sağlıklı meyvelerden mutlaka ayrılmalıdır.

TURUNÇGİL DEPO HASTALIKLARI VE MÜCADELESİ

ALTERNARIA KAHVERENGİ LEKE HASTALIĞI Hastalık Etmeni: Alternaria alternata f. sp. citri Enfeksiyon; Ø 20°C sıcaklık Øyaprak yüzeyinin ıslak olması Ø 4 -6 saatlik bir sürede gerçekleşir. İlk enfeksiyonlar ilkbaharda sürgün gelişimi ile birlikte başlar.

ALTERNARIA KAHVERENGİ LEKE HASTALIĞI Hastalık Etmeni: Alternaria alternata f. sp. citri Genç yaprakların kenarlarından içeriye genişleyen kahverengi lekeler oluşur. Bu lekeler düzenli değildir. Lekelerin etrafı sarı bir hale ile çevrilidir. Yapraklar sararır ve dökülür. doğru

• Sağlıklı • Hastalıklı • Alternaria kahverengi leke hastalığı

• Alternaria kahverengi leke hastalığı

• Alternaria kahverengi leke hastalığı • (Alternaria alternata f. sp. citri)

ALTERNARIA KAHVERENGİ LEKE HASTALIĞI Hastalık Etmeni: Alternaria alternata f. sp. citri Meyvede; Nohut iriliğine gelmiş meyveler üzerinde küçük siyah lekeler görülür. Meyvedeki lekeler önce çökük siyah noktalar şeklinde gelişir. Daha sonra alttan bir yara dokusu oluşur.

• Alternaria kahverengi leke hastalığı • (Alternaria alternata f. sp. citri) • Meyvedeki hastalık belirtisi

ALTERNARIA KAHVERENGİ LEKE HASTALIĞI Hastalık Etmeni: Alternaria alternata f. sp. citri Meyvede; Meyveler irileştikçe lekeler küçük, kahverengi, siğil görünümlü bir hal alır. Siğiller birleşerek meyve üzerinde geniş bir alan oluşturur. Kuşgözü benzeri simptomlar görülür.

• Alternaria kahverengi leke hastalığı • (Alternaria alternata f. sp. citri)

ALTERNARIA KAHVERENGİ LEKE HASTALIĞI

ALTERNARIA KAHVERENGİ LEKE HASTALIĞI Aktif Madde Dozu İlaçlama ile Hasat Arasındaki Süre Kresoxim methyl % 25 25 g 35 Propineb % 70 250 g 7 Tebuconazole 250 g/l 100 ml 21 Trifloxystrobin % 50 20 g 28 Bakır Hidroksit % 50 300 g 7 Bakır Hidroksit 361. 1 g/l 200 ml 7 Bakır Hidroksit % 40 300 g 14 Bakır sülfat penta hidrat 65. 82 g/l 250 ml 1 Yağ ve Rosin Asitlerinin Bakır Tuzları 51. 4 g/l 300 ml 7 Difenoconazole + propiconazole 150 g/l 50 ml 21

KAHVERENGİ ÇÜRÜKLÜK HASTALIĞI Hastalık Etmeni: Phytophthora citrophthora, Phytophthora parasitica Kahverengi çürüklük hastalığına neden olan birçok Phytophthora türü vardır. Bunlardan en önemlileri P. citrophthora ile P. parasitica’ dır.

KAHVERENGİ ÇÜRÜKLÜK HASTALIĞI Hastalık Belirtileri Meyve üzerinde açık kahverengi renkte lekeler oluşur. Bu lekeler hastalık ilerledikçe sertleşir ve derimsi bir hal alır. Meyveler nemli ortamda kalırsa bu sert lekelerin etrafı beyaz miselyum ile çevrilir. Hastalık paketleme sırasında diğer sağlıklı meyvelere bulaşabilir. Bu hastalığın tanınmasındaki en önemli özellik, çürüklük yerlerinin kokusunun, kokmuş balık kokusu gibi olmasıdır.

