TROD HORMONLARI Prof Dr Arzu Seven TROD HORMONLARI

TİROİD HORMONLARI Prof. Dr. Arzu Seven

TİROİD HORMONLARI n n n Gen ekspresyonu (çekirdekte reseptör) Doku farklılaşması Genel gelişme

n T 3 ve glukokortikoitler GH gen transkripsiyonunu hızlandırırlar-----GH üretimi artar.

Tiroid hormonlarının biosentezi 1. Tiroid bezine (foliküler epitelyal hc. ) iodun alınması (Na+/K+/ATPaz) Tiroid I transporter (TSH ile kontrol ) Tiroid bezindeki iodidin serumdakine oranı bu transporterın aktivitesini yansıtır. ( 25/1 ) Perklorat ve tiosiyanat iodid transporterını inhibe eder.

n n 2 -Peroksizomda iodun iodide tiroid peroksidaz (TPO ) ile oksidasyonu NADPH-bağımlı enzimle oluşan H 2 O 2 gerekli Antitiroid ilaçlar-tiyoure-oksidasyonu inhibe eder. 3 -Tirozinin iodinasyonu (organifikasyon )

n n n n Oksitlenmiş iodid tiroglobulindeki tirozil kalıntıları ile reaksiyonlaşır (TPO ilişkili ) MIT ve DIT oluşur. Tiroglobulin(Tgb): prohormon T 4 ve T 3 ün öncü ve depo şekli Geniş, iodine ve glikozile protein 2 alt üniteden oluşur 115 tirozin kalıntısı

n Tiroglobulin hücrenin bazal kısmında sentezlenir, ekstrasellüler kolloidte depolanır

4 - Kenetlenme DIT + DIT → T 4 MIT + DIT →T 3 TPO ile kataliz, antitiroid ilaçlarla inhibisyon 5 - Tgb Hidrolizi TSH uyarısı (c. AMP) Mikrovili sayısında artış Pinositoz Fagozom +lizozom →fagolizozom(sekonder lizozom)

n n n Asid proteazlar ve peptidazlar Tgb yi hidrolizler amino asidler ve iodotironinler T 4 ve T 3 hc. nin bazal kısmından kolaylaştırılmış difüzyonla kana geçer. MIT, DIT deiodinazla I- ve tirozine ayrılır.

n n Tgb deki iodidin %70 i inaktif öncü madde MIT ve DIT şeklinde, %30 u ise T 4 ve T 3 şeklindedir. İodin miktarı yeterliyken, T 4/T 3 : 7/1 İodin yetersizliğinde T 4/T 3 ve DIT/MIT azalır. Günlük iodid gereksinimi 150 -200 mikrogram

Tiroid hormonlarının kanda taşınması n n n TGB →Tiroksin bağlayıcı globulin TBPA→ Tiroksin bağlayıcı prealbumin Dolaşımdaki T 4’ün 3/4’ü TBG’e T 3’ün 1/2’si bağlanır T 4 : 8 g/d. L (yarı ömür 6. 5 gün) T 3 : 0. 15 g/d. L (yarı ömür 1. 5 gün) T 4 T 3 5’ deiodinaz T 4 r. T 3

n n TBG glikoproteindir, KC de sentezlenir. T 4 ve. T 3 e non-kovalan bağlanır. Sentezi östrojenlerle artar, androjen veya glukokortikoid tedavisiyle ve KC hastalığında azalır. Fenitoin ve salisilatlar TBG ye bağlanmak için T 3 ve T 4 le yarışırlar.

n n 5’-deiodinasyon , tiroid bezinde, hedef hücrelerde ve diğer periferik dokularda gerçekleşir. T 3 ün hedef hc. lerdeki tiroid reseptörlerine afinitesi T 4 ün 10 katıdır. T 3 metabolik olarak aktif hormondur, T 4 prohormon olarak kabul edilebilir.

n n Serbest T 4 ve serbest T 3 tiroid hormon statüsünün göstergesidir Total T 4 ve T 3 ün %1 inden azını yansıtır T 4 : 8 µg/dl (100 nmol/L) , t 1/2 : 6, 5 gün T 3 : 0. 15 µg/dl (2 nmol/L) , t 1/2 : 1, 5 gün

n n n T 4 ün % 80 i deiodinasyonla eşit miktarda T 3 veya r. T 3 e metabolize olur. T 4 ün %20 si sulfat veya glukuronik asitle konjuge olur ve deamidasyon veya dekarboksilasyonla inaktifleşir. Deiodinazlar (DI 1, DI 2 ) arasında DI 2 nükleer T 3 seviyesinin kontrolünde özellikle önemlidir.