KAHVERENGİ ÇÜRÜKLÜK HASTALIĞI Enfeksiyon Koşulları P. citropthora etmeni, P. parasitica ' ya oranla daha kolay ve etkin bir şekilde zarar meydana getirebilmektedir. Çünkü P. citropthora etmeninin sporları daha kolay ve daha hızlı çoğalabilmektedirler. Phytophthora sp. meyveye bulaştıktan 3 -4 gün sonra (enfeksiyondan sonra) lezyonlar meydana gelir. Bu fungus toprak kökenli bir fungustur. Fungusla bulaşık topraklar, ağaçlar üzerindeki yere yakın olan meyvelere, toprak sıçraması ile bulaşır. Meyvelere su yoluyla geçen sporlar da çok çabuk çoğalabilmekte ve hastalıklı bitkiden sağlıklı bitkiye hızlı bir şekilde geçebilmektedirler. Ayrıca nemli ortamda daha da çok çoğalabilmektedirler. Bu hastalık erkenci turunçgil çeşitlerini daha çok etkilemektedir.

KAHVERENGİ ÇÜRÜKLÜK HASTALIĞI

KAHVERENGİ ÇÜRÜKLÜK HASTALIĞI Aktif Madde Dozu İlaçlama ile Hasat Arasındaki Süre Fosetyl-Al % 80 (Yeşil Aksam İlaçlaması) 200 g 15 Fosetyl-Al % 80 (Meyve Daldırması) 300 g 15 Bakır Sülfat (Bordo Bulamacı) % 1’lik 21 Captan % 50 (Yaz Uygulaması) 300 g 7 Thiopanathe methyl % 70 60 g 3

ANTRAKNOZ Hastalık Etmeni: Colletotrichum gloeosporioides Bu hastalık etmeninin ağaçlarda daha önceden yaralanmış meyvelerde oluşturduğu simptomlar ile yaralanmamış meyvelerde oluşturduğu simptomlar oldukça farklıdır. Yaralanmamış meyvelerde görülen Antraknoz lezyonları ilk başta gümüşi beyaz renkte ve derimsi yapıdadır. Bu lezyonlar meyve kabuğu ile aynı seviyede olup aynı sertliktedir. Hastalık ilerledikçe, bu lezyonlar kahverengimsi veya grimsi siyah renge döner ve söz konusu lezyonlar yumuşak bir hal alır.

ANTRAKNOZ Yaralanmış meyvelerde görülen Antraknoz lezyonları ise kahverengi, kırmızı kahverengi ya da siyah renkte görülmektedirler. Hastalık başlangıcında bu lekeler sert ve kurudur, hastalık ilerledikçe bu lezyonlar yumuşak bir hal almaktadır. Lezyonların büyüklükleri ve şekilleri düzensizdir.

ANTRAKNOZ

ANTRAKNOZ Bu fungusun sporları ölmüş odun dokularında çoğalabilmektedir. Sporlar suyla taşınabilmektedir. Suyla taşınan sporlar olgunlaşmamış meyvelere bulaşırlar. Meyveye bulaşan bu sporlar üreyerek meyve yüzeyinde appressoria meydana getirirler. Appressorialar hasattan önce gelişmezler ve enfeksiyon meydana getirmezler. Bulaşma için yeşilimsi renkteki olgunlaşmamış meyveleri tercih ederler. Önceleri olgunlaşmamış meyvelere geçen sporlar daha sonra olgunlaşmış meyvelere geçer.

ANTRAKNOZ Aktif Madde Dozu İlaçlama ile Hasat Arasındaki Süre Imazalil 500 g/l 200 ml 3 Imazalil % 10 + thiabendazole % 14 400 ml 15 Thiabendazole 500 g/l 200 ml 21 Thiabendazole % 60 100 g 15

YEŞİL VE MAVİ KÜF Hastalık Etmeni: Penicillium digitatum, Penicillium italicum Hastalık bahçede, depolarda ve paketleme evlerinde sorundur. Hastalık yaralardan giriş yapmaktadır. Etmen sporları havada bol miktarda bulunmaktadır.

YEŞİL VE MAVİ KÜF Yeşil Küf (Penicillium digitatum) Meyve üzerinde çürümekte olan kısım yumuşak sulu bir hal alır. Enfekte olmuş meyvenin bu yumuşak kısmı daha sonra kütle halindeki yeşil sporlarla kaplanır. Sporların bulunduğu alan dar beyaz miselyum ile çevrilmiş durumdadır. Bu fungusun sporları herhangi bir fiziksel etki altında kaldığı zaman kolayca yayılabilir.

YEŞİL VE MAVİ KÜF Yeşil Küf (Penicillium digitatum) Penicillium digitatum sporları hava yoluyla yayılabilmektedir. Meyve yüzeyinde oluşmuş olan sporlar rüzgar yardımıyla dağılarak etrafa yayılırlar. Sporlar, kovalara, paketlere, paketleme evlerine, alet ve ekipmanlara kolayca geçebilirler. Ayrıca bu sporlar içi su dolu tanklara da geçebilirler. Bu fungus için en iyi gelişme koşulları ılık ve nemli havalardır. Sporlar, rüzgar yoluyla ağaçtan ağaca taşınarak meyvelerde infeksiyonu gerçekleştirirler. P. digitatum meyve kabuğunda yara olduğu zaman meyvede küf oluşturabilir. Hasat veya paketleme sırasında meyve berelenirse ve uygun nem ortamı olursa küf oluşumu görülür. Ayrıca bu hastalık etmeni çok fazla sayıda spor üretebilir ve sporları paketleme evlerindeki aletekipmanlara kolaylıkla bulaşabilir. Mavi Küfe göre daha yaygın görülür.

YEŞİL VE MAVİ KÜF

YEŞİL VE MAVİ KÜF Mavi Küf (Penicillium italicum) Mavi küf hastalığı, yeşil küf hastalığı kadar yaygın değildir. Soğuk koşullarda daha iyi gelişir. Bu fungus da hava kökenli bir fungus olup ağaçlar üzerindeki yaralı meyvelere ve yerdeki meyvelere bulaşabilmektedir. Bulaşma çok küçük yaralardan dahi gerçekleşebilmektedir. Ayrıca hastalık küflü meyvelerden, sağlıklı meyvelere de geçebilmektedir. Meyve satıştan önce temizlenmeli ve yaralanmış meyveler ortamdan uzaklaştırılmalıdır.

YEŞİL VE MAVİ KÜF

YEŞİL VE MAVİ KÜF Aktif Madde Dozu İlaçlama ile Hasat Arasındaki Süre Imazalil 500 g/l (Hasat sonu daldırma) 200 ml 3 Imazalil 75 g/l (Bahçe İlaçlaması) 150 ml 3 Thiabendazole 500 g/l (Hasat sonu daldırma) 200 ml 21 Thiabendazole % 60 (Hasat sonu daldırma) 100 g 15 Carbendazim % 50 (Bahçe ilaçlaması / Hasat sonu daldırma) 50 g 21

EKŞİ ÇÜRÜKLÜK Hastalık Etmeni: Geotrichum candidum Belirtileri yeşil küf hastalığı (Penicillium digitatum) ile mavi küf hastalığına (Penicillium italicum) çok benzer. Meyve üzerinde öncelikle sulu lekeler oluşur. Daha sonra bu lekelerin üzerini sarı renkteki küfler kaplar. Bazen bu küflü oluşumlar buruşuk bir hal alır. Bu fungus etmeni toprak kökenli olduğundan daha çok toprak yoluyla bulaşır.

EKŞİ ÇÜRÜKLÜK Enfeksiyon Koşulları Bu hastalık etmeni meyveye yalnızca yaralardan giriş yapabilir. Derin yaraları enfeksiyon açısından daha çok tercih eder. Meyveye rüzgar yardımıyla, toprak bulaşması yoluyla veya meyvenin toprakla teması halinde geçmektedir. O nedenle bu hastalığa ağacın toprağa yakın alt bölgelerinde daha çok rastlanmaktadır.