n n n DI 3 başlıca katabolik enzimdir, iodidin 3 pozisyonundan uzaklaştırılmasını katalizleyerek r. T 3 oluşturur. r. T 3 biolojik olarak inaktifdir, T 3 ü deiodine ve inaktif eder. Ciddi kronik hastalıkta (hasta ötiroid sendrom ), karbohidrat açlığında ve fetusta fazla miktarda zayıf agonist olan r. T 3 oluşur.

n Propiltiourasil ve propranolol T 4 T 3 dönüşümünü azaltır.

Tiroid hormonlarının biyolojik etkileri n n n n Genel metabolik etkileri: Metabolik hız (bazal) Oksijen /enerji tüketimi Na+/ K+ ATPaz sentezini Karbohidrat metabolizmasına etkileri GLİKOLİZ (barsaktan glukoz emilimi ) Kas hücresinin glukoz alımını Optimal insülin salgılanması için gerekli

n n n n Yağ metabolizmasına etkileri Hormona duyarlı lipaz aktivitesi Yağ asit oksidasyonu → trigliserit Serum kolesterol Protein metabolizmasına etkileri Protein sentezi fizyolojik doz (+) azot dengesi

Tiroid patolojisi n n n n n HİPOTİROİDİZM Bazal metabolizma Soluk cilt Saç + cilt kuru Hareketlerde yavaşlama Uykuya eğilim Soğuğa dayanıksızlık Kalp ritm Kilo alma

n n n Anemi, demans, konstipasyon Galaktore, karpal tünel sendrom Sebepleri: Otoimmün tahribat (Hashimato hastalığı) Hipertiroidide radyoiodin veya cerrahi tedavi

n n n Nadir sebepler: Geçici hipotiroidizm (lityum karbonat tedavisi) TSH eksikliği (panhipopituitarizm) Konjenital kusurlar, hedef organ direnci Ciddi iyot eksikliği

n n Tanı: Yüksek TSH değerleri primer hipotiroidide tanısaldır Sekonder hipotiroidizm daha nadirdir. TRH testi ile hipofizer veya hipotalamus nedenleri araştırılır.

n n n Konjenital hipotiroidizm Doğumu takiben 3 ay içinde tedavi edilmez ise kalıcı beyin hasarı oluşur. Kretinizm İskelet olgunlaşmasında gecikme, kısa boy, puberte gecikmesi Yüksek TSH değerleri tanısaldır.

n n n n n HİPERTİROİDİ (TİROTOKSİKOZ) Graves hastalığı TSI → TSH reseptör aktivasyonu Ig G Sinirlilik Uyuyamama Kilo kaybı Isıya dayanıksızlık Aşırı terleme Kırmızı + ıslak cilt Kalp ritm , atrial fibrilasyon T 4 , TSH

n n n n diare Oligomenore Sebepler: Graves’ hastalığı (difüz toksik guatr ) Toksik multinodüler guatr Tiroidit Eksojen iodin verilmesi Fazla T 4 ve T 3 alınması

n n Tanı Baskılanmış (ölçülemeyen ) TSH ve yüksek tiroid hormon değerleri primer hipertiroidizmde tanısaldır. Serbest T 4 ölçümü tiroid disfonksiyonunda rutin uygulamadır. TSH sekresyonu serbest T 4 değişimlerine çok hassastır.

n TBG değerleri değiştiğinde (hamilelik, oral kontraseptif kullanımı, nefrotik sendrom ) serbest T 4 analizlerinin tanısal değeri yoktur.

En sık otoimmun Most common v Autoimmune disease v Antibodies to TSH receptor on the GRAVES surface of thyroid cells appear to mimic DISEASE pituitaary hormone action v Regulatory controls of T 4 T 4 synthesis sentez veand Tiroit hücre yüzeyindeki salgılanmasının düzenleyici secretion are lacking of thyroid TSHhormones reseptör antikorları kontrolü bozuk, kandaki in blood inhibit TSH secretion v hipofiz hormon etkisini taklit ederler yüksek tiroit hormonları TSH salgılanmasını baskılar