SAP DİBİ ÇÜRÜKLÜĞÜ Hastalık Etmeni: Diplodia natalensis, Phomopsis citri, Phomopsis candidum Bu hastalığın belirtileri hasattan 7 - 10 gün sonra kendini göstermektedir. Meyvenin sapa bağlandığı kısımda önceleri açık kahverengi renkte daha sonra koyu renkte çürüklük görülür. Meydana gelen bu çürüklük çok hızlı bir şekilde büyüyerek meyveye yayılır. Çürüklük meyvenin iç kısmına doğru da ilerleyebilir. Çürüyen meyve ekşimsi bir koku yayar. Bazen meyvedeki çürüklükler ilerleyen hastalık sonucu siyah renkli olabilir.

DIPLODIA SAP ÇÜRÜKLÜĞÜ Enfeksiyon Koşulları Bu fungus genellikle ağacın ölmüş odun dokularında çoğalmaktadır. Buralarda çoğalan sporlar, yağmurlarla veya sulama esnasında genç meyvelerin ölü dokusu olan meyvenin sapa bağlandığı kısma ulaşırlar. Burada toplanan fungus sporları gelişmelerini durdururlar veya hareketsiz hal alırlar. Yalnızca hasat işlemi yapıldıktan sonra meyvede çürüme meydana getirebilirler. Hastalık hasattan önce meyveye bulaşmışsa, hasattan sonra depoda da gelişmesini sürdürebilir. Ancak hastalık sağlıklı meyvelere bulaşmaz.

DIPLODIA SAP ÇÜRÜKLÜĞÜ

DEPO HASTALIKLARI İLE KİMYASAL MÜCADELE

DEPO HASTALIKLARI İLE KİMYASAL MÜCADELE HASATTAN ÖNCE MÜCADELE Bazı hastalıkların (Phytophthora spp. gibi) depoya geldikten sonra mücadelesi çok zordur. Bu nedenle bu tür hastalıkların kontrolünde hasattan önce fungusit uygulaması yapmak yararlı olabilir. Önceki yıllarda bahçede aynı hastalık görülmüşse, hastalığın oluşmasını önlemede en iyi yol hasattan önce ilaçlama yapmaktır. İlaçlamada uygun ilaçlar seçilmeli, ilaç üzerindeki etiket bilgileri dikkatlice okunmalıdır. Ayrıca etiket üzerinde belirtilen bekleme süresine mutlaka uyulmalıdır.

DEPO HASTALIKLARI İLE KİMYASAL MÜCADELE HASATTAN SONRA MÜCADELE Hasattan sonra, paketleme sırasında ve bekletme odalarında çeşitli fungisitler kullanılmaktadır. Herhangi bir ilaç uygulanmadan önce şu üç hususa dikkat edilmelidir: (1) ilaç ülkemizde ruhsatlı olmalı, (2) gönderilecek ülkenin kodeksinde yer almalı, (3) aşırı dozda kullanılmamalıdır. Meyvedeki kabul edilebilir kalıntı miktarları, ihracatçı ülkelere göre farklılık göstermektedir. Bu nedenle fungisit uygulaması yapıldığında, bu durum göz önünde tutulmalıdır.

DEPO HASTALIKLARI İLE KİMYASAL MÜCADELE İLAÇLI SUYA DALDIRMA UYGULAMASI Hasat yapıldıktan düşürmek için sonra farklı mantarların fungisitler dayanıklılık kullanılmalıdır. riskini Fungusit uygulaması hasattan hemen sonra yapılmalıdır. Hasattan hemen sonra meyveler paketleme evine gelir gelmez ilaçlanmalıdır.

DEPO HASTALIKLARI İLE KİMYASAL MÜCADELE İLAÇLI SUYA DALDIRMA UYGULAMASI İkinci ilaçlama ise meyveler paketlenirken (makinelerde) uygulanmalı, böylece pazarlama sırasında da mantarların inokulasyonu ve sporulasyonu önlenmelidir. Hasat yapıldığı andan itibaren 24 saat içerisinde mutlaka ilaçlama yapılmalıdır, çünkü fungus infeksiyonu gerçekleşmişse ancak bu şekilde zararlanma önlenebilir. Guazatine aktif maddesini meyveler paketleme makinesine girmeden önce kullanmanın birçok iyi yönleri vardır. Çünkü Ekşi Çürüklük, Mavi Küf ve Yeşil Küf etmenlerine karşı oldukça etkilidir. Ayrıca kimyasal olarak diğer fungisitlerle etkileşimi yoktur. Bununla beraber Guazatine aktif maddesinin uzun süre kalıcılığı söz konusu değildir. Bu nedenle uzun süreli kontrolü sağlayabilmek için diğer ilaçlarla ikinci bir ilaçlama yapılmalıdır.

DEPO HASTALIKLARI İLE KİMYASAL MÜCADELE PAKETLEME EVLERİNDE UYGULAMA İkinci ilaçlama ise meyveler paketlenirken (makinelerde) uygulanmalı, böylece pazarlama sırasında da mantarların inokulasyonu ve sporulasyonu önlenebilmektedir. Hasat yapıldığı andan itibaren 24 saat içerisinde mutlaka ilaçlama yapılmalıdır, çünkü fungus infeksiyonu gerçekleşmişse ancak bu şekilde zararlanma önlenebilir. Guazatine aktif maddesini meyveler paketleme makinesine girmeden önce kullanmanın birçok iyi yönleri vardır. Çünkü Ekşi Çürüklük, Mavi Küf ve Yeşil Küf etmenlerine karşı oldukça etkilidir. Ayrıca kimyasal olarak diğer fungisitlerle etkileşimi yoktur. Bununla beraber Guazatine aktif maddesinin uzun süre kalıcılığı söz konusu değildir. Bu nedenle uzun süreli kontrolü sağlayabilmek için diğer ilaçlarla ikinci bir ilaçlama yapılmalıdır.

RUHSATLI AKTİF MADDELER

RUHSATLI AKTİF MADDELER Aktif Madde Dozu İlaçlama ile Hasat Arasındaki Süre Kresoxim methyl % 25 25 g 35 Propineb % 70 250 g 7 Tebuconazole 250 g/l 100 ml 21 Trifloxystrobin % 50 20 g 28 Bakır Hidroksit % 50 300 g 7 Bakır Hidroksit 361. 1 g/l 200 ml 7 Bakır Hidroksit % 40 300 g 14 Bakır sülfat penta hidrat 65. 82 g/l 250 ml 1 Yağ ve Rosin Asitlerinin Bakır Tuzları 51. 4 g/l 300 ml 7 Difenoconazole + propiconazole 150 g/l 50 ml 21 Fosetyl-Al % 80 (Yeşil Aksam İlaçlaması) 200 g 15 Fosetyl-Al % 80 (Meyve Daldırması) 300 g 15

RUHSATLI AKTİF MADDELER Aktif Madde Dozu İlaçlama ile Hasat Arasındaki Süre Bakır Sülfat (Bordo Bulamacı) % 1’lik 21 Captan % 50 (Yaz ve Hasat Sonrası Uygulaması) 300 g 7 Thiopanathe methyl % 70 60 g 3 Imazalil 500 g/l 200 ml 3 Imazalil 75 g/l (Bahçe İlaçlaması) 150 ml 3 Imazalil % 10 + thiabendazole % 14 400 ml 3 Thiabendazole 500 g/l 200 ml 21 Thiabendazole % 60 100 g 15 Carbendazim % 50 (Hasat sonu daldırma) 50 g 21 Guazatine - - SOPP (Sodiumortophenylphenat) - - DCNA (Dikloronitroanilin) - -

RUHSATSIZ KULLANILAN AKTİF MADDELER

RUHSATSIZ KULLANILAN AKTİF MADDELER KİMYASAL ADI Prochloraz 2, 4 D Biphenyl Glyphosate 4 -CPA Propamocarb Butilamin Fenopronil

TEŞEKKÜRLER www. gsb. gov. tr